Ευαγγέλιο ή φιλελεύθερες αξίες: ο Πάπας Φραγκίσκος έκανε την επιλογή του

Ο Πάπας Φραγκίσκος υποστήριξε τους γάμους των ομοφυλοφίλων. Φωτογραφία: ΕΟΔ

Ο Πάπας Φραγκίσκος από καιρό εξέφραζε συμπάθεια για ομοφυλόφιλους και λεσβίες. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, μιλούσε με τέτοιο τρόπο ώστε τα λόγια του μπορούσαν να ερμηνευτούν ως συμπάθεια και όχι υποστήριξη για τους σοδομίτες. Όμως την Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2020, είπε σαφέστερα: «Δικαιούνται για μια οικογένεια». Πώς έγινε αυτή η δήλωση, τι σημαίνει και ποιες συνέπειες μπορεί να έχει; Ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε.

«Οι ομοφυλόφιλοι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να ζουν μέσα σε μια οικογένεια. Είναι παιδιά του Θεού και δικαιούνται μια οικογένεια. Κανείς δεν θα έπρεπε να τίθεται εκτός κοινωνικού συνόλου ή να νιώθει δυστυχισμένος για τον λόγο αυτό. Πρέπει να φτιάξουμε έναν ειδικό νόμο, ώστε να είναι καλυμμένοι από νομικής απόψεως», αυτά τα λόγια ακούστηκαν στο σχόλιο του Πάπα Φραγκίσκου στην ταινία ντοκιμαντέρ «Francesco» σε σκηνοθεσία του Yevgeny Afineevsky.

Η πρεμιέρα της ταινίας «Francesco» πραγματοποιήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2020 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ρώμης. Τα λόγια του Πάπα είχαν το αποτέλεσμα μιας έκρηξης βόμβας. Άρχισαν να συζητούνται με κάθε τρόπο σε όλες τις κορυφαίες πλατφόρμες ΜΜΕ στον κόσμο. Η συντριπτική πλειονότητα των σχολιαστών, τόσο κοσμικών όσο και θρησκευτικών, ανεξάρτητα από τη στάση τους προς αυτά τα λόγια του ποντίφικα, τους αντιλήφθηκαν ως μια νέα θέση του Βατικανού στο θέμα του γάμου των ομοφυλοφίλων. Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι έτσι είναι, αλλά... Ας δώσουμε προσοχή στις συνθήκες υπό τις οποίες αυτά τα επαναστατικά λόγια δημοσιοποιήθηκαν.

Πρώτον, τα λόγια του Πάπα δεν είναι ταύρος, δεν είναι εγκύκλιος, ούτε οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο ή ομιλία. Είναι απλώς ένα σχόλιο για την ταινία.

Δεύτερον, ο Πάπας δεν μιλά για αλλαγή στην επίσημη θέση της Καθολικής Εκκλησίας σχετικά με τους γάμους των ομοφυλοφίλων, δεν μιλά για την εκκλησιαστική ευλογία αυτών των ενώσεων. Μιλά για την ανάγκη νομιμοποίησής τους σε νομοθετικό επίπεδο.

Τρίτον, ο πάπας λέει ότι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια δεν πρέπει «να υποφέρουν». Δηλαδή, ακολουθεί τη μοντέρνα τάση: «Ωχ, αυτοί υποφέρουν...», η οποία χρησιμοποιείται σε διαφορετικές παραλλαγές παντού: από το δικό μας «αφού είναι τα παιδιά μας» έως το αμερικανικό BLM.

Αλλά με αυτόν τον τρόπο, ο Πάπας κάνει ένα άλλο, και ταυτόχρονα ένα πολύ σοβαρό βήμα, προς την αναγνώριση των ΛΟΑΤ από το Βατικανό. Προετοιμάζει την κοινή γνώμη για αυτό, αν και, από την άλλη πλευρά, αφήνει στον εαυτό του χώρο για ελιγμούς. Ο πάπας έριξε το μήνυμά του στο κοινό και κοιτάζει την αντίδραση για να σκεφτεί τα επόμενα βήματα.

