Γιατί ο Ντουμένκο υποστήριξε το «Γεωργιανό Μαϊντάν»;

Ο Επιφάνιος Ντουμένκο έκανε μια αναπάντεχη δήλωση, καλώντας τους Γεωργιανούς να υποστηρίξουν τις «φιλοευρωπαϊκές» διαδηλώσεις. Αυτή είναι η φωνή ενός εκκλησιαστικού ηγέτη ή ενός πολιτικού;

Στις 3 Δεκεμβρίου 2024, ο επικεφαλής της OCU Επιφάνιος Ντουμένκο, προέβη σε μια δήλωση που υποστήριξε ουσιαστικά τις διαδηλώσεις στη Γεωργία που οργανώθηκαν από δυνάμεις της αντιπολίτευσης.

«Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας και εγώ προσωπικά, ως Προκαθήμενός της, προσευχόμαστε για τον λαό της Γεωργίας, ευχόμαστε στους αδελφούς μας να προστατεύσουν την ανεξαρτησία τους και το μέλλον τους ως ελεύθερο ευρωπαϊκό έθνος. Η αλήθεια θα επικρατήσει! Είθε ο Θεός να ευλογεί όλους όσους είναι στο πλευρό της αλήθειας!», έγραψε ο Ντουμένκο.

Από πολιτική σκοπιά, τα λόγια του αρχηγού της OCU μοιάζουν με άμεση παρέμβαση στις υποθέσεις άλλου κράτους, ενώ από χριστιανική σκοπιά, φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με τις αρχές που περιγράφονται στο Ευαγγέλιο.

Εκκλήσεις για διαμαρτυρίες και βία;

Στη δήλωσή του, ο Ντουμένκο εξέφρασε την επιθυμία ο Θεός να ευλογήσει τους Γεωργιανούς που στέκονται στην «πλευρά της αλήθειας». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με τον όρο «αλήθεια», ο Επιφάνιος εννοούσε την αντιπολίτευση, η οποία οργανώνει διαδηλώσεις στη Γεωργία. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι οι όποιες διαμαρτυρίες μεγάλης κλίμακας επιδεινώνουν αναπόφευκτα την πολιτική κατάσταση στη χώρα, προκαλούν συγκρούσεις και σχεδόν πάντα καταλήγουν σε βία.

Για τον λόγο αυτό, η Γεωργιανή Εκκλησία, λίγο μετά την έναρξη των έντονων αντιπαραθέσεων, κάλεσε όλα τα μέρη να σεβαστούν τις απόψεις του άλλου και να απέχουν από τη βία «για χάρη του χριστιανικού πνεύματος».

Είναι αυτονόητο ότι η θέση του Γεωργιανού Πατριαρχείου συνάδει περισσότερο με το Ευαγγέλιο παρά με τη στάση του Ντουμένκο. Άλλωστε στην επί του Όρους Ομιλία ο Χριστός είπε: «Μακάριοι όσοι φέρνουν την ειρήνη στους ανθρώπους, γιατί αυτοί θα ονομαστούν παιδιά του Θεού» (Ματθαίος 5:9).

Η Γεωργία είναι μια χώρα με χριστιανική παράδοση αιώνων. Ο λαός της καθοδηγείται πνευματικά από τη Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία είναι αυτοκέφαλη ή ανεξάρτητη. Αυτό σημαίνει ότι μόνο οι εκπρόσωποί της έχουν το δικαίωμα να δίνουν ηθικές και πνευματικές εκτιμήσεις για τα γεγονότα εντός της χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα λόγια του Ντουμένκο φαίνονται άκρως ανήθικα επειδή η δήλωσή του υπονομεύει τη θέση της Γεωργιανής Εκκλησίας, κάνοντάς τον να φαίνεται πιο «δημοκρατικός» και «προοδευτικός» συγκριτικά. Είναι παρόμοιο με έναν περαστικό που, βλέποντας τον πατέρα να προσπαθεί να χωρίσει τους δύο γιους του που μαλώνουν, ενθαρρύνει τα αδέρφια να συνεχίσουν να τσακώνονται, προτείνοντας να κερδίσει ο μεγαλύτερος.

Γιατί έγινε αυτή η δήλωση;

Μέχρι τώρα, μόνο πολιτικοί από το εξωτερικό είχαν σχολιάσει το «Γεωργιανό Μαϊντάν». Κανένας θρησκευτικός ηγέτης δεν είχε εκφράσει απόψεις για αυτό το θέμα. Έτσι, η δήλωση Ντουμένκο φαίνεται αρκετά ασυνήθιστη. Γιατί έγινε;

Μπορεί να υπάρχουν πολλοί λόγοι, όλοι πολιτικοί.

