«Χριστιανούς στα λιοντάρια»: ποιος και πώς κάνει από την Εκκλησία εχθρό

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κοροναϊού πολλοί επέλεξαν να κατηγορήσουν την Εκκλησία για όλα τα δεινά. Φωτογραφία: ΕΟΔ

Στη μακρά ιστορία της η ανθρωπότητα έχει βιώσει πολλά προβλήματα – από τους τρομερούς και καταστροφικούς πολέμους μέχρι τις θανατηφόρες επιδημίες και τις φυσικές καταστροφές που καταστρέφουν σχεδόν όλη τη ζωή. Μόνο τα τελευταία 20 χρόνια είδαμε πολλές πυρκαγιές και πλημμύρες, γίναμε μάρτυρες πολλών πολέμων με μεγάλο αριθμό θανάτων μεταξύ πολιτών, προσφύγων και μεταναστών. Και τώρα βιώνουμε τον κορωναϊό, οι συνέπειες του οποίου δεν είναι ακόμη απολύτως σαφείς, καθώς και ο αριθμός των θυμάτων.

Φυσικά, σχεδόν πάντα ο άνθρωπος προσπαθεί να βρει την αιτία των προβλημάτων του, να τους δώσει, όπως του φαίνεται, μια λογική εξήγηση. Ενδιαφέρον είναι ότι πολύ συχνά κατηγορεί γι’ αυτά άλλο πρόσωπο ή κοινότητα ανθρώπων. Σχεδόν όλοι, χωρίς εξαίρεση, μπορούν να γίνουν ένοχοι: έθνη, θρησκείες, άλλες ομολογίες, απλοί άνθρωποι. Η ιστορία ξέρει πώς κάνανε ένοχους του Ιουδαίους, τους Κούρδους, τους Αρμένιους, τους Λουθηρανούς, τις γυναίκες με πανάδες. Αλλά πιο συχνά και πιο σκληρά ενεργούσαν με τους χριστιανούς...

Ένοχοι σε όλα τα προβλήματα 

Οι λόγοι της αρνητικής στάσης του λαού απέναντι στους χριστιανούς περιέγραψε πολύ ωραία ο Βασίλειος Μπόλοτοφ στις «Διαλέξεις για την Ιστορία της Αρχαίας Εκκλησίας». Αναφέρουμε τους κυριότερους.

1. Ο φορμαλισμός της λεγόμενης «λαϊκής πίστης» και της «λαϊκής ευσέβειας»: «Ο απλός άνθρωπος διατήρησε πιο πολύ τα κατάλοιπα της προηγούμενης πίστης, ακόμη και ακονισμένης και ανυψωμένης, που ήταν λίγο διέφερε από την δεισιδαιμονία. Θεωρητικά ερωτήματα: εάν υπάρχει Θεός, και αν εκείνοι οι θεοί τους οποίους τιμά το κράτος, αξίζουν σεβασμό, βρίσκονται εκτός οριζόντων αντίληψης του λαού. Μόνο ένα πράγμα ήταν σαφές για το λαό ότι υπήρχε κάτι που στέλνει το καλό και το κακό, πιο συχνά το κακό, επομένως, αυτό το κάτι πρέπει να το καλοπιάνουμε και μόνο παραδοσιακά μέσα είναι δυνατό να το καλοπιάσουμε – με την τέλεση  ορισμένων τελετών. Από τη στιγμή που εμφανίστηκε ο Χριστιανισμός, ο οποίος εμπόδισε την εφαρμογή αυτών των διαταγμάτων, στο λαό κατέστη σαφές ότι οι θεοί θα οργιστούν γι’ αυτό το λόγο και θα τιμωρήσουν όχι μόνο τους Χριστιανούς, αλλά κι ολόκληρη την αυτοκρατορία. Έτσι, ο Χριστιανισμός αποτελούσε μεγάλος κίνδυνος, ο οποίος έπρεπε να καταπολεμηθεί με «δεξιούς και ζερβούς».

2. Η αγνότητα του Χριστιανισμού σε άλλους, ο «φανατισμός» των Χριστιανών: «Το γεγονός ότι οι Χριστιανοί ήταν επικίνδυνοι ήταν αναμφισβήτητα για τον λαό, πρώτον, γιατί κατηγορήθηκαν για αθεϊσμό (aqeoths), όχι με τη νομική, αλλά κυριολεκτική, πρωτόγονη έννοια – με την έννοια των ανθρώπων των άπιστων που δεν αναγνωρίζουν τους θεούς. Αυτή η κατηγορία προέρχεται από το γεγονός ότι οι Χριστιανοί δεν προσκυνούσαν τους θεούς και δεν είχαν ναούς».