Υπάρχει μια ακόμη σημαντική περίσταση: η δήλωση του Πάπα Φραγκίσκου σχετικά με την υποστήριξη των γάμων ομοφυλοφίλων έγινε στη Ρώμη τη στιγμή που ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης Βαρθολομαίος βρισκόταν στη Ρώμη με επίσημη επίσκεψη. Εκείνη την ημέρα, στις 21 Οκτωβρίου, απονεμήθηκε επίτιμο διδακτορικό στη φιλοσοφία από το Παπικό Πανεπιστήμιο του Αντωνίου. Και δύο ημέρες νωρίτερα ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, μαζί με τον Πάπα Φραγκίσκο, συμμετείχαν στην οικουμενική προσευχή στη Ρωμαϊκή Βασιλική της Σάντα Μαρία ιν Τραστέβερε.

Έτσι, ο Πάπας έβαλε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο σε μια μάλλον ασαφή θέση. Ο πατριάρχης, παραβιάζοντας ξεκάθαρα τον 10ο κανόνα των Αγίων Αποστόλων: «Εἴ τις ἀκοινωνήτω κἀν ἐν οἴκῳ συνεύξηται, οὗτος ἀφοριζέσθω», κάνει τόσο μεγάλα βήματα προς τον Πάπα, ενώ ο Πάπας την ίδια στιγμή κάνει το ίδιο μεγάλα βήματα προς τους σοδομίτες. Ερώτηση: συμπορεύονται; Προς μία κατεύθυνση;

Υπήρχε μόνο μία έξοδος από αυτήν τη διφορούμενη κατάσταση για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο – χωρίς καθυστέρηση να αποστατεί από τη θέση του Πάπα και να δηλώσει μια Ορθόδοξη στάση απέναντι στις ομοφυλόφιλες ενώσεις. Όμως τίποτα τέτοιο δεν ακούστηκε από τα χείλη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου σε καμία μορφή. Θα επιστρέψουμε σε αυτό αργότερα, αλλά πρώτα ας δούμε τι απήχηση είχαν τα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου στο κοσμικό ακροατήριο, καθώς και μέσα στην ίδια την Καθολική Εκκλησία.

Αντίδραση στα λόγια του Πάπα στην κοσμική κοινωνία

Στην κοσμική κοινωνία η αναγνώριση του Πάπα των σοδομιτικών σωματεία προκάλεσε θαυμασμό. «Αυτή η απόφαση του Πάπα είναι, φυσικά, εξαιρετικά ευπρόσδεκτη από την άποψή μας», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. «Ήταν σαν να ήρθαν τα Χριστούγεννα για μένα...», είπε μία από τους ερωτηθέντες στο δημοφιλές αμερικανικό πρόγραμμα «The View» στο τηλεοπτικό κανάλι ABC.

Παραδείγματα ενθουσιωδών δηλώσεων, δημοσιεύσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εγκρίσεων πολιτικών και ούτω καθεξής μπορούν να αναφέρονται για πολύ ακόμα. Αλλά δεν είναι ανάγκη. Είναι απολύτως σαφές ότι, με σπάνιες εξαιρέσεις, τα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου θα επιβεβαιώσουν τις θέσεις εκείνων των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που υποστηρίζουν την εισαγωγή της ιδεολογίας του φύλου, την επέκταση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ, και επίσης, το σημαντικότερο, για την καθιέρωση της ευθύνης, μέχρι την ποινική, για όσους τολμούν να ασκήσουν κριτική ή να εκφραστούν μη ανεκτικά προς τους ΛΟΑΤ άτομα.

Η παρέλαση της νομοθετικής αναγνώρισης των γάμων ομοφυλοφίλων από διάφορες χώρες θα συνεχιστεί υπό την σημαία του Πάπα Φραγκίσκου. Ο ίδιος θα λάβει τα λάβαρα προοδευτικού, ανεκτικού, στοργικού θρησκευτικού ηγέτη με ευρείες απόψεις στη ζωή. Ίσως προταθεί για το επόμενο βραβείο Νόμπελ. Θα αυξηθούν οι Καθολικοί στον κόσμο μετά από αυτό; Όχι βέβαια, αλλά οι ομοφυλόφιλοι και οι λεσβίες θα μπορούν να κοιμούνται «με καθαρή συνείδηση».

