Νέα για ένωση OCU και UGCC: δοκιμαστικό μπαλόνι ή «Παράθυρο Overton»;

OCU και UGCC γίνονται όλο και πιο στενές μία στην άλλη. Φωτογραφία: ΕΟΔ

«Ινστιτούτο Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής» δήλωσε ότι έλαβε επιχορήγηση από την ΕΕ για έρευνα σχετικά με τη συγχώνευση της OCU και της UGCC. Το μήνυμα είχε αποτέλεσμα μιας έκρηξης βόμβας.

Στις 3 Ιουνίου 2020 το «Ινστιτούτο Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής» δημοσίευσε δελτίο τύπου στον ιστότοπό του, στο οποίο δηλώνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χορήγησε επιχορήγηση 145 χιλιάδων ευρώ για διερεύνηση πιθανών τρόπων ενοποίησης της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (OCU) και της Ουκρανικής Ελληνόρυθμης Καθολικής Εκκλησίας (UGCC). Εν συνεχεία γύρω από αυτήν τη δημοσίευση άρχισαν να συμβαίνουν κάποια περίεργα γεγονότα. Ήδη την επόμενη μέρα η διεύθυνση του Ινστιτούτου διέγραψε αυτές τις πληροφορίες από τον ιστότοπο και δήλωσε ότι ήταν φέικ που αναρτήθηκε χωρίς εξουσιοδότηση από άγνωστο χάκερ. Ωστόσο, δεν ήταν μόνο αυτό. Την επόμενη μέρα εμφανίστηκε ένα νέο μήνυμα, ότι οι χάκερ ήταν ακριβώς αυτοί που διέγραψαν τις αρχικές πληροφορίες σχετικά με την έρευνα. Τι ήταν τελικά αυτό; Ας ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα.

Λοιπόν, από τις ανακοινωμένες πληροφορίες του «Ινστιτούτου Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής», μάθαμε ότι:

• Η Ευρωπαϊκή Ένωση διέθεσε χρήματα όχι μόνο για έρευνα, αλλά και για τη δημιουργία χάρτη πορείας για την ενοποίηση της OCU και της UGCC.
• Όλα γίνονται υπό την αιγίδα (υποστήριξη) του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης.
• Αυτή η ενοποίηση προβλέπει όχι μόνο την προσχώρηση της UGCC στην OCU, αλλά και την εθελοντική μεταφορά των ενοριών και της περιουσίας της UGCC υπό τον έλεγχο της OCU
• Στο μέλλον, αυτό το ευφυές μοντέλο που εφευρέθηκε από το προσωπικό του «Ινστιτούτου Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής» θα χρησιμοποιηθεί για «για την οικουμενική επανένωση και την επιστροφή των ορθόδοξων και Ελληνόρυθμων Καθολικών Εκκλησιών της βυζαντινής παράδοσης στην αγκαλιά του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Πρόκειται για Αλβανική, Λευκορωσική, Βουλγαρική, Ουγγρική, Ελληνική, Μακεδονική, Ρουμανική, Σλοβακική, Κροατική και άλλες Ελληνόρυθμες καθολικές εκκλησίες». Ήταν το απόσπασμα.
• Και θα εξεταστεί η στάση της ουκρανικής κοινωνίας σε όλα αυτά.

Αποδεικνύεται ότι το προσωπικό του «Ινστιτούτου Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής», και όχι οι «ιεράρχες» της OCU και της UGCC, ξέρουν καλύτερα πώς να ξεπεράσουν την τετρακοσίων χρόνων αποξένωση των Ουκρανών Καθολικών την Ορθόδοξη παράδοσης από την «αγκαλιά του Οικουμενικού Πατριαρχείου». Αποδεικνύεται ότι η UGCC (ουνίτες), που υπάρχει από το 1596, πρέπει στην ουσία να διαλύσει από μόνη της και να μεταφέρει όλες τις ενορίες της μαζί με όλη την περιουσία της υπό τον έλεγχο της OCU, που είναι μόλις λίγο πάνω από ένα χρόνο. Και ο Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ, εάν ακολουθήσετε τη λογική, θα πρέπει να περάσει υπό την διοίκηση του Επιφάνιου Ντουμένκο. Και όλο αυτό το μοντέλο θα χρησιμοποιηθεί και σε άλλες χώρες.

Πρώτη εντύπωση: αν αυτό δεν είναι ανοησία, τότε τι είναι ανοησία. Αλλά αν αναλύσουμε τις δηλώσεις των συμμετεχόντων της προτεινόμενης ενοποίησης/προσχώρησης, του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, του Επιφάνιου Ντουμένκο και του Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ, τότε το συμπέρασμα μπορεί να μην φαίνεται τόσο ξεκάθαρο.