3. Η παρεξήγηση της έννοιας και της ουσίας των χριστιανικών μυστηρίων και ειδικότερα του Μυστηρίου της Ευχαριστίας: «Ακουγόταν ότι οι Χριστιανοί τρέφονται με κάποιο αίμα, επομένως, θα σκοτώνουν βρέφη. Αν και μιλάνε για κάποιο ψωμί, σημαίνει μόνο ότι πασπαλίζουν τα μωρά με αλεύρι για να τα σκοτώσουν με πιο τολμηρό χέρι».

Ως εκ τούτου, ο Μπόλοτοφ καταλήγει ότι «ύποπτοι τέτοιων εγκλημάτων (αθεΐας, μισανθρωποισμού και εξαθλίωση – συντ.) Χριστιανοί ήταν στα μάτια του απλού λαού μισητοί για τους θεούς και συνεπώς ένοχοι όλων των κοινωνικών καταστροφών. Στην Αφρική κιόλας έχει αναπτυχθεί η παροιμία: "Ο Θεός δεν δίνη βροχή, ας πάμε να πολεμήσουμε τους χριστιανούς". Ο Τίβερης θα χυθεί ως τα τείχη της πόλης – "Χριστιανούς στα λιοντάρια". Το ερώτημα ήταν: μπορεί να υπάρξει κάτι καλό από έναν τέτοιο λαό; Μήπως πρέπει να εξοντωθεί;»

Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο οι Χριστιανοί κατηγορήθηκαν για εμπρησμό της Ρώμης (ο Νέρωνας την έκαψε, αλλά έδωσε τους χριστιανούς να βασανιστήρια από όχλο), ξηρασίες, λιμούς, λοιμούς, σεισμούς, διαρροές του Τίβερη και άλλα δεινά.

Αργότερα, όταν ο Χριστιανισμός απέκτησε το καθεστώς της κρατικής θρησκείας, ορισμένοι Χριστιανοί κατηγορούσαν άλλους για τα προβλήματά τους. Για παράδειγμα, στον 7ο-8ο αιώνα, μετά από μια σειρά σοβαρών στρατιωτικών ηττών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Άραβες κατακτητές, ο Αυτοκράτορας Λέων Γ’ έκρινε ότι «ο ένοχος όλων των προβλημάτων ήταν η αυξανόμενη λατρεία των εικόνων, η οποία θα μπορούσαν να αναγνωριστεί ως ειδωλολατρία στις εξωτερικές της εκδηλώσεις».

Μια παρόμοια κατάσταση επαναλήφθηκε το 811 μετά την καταστροφική ήττα του Βυζαντινού στρατού από τους Βούλγαρους, στην οποία και πάλι κατηγορήθηκαν οι εικονολάτρες.

4.    Τέλος, ο τέταρτος λόγος, για τον οποίο οι Χριστιανοί (και όχι μόνο) υπέφεραν πολύ συχνά, είναι η λεγόμενη «βαλβίδα ασφαλείας»: «Μερικές φορές, ειδικά για την ενοποίηση της κοινωνίας, δημιουργείται μια “εικόνα του εχθρού”, στην οποία κατευθύνεται η προσοχή όλων των μελών της κοινωνίας, που ενεργεί ως βαλβίδα ασφαλείας, κατευθύνει τη δυσαρέσκεια και την επιθετικότητα των μαζών στον εξωτερικό εχθρό».

Ο κορωναϊός και ο αγώνας ενάντια στην Εκκλησία

Δυστυχώς, σήμερα, λόγω της εμφάνισης της επιδημίας του κοροναϊού στην Ουκρανία, μπορούμε να παρατηρήσουμε τους πρώτους υπαινιγμούς ότι οι εχθροί της Εκκλησίας μπορούν να κατηγορούν τους Ορθόδοξους Χριστιανούς για τη διάδοση της νόσου. Επιπλέον, σήμερα υπάρχουν όλοι οι λόγοι που ανέφερε ο Μπόλοτοφ.

Η «λαϊκή ευσέβεια» βλέπει στην Εκκλησία μόνο μια δομή που καλείται να ικανοποιήσει τις «θρησκευτικές ανάγκες». Άνθρωπος που έρχεται να «αγιάσει τα τσουρέκια του», να βουτήξει στο ποτάμι ή λίμνη για τα Θεοφάνεια και να τραγουδήσει τα κάλαντα, δεν χρειάζεται την Εκκλησία, όπως και το Θεό. Χρειάζεται σιγουριά ότι στην «πνευματική του ζωή» όλα είναι καλά και άγια.