Αντίδραση μέσα στην Καθολική Εκκλησία

Μέσα στην ίδια την Καθολική Εκκλησία τα λόγια του Πάπα προκάλεσαν μια μικτή αντίδραση. Τα κορυφαία μέσα ενημέρωσης του κόσμου μεταδίδουν συνεντεύξεις με καθολικούς ιερείς που μιλούν θετικά για την αναγνώριση των γάμων των ομοφυλοφίλων από τον Πάπα. Η φράση «ΛΟΑΤ Καθολικοί» ακούγεται πια σαν κανόνας, όχι οξύμωρο.

Είναι εύκολο να παρατηρήσουμε ότι αυτοί οι πόροι των ΜΜΕ προσπαθούν να δημιουργήσουν την εμφάνιση της καθολικής έγκρισης της θέσης του Πάπα Φραγκίσκου. Λες και ο πάπας έδωσε επιτέλους στον κόσμο αυτό που περίμεναν όλοι. Και η Γερμανική Επισκοπική Διάσκεψη, οι εκπρόσωποι της οποίας δηλώνουν ότι «στην ηθική θεολογία προχωρούμε εδώ και πολύ καιρό στο να πούμε ότι εάν η πραγματική αγάπη και η πιστότητα ζουν ακόμη και μεταξύ των ομοφυλοφίλων συντρόφων, πρέπει να το παραδεχτούμε», χειροκροτεί στον Πάπα όρθια.

Παρεμπιπτόντως, η ίδια διάσκεψη, η οποία έχει μεγάλη επιρροή στο Βατικανό, προτείνει επίσης να αναγνωριστεί επίσημα η γυναικεία ιεροσύνη και να επιτραπεί η «ευχαριστία κοινωνία» με Προτεστάντες.

Αλλά δεν είναι όλοι οι Καθολικοί έτοιμοι να συμμετάσχουν στη χαρά λόγω αναγνώρισης των γάμων των ομοφυλοφίλων. Ορισμένοι καθολικοί ιεράρχες δηλώνουν ανοιχτά ότι τα λόγια του Πάπα για γάμους ομοφυλοφίλων έρχονται σε αντίθεση με τη θέση της εκκλησίας και της Αγίας Γραφής. Για παράδειγμα, ο Καθολικός Επίσκοπος Τόμας Τζόζεφ Τόμπιν δημοσίευσε στον ιστότοπο της επισκοπής του την εξής δήλωση: «Η προφανής υποστήριξη του Αγίου Πατέρα της αναγνώρισης των πολιτικών ενώσεων ομοφυλοφίλων ζευγαριών... αντιφάσκει σαφώς με τη μακροχρόνια διδασκαλία της Εκκλησίας για ομοφυλόφιλες ενώσεις». 

Πολλοί καθολικοί ιεράρχες προσπαθούν να πείσουν όλους ότι ο Πάπας τάχα παρεξηγήθηκε. Ή ότι τα λόγια του δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια προσωπική γνώμη.

Επίσκοπος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην Ουκρανία Βιτάλι Κριβίτσκι: «Σε σχέση με αυτό (αναγνώριση από τον Πάπα των γάμων ομοφυλοφίλων), σας υπενθυμίζουμε ότι η διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας περί ομοφυλοφιλικών σχέσεων και νομικής αναγνώρισής τους παραμένει αμετάβλητη. <...> Όσον αφορά τα άτομα με ομοφυλοφιλικές κλίσεις, ο Πάπας Φραγκίσκος μιλάει πάντα γι’ αυτά με λόγια γεμάτα έλεος, στο οποίο υπάρχει «πληρότητα της δικαιοσύνης και φωτεινή έκφραση της αλήθειας του Θεού» (Amoris Laetitia 311). Η επιβεβαίωση αυτού είναι τα λόγια του: «Είμαστε όλοι άνθρωποι, έχουμε αξιοπρέπεια, εάν ο άνθρωπος έχει τη μία ή την αυτή τάση, αυτό δεν αφαιρεί την ανθρώπινη αξιοπρέπεια του».