Περίπου μισό χρόνο πριν από τη δημιουργία της OCU και πριν ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος χορήγησε Τόμο σ’ αυτή τη δομή, ο αρχηγός των ουνιτών της Ουκρανίας Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ δήλωσε: «Το επόμενο βήμα (μετά τη δημιουργία της OCU – συντ.) είναι ο οικουμενικός διάλογος μεταξύ της UGCC και της ενωμένης Ουκρανικής Ορθοδοξίας προς την αποκατάσταση της αρχικής ενότητας αυτής της εκκλησίας». Μετά τη δημιουργία της OCU έστειλε συγχαρητήρια στον νεοεκλεγέντα ηγέτη της δομής αυτής Επιφάνιο Ντουμένκο, όπου χαρακτήρισε τη δημιουργία της OCU ως «δώρο Θεού» στο δρόμο προς την «πλήρη ενότητα των Εκκλησιών του Βαπτίσματος του Βλαδίμηρου». Επίσης στο κείμενο των συγχαρητηρίων υπήρχαν λόγια: «Σε αυτή τη σημαντική στιγμή απλώνω το χέρι μου εκ μέρους της Εκκλησίας μας σε εσάς και σε όλους τους Ορθόδοξους αδελφούς, καλώντας σας να αρχίσουμε να ανοίγουμε το δρόμο μας προς την ενότητα, την αλήθεια μαζί».

Ο Επιφάνιος Ντουμένκο ανταποκρίθηκε εύκολα σε αυτό το κάλεσμα και λίγες μέρες αργότερα συναντήθηκε προσωπικά με τον Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ. Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της συνάντησης, είπε: «Έχουμε σχεδιάσει συγκεκριμένη πορεία για τη μελλοντική μας συνεργασία. Δηλαδή, στο μέλλον θα αναζητήσουμε τα κοινά σημεία που θα μας ενώνουν. Θα είναι στον τομέα της πνευματικής εκπαίδευσης, σε άλλους τομείς της ύπαρξής μας. Θα δημιουργηθούν αντίστοιχες επιτροπές από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας και από την Ελληνόρυθμη Καθολική Εκκλησία, και μαζί θα αναπτύξουμε κατευθυντήριες γραμμές της περαιτέρω συνεργασίας».

Η θέση του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης σχετικά με την ενοποίηση της OCU και της UGCC εκφράστηκε και από τον πρώην έξαρχο στην Ουκρανία, Αρχιεπίσκοπο Δανιήλ (Ζελίνσκι) σε συνέντευξή του στο BBC στις 11 Ιανουαρίου 2019. Συγκεκριμένα είπε ότι «η δημιουργία της OCU αποτελεί προϋπόθεση για διάλογο μεταξύ της Ορθόδοξης Εκκλησίας και της Ελληνόρυθμης Καθολικής και αναζήτησης τρόπων για την κατανόησή τους». Και στην διευκρινιστική ερώτηση του ανταποκριτή του BBC: «Όταν σε 10 ή 20 χρόνια η OCU θα γίνει πατριαρχείο, είναι πιθανό η UGCC να ενταχθεί σε αυτήν την Εκκλησία;» ο πρώην έξαρχος δήλωσε νέτα: «Είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι απολύτως πιθανό».

Περίπου την ίδια περίοδο ο επικεφαλής της UGCC, Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ, μίλησε για τη διαδικασία ενοποίησης μεταξύ Καθολικισμού και Ορθοδοξίας: «Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ηγείται αυτής της διαδικασίας από την Ορθόδοξη πλευρά και η Ρωμαϊκή Αποστολική Πρωτεύουσα από την Καθολική πλευρά», δηλώνοντας ταυτόχρονα ότι «κανείς δεν χρειάζεται την οικουμενική ενότητα των Εκκλησιών τόσο πολύ όσο εμείς, οι Ουκρανοί».

Απομένει να στραφούμε στις δηλώσεις των ίδιων των «πρώτων προσώπων», για τις οποίες ο Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ λέει ότι αυτοί ηγούνται της διαδικασίας ενοποίησης. Υπάρχουν πολλές τέτοιες δηλώσεις ότι η ενοποίηση της Ορθοδοξίας με τον Καθολικισμό δεν είναι μόνο αναπόφευκτη, αλλά είναι επίσης θέμα μάλλον εγγύς μέλλοντος. Για παράδειγμα:

«Το μόνο πράγμα που θέλει η Καθολική Εκκλησία και αυτό που επιδιώκω εγώ ως επικεφαλής της είναι η ενότητα με την Ορθόδοξη Εκκλησία», – ο Πάπας Φραγκίσκος.