Από αυτή την άποψη αντιλαμβάνεται τους Ορθόδοξους Χριστιανούς που τιμούν την Εκκλησία του Χριστού και ειλικρινά πιστεύουν στο Θεό, ως φανατικούς που δεν θέλουν να συμβιβαστούν με τις «απαιτήσεις της εποχής». Η πίστη γι’ αυτόν είναι απαραιτήτως «τυφλή», ενώ οι ίδιοι οι Χριστιανοί είναι «αμόρφωτοι σκοταδιστές». Το μυστήριο της Ευχαριστίας, στο οποίο ποτέ δεν πίστευε αυτός ο άνθρωπος, τώρα αποτελεί πηγή μόλυνσης γι’ αυτόν, μέσο διάδοσης της νόσου.

Στο άκρως απελπισμένο και φοβισμένο άνθρωπο συνεχώς βοηθούν να καταλάβει πού ακριβώς να αναζητά τη «ρίζα όλων των δεινών» – στην Εκκλησία. και αν χρειαστεί να μειωθεί ο ατμός, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως «βαλβίδα ασφαλείας». Θα πείτε ότι υπερβάλλουμε; Καθόλου.

«Μερικές φορές, ειδικά για την ενοποίηση της κοινωνίας, δημιουργείται μια “εικόνα του εχθρού”, στην οποία κατευθύνεται η προσοχή όλων των μελών της κοινωνίας, που ενεργεί ως βαλβίδα ασφαλείας, κατευθύνει τη δυσαρέσκεια και την επιθετικότητα των μαζών στον εξωτερικό εχθρό».

Δώστε προσοχή σε ποσότητα των ουκρανικών ειδήσεων που συνδέονται με την αλυσίδα «κοροναϊός – ναός – Εκκλησία».

Για παράδειγμα, το πρακτορείο ειδήσεων «Gordon» γράφει ότι ο θετικός στον κοροναϊός κληρικός της UGCC (Ουκρανικής Ελληνόρυθμης καθολικής Εκκλησίας – συντ.) ήρθε σε επαφή με 500 ανθρώπους: «Νοσηλεύτηκε στις 19 Μαρτίου και τώρα βρίσκεται στη μονάδα εντατικής θεραπείας του Δημοτικού νοσοκομείου της Τερνούπολης. Υπολογίσαμε στην αστυνομία ότι μέσα σε μια εβδομάδα ήρθε σε επαφή με περίπου 500 άτομα. Ήταν σε εκκλησιαστικές ακολουθίες, τελούσε κηδείες, και τώρα ψάχνουμε αυτούς τους ανθρώπους», – δήλωσε ο Αντόν Γεράσενκο, Υποδιευθυντής του Υπ. Εσωτερικών.

Πρακτορείο ειδήσεων «Αλήθεια της Ουκρανίας» και άλλοι τονίζουν συνεχώς ότι μία συνταξιούχος από το Ζιτόμιρ που πέθανε από τον κοροναϊό, επισκεπτόταν το ναό.

Ναι, σ’ αυτές τις ειδήσεις πρόκειται για τους Ουνίτες και την ΟCU (Αυτοκέφαλη Ουκρανική Εκκλησία). Όμως, όπως γνωρίζετε, στην Ουκρανία μόνο η UOC μπορεί να κατηγορηθεί, επομένως σταδιακά ο «στόχος του κοροναϊού» να επικεντρώνεται στην Εκκλησία μας. Πρακτορείο ειδήσεων «Αριστερή όχθη», και στη συνέχεια τα περισσότερα από τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης, γράφουν ότι «τέσσερις Μολδαβοί που επισκέφτηκαν την Λαύρα του Ποτσάεφ βρέθηκαν θετικοί στον κοροναϊό».

Να ο τίτλος της RBC-Ουκρανίας: «Κοροναϊός στην Ουκρανία: η UOC του πατριαρχείο Μόσχας καλεί να αγνοήσετε την καραντίνα».