Σύμφωνα με τον συνάδελφό του, Επίσκοπο Ράντοσλαβ Ζμίτροβιτς, Πρόεδρο της Επιτροπής Οικογενειακών Υποθέσεων στο πλαίσιο στο Επισκοπάτο της Ρ/Καθ. Εκκλησίας της Ουκρανίας, λέγοντας ότι «οι ομοφυλόφιλοι δικαιούνται να είναι μέρος της οικογένειας και δικαιούνται για μια οικογένεια», ο Πάπας Φραγκίσκος εννοούσε την οικογένεια, που είναι η ενοριακή κοινότητα.

Οι Ουκρανοί Ουνίτες προσπαθούν ιδιαίτερα να δικαιολογήσουν τον Πάπα. Είναι ιδιαίτερα άβολο για αυτούς να εξηγήσουν στο αρκετά συντηρητικό ποίμνιό τους την ελεύθερη σκέψη του «αγίου πατέρα» τους. Για παράδειγμα, ο Γιούρι Ποντλέσνι, πρόεδρος της Επιτροπής UGCC για θέματα Οικογένειας και λαϊκών, δήλωσε σε συνέντευξή του: «Ο Πάπας Ρώμης δεν αναγνώρισε ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Δεν τους αναγνώρισε ούτε ως γάμο, ούτε μάλλον ως Μυστήριο. Το μόνο που είπε ο Πάπας ήταν ότι θα μπορούσε, γενικώς, ένας κρατικός νόμος να ρυθμίζει κάπως αυτούς τους δεσμούς. Τελεία...» Με άλλα λόγια: ο Πάπας αναγνώρισε το δικαίωμα των ομοφυλοφίλων για γάμο, αλλά δεν το αναγνώρισε ως γάμο. Τυπική καθολική καζουιστική.

Ο πάπας ξεκίνησε σχίσμα στη Ρ/Καθ. Εκκλησία;

Για περίπου μισό αιώνα, για να είμαστε ακριβείς, από τη Β´ Σύνοδο του Βατικανού το 1962, ο Καθολικισμός υφίσταται μια διαδικασία διαστρωμάτωσης σε φιλελεύθερους και συντηρητικούς. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, υπήρξε ενίσχυση είτε ενός είτε άλλου γκρουπ, αλλά στη γενική κατάταξη, φυσικά, κερδίζουν οι φιλελεύθεροι. Πιστεύουν ειλικρινά ότι η Καθολική Εκκλησία μπορεί να βρει θέση στην κοινωνία του μέλλοντος μόνο εάν ικανοποιεί τις ανάγκες αυτής της κοινωνίας, ακολουθήσει τις τάσεις της. Διαφορετικά, αναπόφευκτα θα περιθωριοποιηθεί με την επακόλουθη καθίζηση στην άκρη της ιστορίας. Για παράδειγμα, ο Γερμανός επίσκοπος Helmut Dieser θέτει την ερώτηση αμβλύ: είτε το Βατικανό αναγνωρίζει το ΛΟΑΤ, είτε θα μετατραπεί σε αίρεση.

Η συντηρητική πτέρυγα πιστεύει διαφορετικά. Οι εκπρόσωποί της προτρέπουν να υποστηρίξουν σταθερά τις διδασκαλίες της Καθολικής Εκκλησίας και να μην συμβιβαστούν με έναν ευμετάβλητο κόσμο. Αυτοί οι Καθολικοί ιεράρχες θεωρούν τον Πάπα Φραγκίσκο αποστάτη και αιρετικό. Για παράδειγμα, το 2017, μια ομάδα συντηρητικών Καθολικών θεολόγων σε ανοιχτή επιστολή κατηγόρησε τον Πάπα Φραγκίσκο για αίρεση. Απάντησε ότι το πήρε με χιούμορ. Αλλά με την τελευταία δήλωση του Πάπα για την αναγνώριση των γάμων ομοφυλοφίλων, παύει πλέον να είναι αστείο.