Πρώτον, είναι πιθανό ο Ντουμένκο να ελπίζει να «κεφαλαιοποιήσει» τις διαμαρτυρίες εάν η αντιπολίτευση πετύχει τον σκοπό της. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η δομή του Ντουμένκο μπορεί να έχει την ευκαιρία να αναγνωριστεί από τη Γεωργιανή Εκκλησία μέσω της κυβερνητικής πίεσης στο Πατριαρχείο. Επιπλέον, η κλιμάκωση των διαμαρτυριών, της βίας και των συγκρούσεων αυξάνει τις πιθανότητες της αντιπολίτευσης να έρθει στην εξουσία. Όσο σκληρό κι αν ακούγεται, η κλιμάκωση ωφελεί την OCU. Δυστυχώς.

Δεύτερον, ακόμα κι αν έχει τέτοια συμφέροντα, είναι απίθανο ο Ντουμένκο να ενήργησε με δική του πρωτοβουλία. Εάν οι διαμαρτυρίες αποτύχουν, η στάση της Γεωργιανής Εκκλησίας σχετικά με τη μη αναγνώριση της OCU θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο ανυποχώρητη – δύσκολα ευνοϊκό αποτέλεσμα για τον Ντουμένκο. Πρέπει να το γνωρίζει αυτό. Τουλάχιστον.

Έτσι, είναι εύλογο ότι του «ζήτησαν» να μιλήσει και να υποστηρίξει τη θέση της δυτικής «δημοκρατικής κοινότητας». Ποιος το ζήτησε; Πιθανώς οι ίδιες δυνάμεις που άσκησαν πιέσεις για τη δημιουργία της OCU το 2018.

Από την άλλη πλευρά, τα λόγια του Ντουμένκο μπορεί να προκλήθηκαν από ορισμένους πολιτικούς κύκλους εντός της Ουκρανίας, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να επιδείξουν ακλόνητη πίστη στη Δύση.

Την επομένη της δήλωσης του ηγέτη της OCU, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έκανε επίσης μια «γεωργιανή» δήλωση, ανακοινώνοντας κυρώσεις κατά της γεωργιανής κυβέρνησης επειδή «παρέδωσε τη Γεωργία στον Πούτιν». Μεταξύ αυτών στους οποίους επιβλήθηκαν κυρώσεις ήταν ο πρωθυπουργός της χώρας, ο ιδρυτής του Κόμματος του Γεωργιανού Ονείρου, ο δήμαρχος της Τιφλίδας, οι υπουργοί εσωτερικών υποθέσεων, πολιτισμού, αθλητισμού, νεολαίας, περιφερειακής ανάπτυξης και υποδομών.

Ανεξάρτητα από το ποιος ήταν πίσω από τη δήλωση Ντουμένκο, είναι σαφές ότι αυτοί οι πολιτικοί συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την OCU για να προωθήσουν τις δικές τους ατζέντες.

Συμπεράσματα

Η Εκκλησία, που ίδρυσε ο Χριστός, καλείται να παραμείνει απολιτική γιατί αποστολή της είναι να σώσει ψυχές και όχι να συμμετέχει σε αγώνες εξουσίας. Ο Χριστός ξεχώρισε ξεκάθαρα το πνευματικό από το επίγειο, λέγοντας: «δώστε, λοιπόν, πίσω στον Καίσαρα, αυτά που ανήκουν στον Καίσαρα, και στον Θεόν, αυτά που ανήκουν στον Θεόν» (Ματθ. 22:21). Ο ρόλος της Εκκλησίας είναι να οδηγεί τους ανθρώπους στον Θεό, να χρησιμεύει ως ηθικός και πνευματικός φάρος για την κοινωνία και να διδάσκει αγάπη, ειρήνη και κατανόηση.

Η «γεωργιανή» δήλωση του επικεφαλής της OCU, ωστόσο, είναι αυτή ενός πολιτικού που ενεργεί για τα άμεσα συμφέροντα ορισμένων γεωπολιτικών δυνάμεων.

Ταιριάζει απόλυτα στο ευρύτερο πλαίσιο της λειτουργίας της OCU ως «παίκτης» στην εγχώρια και διεθνή πολιτική σκηνή. Ωστόσο, ελάχιστη σχέση έχει με το Ευαγγέλιο.