Ο γιατρός και ο δημοφιλής blogger Ευγένιος Κομαρόφσκι κατηγορεί τον Μητροπολίτη Βίννιτσα Βαρσανούφιο ότι διοργάνωσε τη θρησκευτική λιτανεία «κατά του κοροναϊού» στις 8 Μαρτίου. Παρόλο που εκείνη τη στιγμή δεν έχουν ανακοινωθεί περιοριστικά μέτρα ή καραντίνα στην Ουκρανία, όπως και δεν δηλώθηκε ότι η λιτανεία ήταν κατά του κοροναϊού. Κάτι που στην ουσία ειπώθηκε από τον ίδιο τον Σεβασμιώτατο προς τον Κομαρόφσκι.

Το «depo.ua», έχοντας επαινέσει πρώτα την ΟCU και την UGCC για τα μέτρα τους κατά της επιδημίας και έχοντας κατηγορήσει την UOC για μη συμμόρφωση με τα πρότυπα καραντίνας, γράφει: «Η μοναδική φιγούρα της εκκλησίας που αντιτάχθηκε στις δηλώσεις των παπάδων της Μόσχας είναι ο πρώην προκαθήμενος της Ουκρανικής Ορθοδοξίας Φιλάρετος, ο οποίος τώρα είναι σε εθελοντική διάσπαση. Σε ένα από τα τηλεοπτικά κανάλια είπε ότι η πανδημία του κοροναϊού έχει προκύψει και εξαπλώνεται μέσω των γάμων των ομοφυλόφιλων. Δήθεν, η πανδημία του κοροναϊού στη γη καλείται να καθαρίσει τον πλανήτη "όπως ο Θεός έκαψε τα Σόδομα και τα Γόμορρα"». Σύμφωνα με τη δημοσίευση, «οι ηγέτες της Πνευματικής Διοίκησης Μουσουλμάνων της Ουκρανίας (τα κύρια μουσουλμανικά ιερά της Μέκκας και της Μεδίνας έκλεισαν για πρώτη φορά στην ιστορία λόγω του ιού), των εβραϊκών κοινοτήτων του Κιέβου, του Ντνέπρ και των Προτεσταντικών εκκλησιών προέτρεψαν να τηρούνται μέτρα απομόνωσης και οι πιστοί να προσεύχονται στο σπίτι. Και μόνο η Εκκλησία της Μόσχας έχει ξεχωριστή θέση. Κρίμα, αφού η ανάπτυξη της επιδημίας έδειξε ότι όλοι είναι ίσοι μπροστά της – πρόεδροι, βουλευτές και κληρικοί».

Οι πολιτικοί συνεχίζουν να αναπτύσσουν την κατάσταση. Οι βουλευτές του Περιφερειακού Συμβουλίου της Τερνούπολης ζητούν από τις ουκρανικές αρχές, λόγω της απειλής του κοροναϊού, να σταματήσουν ακολουθίες στην Λαύρα του Ποτσάεφ και να ανακοινωθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ούτε ένας ασθενής στη μονή, ενώ οι γυναίκες από τη Μολδαβία θα μπορούσαν να μολυνθούν οπουδήποτε στη χώρα μας. Μάλλον, σύμφωνα με τη λογική των βουλευτών, είναι απαραίτητο να κλείσει το Verkhovna Rada (Κοινοβούλιο της Ουκρανίας) και να ανακοινωθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης εκεί.

Με μια λέξη, δεν είναι δύσκολο να παρατηρήσουμε ότι η κατάσταση γύρω από την UOC κλιμακωθεί τεχνητά και σκόπιμα. Εδώ και πολύ καιρό από την κανονική Εκκλησία δημιουργούν «εικόνα εχθρού» και η επιδημία του κοροναϊού είναι απλώς αφορμή για να κάνουν αυτή την εικόνα ακόμη πιο τρομακτική.

Η Εκκλησία και ο αγώνας της ενάντια στον κοροναϊό

Οι εχθροί της Εκκλησίας προσπαθούν να αγνοήσουν τα μέτρα που λαμβάνει η ιεραρχία για την πρόληψη της εξάπλωσης της νόσου.

Πρώτα απ’ όλα η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (UOC) έντονα προσεύχεται για να σταματήση η εξάπλωση της επιδημίας, επειδή η προσευχή είναι το κύριο όπλο μας.

Υπάρχουν όμως και άλλα μέτρα.