«Η διαδικασία αποκατάστασης της ενότητας μεταξύ των Αγίων Εκκλησιών μας είναι μη αναστρέψιμη, αν και μερικές φορές είναι αργή και αντιμετωπίζει προβλήματα», – ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Πριν από σχεδόν ένα χρόνο ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος την ημέρα του εορτασμού της μνήμης των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (με το Γρηγοριανό ημερολόγιο) έστειλε αντιπροσωπεία και μήνυμα στο Βατικανό, στο οποίο για άλλη μια φορά διαβεβαίωσε τον Πάπα Φραγκίσκο για τη πιστότητά του στην ιδέα της ενοποίησης και την ετοιμότητά του να αναγνωρίσει την υπεροχή της Ρώμης. «Η αποκατάσταση επικοινωνίας μεταξύ των εκκλησιών μας παραμένει η ειλικρινή ελπίδα μας, το κύριο αντικείμενο των προσευχών μας και ο στόχος του διαλόγου. <...> Επαναβεβαιώνουμε την πιστότητά μας στην κοινή μας πρόοδο στο δρόμο της ενοποίησης των εκκλησιών μας».

Ο Πάπας συγκινήθηκε τόσο πολύ που χάρισε απροσδόκητα τα λείψανα του Αγίου Αποστόλου Πέτρου στην αντιπροσωπεία φαναριωτών. Όπως ισχυρίστηκε αργότερα, με έμπνευσή από ψηλά.

Επομένως, στην περίπτωση πληροφοριών στο «Ινστιτούτο Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής» της Ουκρανίας, δεν έχει σημασία αν είναι φέικ ή όχι, παρατηρούμε όχι τίποτα περισσότερο από την τεχνολογία «παραθύρου Overton». Δεν έχει σημασία αν ήταν χάκερ ή όχι, οι πληροφορίες ρίχτηκαν για το κοινό, συζητιούνται από το κοινό, το οποίο σταδιακά συνηθίζει την ιδέα της ένωσης των «Ορθόδοξων» με τους Ελληνόρυθμους Καθολικούς.

Στην περίπτωση πληροφοριών στο «Ινστιτούτο Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής» της Ουκρανίας, δεν έχει σημασία αν είναι φέικ ή όχι, παρατηρούμε όχι τίποτα περισσότερο από την τεχνολογία «παραθύρου Overton». Δεν έχει σημασία αν ήταν χάκερ ή όχι, οι πληροφορίες ρίχτηκαν για το κοινό, συζητιούνται από το κοινό, το οποίο σταδιακά συνηθίζει την ιδέα της ένωσης των «Ορθόδοξων» με τους Ελληνόρυθμους Καθολικούς.

Ναι, το έργο με τίτλο: «Μελέτη της κοινής γνώμης των πολιτών και παροχή των πιο αποτελεσματικών τρόπων ένταξης της Ουκρανικής και της Ρουσινικής Ελληνόρυθμων Εκκλησιών στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανία (ΟCU), καθώς και δημιουργία οδικού χάρτη της χρήσης της ουκρανικής εμπειρίας για την οικουμενική επανένωση Ορθόδοξων και Ελληνόρυθμων Καθολικών Εκκλησιών της βυζαντινής παράδοσης» είναι γεμάτο με σκανδαλώδη θέσεις όπως η μεταβίβαση της εκκλησιαστικής περιουσίας από την UGCC στην OCU, αλλά γενικώς αναπτύσσεται μία πολύ πιστευτή εικόνα. Υπό το πρίσμα των προοπτικών της ενοποίησης του Βατικανού και του Φαναρίου, με την οποία πολλοί κατανοούν λανθασμένα την ενοποίηση του Καθολικισμού και της Ορθοδοξίας, οι καθολικές εκκλησίες της Ανατολικής παράδοσης μπορούν κάλλιστα να επιστρέψουν στην «αγκαλιά του Οικουμενικού Πατριαρχείου». Και το ίδιο «Οικουμενικό Πατριαρχείο» θα αναγνωρίσει την υπεροχή του επικεφαλής του Βατικανού. Σε αυτό το σχέδιο κάθε συμμετέχων θα είναι σε θέση να υλοποιήσει τα ενδιαφέροντά του και τις φιλοδοξίες του. 

Έτσι, η Ουκρανία όντως γίνεται πεδίο δοκιμών για τη δοκιμή του μοντέλου ενοποίησης του Βατικανού και του Φαναρίου. Και το γεγονός ότι η νέα ένωση (ουνία), προφανώς, ετοιμάζεται το 2025, όταν θα γιορτάζουμε τα 1700 χρόνια της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, υποδηλώνει ότι στο εγγύς μέλλον θα δούμε πολλά ενδιαφέροντα γεγονότα και δηλώσεις, αρχικά παράλογα, αλλά εν συνεχεία αρκετά υλοποιήσιμα.