Πρέπει να περιμένουμε μια σημαντική αύξηση των αντιφάσεων στον Καθολικισμό και την επιδείνωση του αγώνα μεταξύ φιλελεύθερων και συντηρητικών. Ο χρόνος θα δείξει εάν οι εκπρόσωποι και των δύο στρατοπέδων θα μπορέσουν να συμβιώνουν στην ίδια θρησκευτική οργάνωση ή όχι. Υπάρχουν προϋποθέσεις τόσο για τη μία όσο και για την άλλη επιλογή. Η ιστορία γνωρίζει περιόδους όταν οι πάπες και οι αντίπαπες ενεργούσαν παράλληλα, υποστηριζόμενοι από διαφορετικές ομάδες εντός Καθολικισμού. Ωστόσο, η λογική των πρόσφατων καιρών δείχνει ότι η ενίσχυση του «φιλελεύθερου λόμπι» το οποίο υποστήριξε τόσο δυναμικά ο Πάπας στα λόγια του για τους γάμους των ομοφυλοφίλων, είναι αμετάτρεπτη. Πιθανότατα, την Καθολική Εκκλησία περιμένει το σχίσμα.

Πρέπει να περιμένουμε μια σημαντική αύξηση των αντιφάσεων στον Καθολικισμό και την επιδείνωση του αγώνα μεταξύ φιλελεύθερων και συντηρητικών.

Τι θα γίνει τώρα με το οικουμενικό κίνημα;

Όσον αφορά τις Ορθόδοξες και Καθολικές σχέσεις, φυσικά, η αναγνώριση των γάμων των ομοφυλοφίλων από τον Πάπα Φραγκίσκο σε κάποιο βαθμό θα περιπλέξει την προσέγγιση του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης με το Βατικανό. Ίσως σε αυτή τη διαδικασία συγχώνευσης, το Φανάρι θα βρεθεί εντελώς μόνο του. Ας υποθέσουμε ότι οι Εκκλησίες Αλεξανδρείας και Ελλάδας αναγνώρισαν την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (του Επιφάνιου). Είναι αντικανονικό, αλλά κατά κάποιο τρόπο εξηγήσιμο. Ωστόσο, το να προσεγγίζουμε τους Καθολικούς που αναγνωρίζουν γάμους των ομοφυλοφίλων είναι εντελώς άλλο θέμα. Τόσο οι ιεράρχες αυτών των Εκκλησιών όσο και το ποίμνιό μπορεί να μην είναι έτοιμοι για αυτό.

Φαίνεται ότι τώρα είναι η ώρα για τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία να δηλώσει το αμετάβλητο της στάσης της απέναντι στην σοδομική αμαρτία, καθώς και το αδιέξοδο του θρησκευτικού διαλόγου με εκείνες τις θρησκευτικές οργανώσεις που αναγνωρίζουν τον γάμο των ομοφυλοφίλων. Δεν είναι μυστικό ότι στην Ρωσική Εκκλησία υπάρχουν υποστηρικτές της επαναπροσέγγισης με τους Καθολικούς με τη μία ή την άλλη μορφή. Ωστόσο, η πρόσφατη θετική δήλωση του Πάπα Φραγκίσκου για τους ΛΟΑΤ ανθρώπους δείχνει σαφώς τη ματαιότητα μιας τέτοιας προσέγγισης. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η Εκκλησία του Χριστού, όχι η κοινωνία του μέλλοντος. Πρέπει να τηρεί τις εντολές του Ευαγγελίου και να μην επιδίδει τις αμαρτωλές επιθυμίες των ανθρώπων. Όποιος θέλει να έρθει στον Χριστό να έρθει στην Ορθόδοξη Εκκλησία, όποιος θέλει να συνεχίσει να αμαρτάνει με την έγκριση του Πάπα, να πάει αναλόγως...