• Η Ιερά Σύνοδος της UOC κάλεσε τον κλήρο να περιορίσει τον αριθμό των πιστών μέσα στην εκκλησία έως δέκα άτομα και, αν είναι αδύνατο, να τελεί λειτουργίες έξω από το ναό.
• Υποβλήθηκε υποχρεωτική απολύμανση ιερών, εικόνων, σταυρού, χώρου του ναού.
• Στη μητρόπολη Βίννιτσα ορίσανε υπεύθυνους για τον αριθμό των ενοριτών στην λειτουργία, ενώ στην Μητροπολιτική του Κιέβου οι ιεράρχες της UOC ελέγχουν τη τήρηση της καραντίνας σε εκκλησίες.
• Οι κληρικοί της UOC διαπραγματεύονται με την Εθνική Αστυνομία και το Κεντρικό συντονιστικό κέντρο του Κιέβου για την από κοινού καταπολέμηση της εξάπλωσης του ιού.
• Στις Μητροπόλεις Ζαπορίζια, Οδησσού, Χμελνίτσκι, Ιβάνο-Φρανκίβσκ  και άλλες μητροπόλεις ράβουν μάσκες, κάνουν αντισηπτικά και συγκεντρώνουν τα απαραίτητα για την καταπολέμηση του κοροναϊού, επισκευάζουν τους αναπνευστήρες (Ζαπορίζια).
• UOC ανακοίνωσε έρανο για τη βοήθεια τους γιατρούς, τα μοναστήρια της UOC είναι έτοιμα να παρέχουν καταλύματα για τους ασθενείς, ενώ ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Ονούφριος έφερε προσωπικά ιατρικό εξοπλισμό στο Τσερνιβτσί.

Και όλα αυτά είναι μόνο ένα μικρό μέρος το έργου της Εκκλησίας στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της επιδημίας. Κάνει κανείς περισσότερα, εκτός από το κράτος βέβαια; Αλλά οι εχθροί της UOC δεν το βλέπουν.

Τι πρέπει να κάνουν τα τέκνα της Εκκλησίας μας σε αυτή την κατάσταση;

Πρώτον, μην δίνετε αφορμή σε όσους αναζητούν αφορμή (Β’ Κορ. 11, 12). Δηλ., δεν χρειάζεται να καυχιέστε με ιδιαίτερο τρόπο για την πίστη σας. Ναι, οι περισσότεροι από μας φοβούνται τον Θεό περισσότερο από τον κοροναϊό. Και έτσι πρέπει να είναι. Αλλά μην τονίζετε αυτό όταν δεν υπάρχει κανένας σοβαρός λόγος. Επιπλέον, μπορεί να συμβεί ότι ο Θεός θα παραχωρήσει να αρρωστήσει για οργή και υπερηφάνεια.

Όπως και στον αρχαίο Πατερικό, θυμάστε; Ο γέροντας και ο μαθητής του δραπέτευαν από ένα φίδι. Ο μαθητής ρώτησε τον γέροντα πώς αυτός μπορεί και δραπετεύει αν το Ευαγγέλιο λέει ότι οι χριστιανοί θα παίρνουν τα φίδια στα χέρια τους. Σ’ αυτό ο γέροντας απάντησε: «Δεν έτρεχα από το φίδι, αλλά από τη ματαιοδοξία». Λοιπόν κι εμείς, ας τρέχουμε από την ματαιοδοξία και σε καμία περίπτωση να μη καυχιόμαστε για την πίστη μας.

Δεύτερον, είναι απαραίτητο να τηρηθούν τα μέτρα της καραντίνας που προδιαγράφονται από το κράτος και δεν έρχονται σε αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές της πίστης μας. Αυτό ισχύει και για δέκα άτομα στο ναό, απόσταση και απολυμαντικά.

Τρίτον, δεν χρειάζεται να καταδικάζουμε όσους φοβούνται, να κρίνουμε εκείνους που δεν μπορούν να ξεπεράσουν τον φόβο τους και να έρθουν στον ναό ή στην αυλή του ναού για προσευχή. Μη τους κρίνετε, γιατί όχι μόνο θα τους χάσουμε, αλλά και θα καταστρέψουμε τον εαυτό μας.

Και το τελευταίο, ας θυμόμαστε πάντα ότι η πηγή όλων των ευλογιών για τον άνθρωπο είναι ο Κύριος. Όλα όσα συμβαίνουν σε εμάς συμβαίνουν σύμφωνα με την καλή Του Πρόνοια και συμβαίνουν για τη σωτηρία της αθάνατης ψυχής μας. Χωρίς το θέλημα του Θεού ακόμη και η τρίχα της κεφαλής μας δεν θα πέσει. Αν έχουμε αυτό κατά νου, όχι μόνο θα νικήσουμε τον κοροναϊό, αλλά θα ξεπεράσουμε τον μεγαλύτερο εχθρό μας, τη δική μας αμαρτία.