Πάνω ήδη ειπώθηκε για την αναγνώριση των ομοφυλοφιλικών γάμων από τον Πάπα, παρά το γεγονός ότι εξέφρασε μόνο την επιθυμία να ψηφιστούν κοσμικοί νόμοι που θα προστατεύουν τα δικαιώματα τέτοιων ενώσεων. Και φυσικά, εκείνοι που υποστηρίζουν ότι με τα λόγια του ο Πάπας δεν άλλαξε με κανέναν τρόπο τη διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας σχετικά με τον γάμο των ομοφυλοφίλων είναι τυπικά σωστοί. Αλλά μόνο τυπικά. Στην πραγματικότητα, τους ενέκρινε και έτσι πλησίασε τη στιγμή της επίσημης αναγνώρισης. Τώρα κάθε σοδομίτης μπορεί να πει ότι ο Πάπας αναγνώρισε το δικαίωμά του να έχει οικογένεια. Παρεμπιπτόντως, ήρθε η ώρα να θυμηθούμε το καθολικό δόγμα για το αλάθητο του Πάπα σε θέματα πίστης και ηθικής: «Λόγω της αποστολής του, ο Ρωμαίος Αρχιερέας, επικεφαλής του Κολλεγίου Επισκόπων, έχει αυτό το αλάθητο, όταν αυτός, ως ο ανώτατος ποιμένας και δάσκαλος όλων των πιστών, στον οποίο ανατίθεται «να καθιερώνει εις την πίστην τα αδέλφια του», με τη τελική απόφαση διακηρύσσει τη θέση του δόγματος της πίστης και της ηθικής».

Όποιος θέλει να έρθει στον Χριστό να έρθει στην Ορθόδοξη Εκκλησία, όποιος θέλει να συνεχίσει να αμαρτάνει με την έγκριση του Πάπα, να πάει αναλόγως...

Έτσι, κύριοι Καθολικοί, ή μετά από τον Πάπα αναγνωρίστε το δικαίωμα των ομοφυλοφίλων και των λεσβιών να παντρεύονται ή καταργήστε το δόγμα του αλάθητου του Πάπα. Αν και πιθανότατα θα επιστρέψετε στα συνηθισμένα σας: θα υποστηρίζετε ότι «ο πάπας είπε» και «ο πάπας διακήρυξε» είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Φυσικά, εσείς ξέρετε καλύτερα.

Και το τελευταίο πράγμα. Το Ευαγγέλιο μας δίνει ένα παράδειγμα για το πώς μπορούμε να αγαπάμε τον αμαρτωλό, χωρίς να τον κατακρίνουμε, αλλά ταυτόχρονα να μην επιδίδουμε στις αμαρτωλές του κλίσεις.

«ἄγουσι δὲ οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι γυναῖκα ἐπὶ μοιχείᾳ κατειλημμένην, καὶ στήσαντες αὐτὴν ἐν μέσῳ λέγουσιν αὐτῷ· διδάσκαλε, αὕτη ἡ γυνὴ κατείληπται ἐπ᾿ αὐτοφώρῳ μοιχευομένη· καὶ ἐν τῷ νόμῳ ἡμῶν Μωϋσῆς ἐνετείλατο τὰς τοιαύτας λιθάζειν. σὺ οὖν τί λέγεις; τοῦτο δὲ εἶπον ἐκπειράζοντες αὐτόν, ἵνα σχῶσι κατηγορίαν κατ᾿ αὐτοῦ. ὁ δὲ Ἰησοῦς κάτω κύψας τῷ δακτύλῳ ἔγραφεν εἰς τὴν γῆν. ὡς δὲ ἐπέμενον ἐρωτῶντες αὐτόν, ἀνέκυψε καὶ εἶπεν αὐτοῖς· ὁ ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος βαλέτω λίθον ἐπ᾿ αὐτήν. καὶ πάλιν κάτω κύψας ἔγραφεν εἰς τὴν γῆν. οἱ δὲ ἀκούσαντες ἐξήρχοντο εἷς καθ᾿ εἷς, ἀρξάμενοι ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων, καὶ κατελείφθη ὁ Ἰησοῦς καὶ ἡ γυνὴ ἐν μέσῳ οὖσα. ἀνακύψας δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῇ· γύναι, ποῦ εἰσιν; οὐδείς σε κατέκρινεν; ἡ δὲ εἶπεν· οὐδείς, Κύριε. εἶπε δὲ ὁ Ἰησοῦς· οὐδὲ ἐγώ σε κατακρίνω·πορεύου καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν μηκέτι ἁμάρτανε». (Ιω. 8, 3-11)

Αυτή είναι η διαφορά. Ο Χριστός λέει: «πορεύου καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν μηκέτι ἁμάρτανε», ενώ ο Πάπας Φραγκίσκος: πήγαινε και χτίσε μια γκέι οικογένεια, έχεις δικαίωμα για αυτό.