Διαίρεση επισκοπών: θα συγκρουστεί το Φανάρι με την Ελλάδα;

Υπάρχουν διαφωνίες ανάμεσα της Ελλάδας και του Φαναρίου. Φωτογραφία: ΕΟΔ

Στις 21 Νοεμβρίου 2021 ο επικεφαλής του Φαναρίου Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος θα γιορτάσει τα 30 χρόνια από την ανάληψή του στην έδρα των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως στην Αθήνα, μαζί με τον Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο. Αυτή η επίσκεψη θα μπορούσε να είχε παραβλεφθεί αν δεν υπήρχαν οι συνθήκες που δείχνουν ότι η ελληνική ενότητα βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. Πρόκειται για την αντιπαράθεση Φανάρι – Ελλάδα. Τι μας επιτρέπει να κάνουμε μια τέτοια υπόθεση; Μια σειρά από γεγονότα, για τα οποία θα μιλήσουμε στο άρθρο.

«Νέες Γαίες» - παλιά προβλήματα

Οι σχέσεις του Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου με τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο είναι μάλλον περίπλοκες αυτή τη στιγμή. Τους επιδεινώνει η δυσαρέσκεια πολλών μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος για τις ενέργειες του Φαναρίου σε σχέση με μια σειρά ζητημάτων. Στην πρώτη θέση ανάμεσά τους βρίσκεται η διαμάχη για τις επισκοπές, που τυπικά ανήκουν στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά σχετίζονται και με το Φανάρι. Πρόκειται για τις λεγόμενες επισκοπές των «Νέων Γαιών».

Το πρόβλημα που σχετίζεται με τέτοιες επισκοπές προέκυψε μετά την ανεξαρτησία μιας έδρας της Ελλάδας και τη συγκρότηση της Ελληνικής Εκκλησίας το 1850. Σε αυτήν την Εκκλησία πήγαν οι επισκοπές του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στη νότια νεότερη Ελλάδα. Πρόκειται για τα εδάφη της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Θράκης και των νησιών στο βόρειο τμήμα του Αιγαίου Πελάγους. Στην πραγματικότητα, έχουν διπλή υποταγή - στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και στην Εκκλησία της Ελλάδος. Η υποταγή αυτή ρυθμίζεται από ορισμένες συμφωνίες που συνήφθησαν μεταξύ των Εκκλησιών το 1928, σύμφωνα με τις οποίες τέτοιοι επίσκοποι συμμετέχουν στις εργασίες της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Στον καταστατικό χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος το 1969, η διάταξη περί υπαγωγής αυτών των εδρών στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως αποκλείστηκε, γεγονός που προκάλεσε κριτική από το Φανάρι, το οποίο έκτοτε έλαβε μέτρα για να αποκαταστήσει και να ασκήσει την εξουσία του πάνω τους. Οι Φαναριώτες είναι ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι με το γεγονός ότι οι επίσκοποι των «Νέων Γαιών» εκλέγονται και χειροτονούνται από τη Σύνοδο και, κατά συνέπεια, από τους ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Στο Φανάρι θεωρούν ότι δεν είναι δυνατή καμία μετακίνηση κληρικών που ανήκουν στις υποδεικνυόμενες επισκοπές χωρίς τη συγκατάθεση του Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Αντίθετα, στην Εκκλησία της Ελλάδος είναι σίγουροι ότι πρόκειται μόνο για εσωτερικές μετατοπίσεις στις «Νέες Γαίες», αλλά σε καμία περίπτωση για εκτοπισμούς γενικότερα. Για παράδειγμα, αν ο Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως διοριστεί στην Έδρα Γρεβενών, τότε απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου και εάν μετατεθεί στη Έδρα Σερρών, αρκεί η απόφαση της Συνόδου της ΕΟΚ. Όπως και να έχει, το πρόβλημα της σχέσης Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και Εκκλησίας της Ελλάδος παραμένει σε αρκετά ενεργό φάση και μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλες συνέπειες.

Στο Φανάρι θεωρούν ότι καμία μετακίνηση κληρικών που ανήκουν στις επισκοπές των «Νέων Γαιών» δεν είναι δυνατή χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.

Για παράδειγμα στις 30 Απριλίου 2004 ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, με βάση την απόφαση της Συνόδου της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης, διέκοψε την ευχαριστιακή κοινωνία και διέκοψε τη μνημόνευση του Αρχιεπισκόπου Ελλάδος κ.κ. Χριστόδουλου (προκατόχου του Αρχιεπισκόπου κ.κ. Ιερωνύμου). Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Μητροπολίτη Κύκκου κ.κ. Νικηφόρου, η διάλυση των σχέσεων έγινε «για έναν και μόνο λόγο - ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος τόλμησε να συγκαλέσει Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, στο οποίο εξελέγησαν τρεις νέοι μητροπολίτες στην επισκοπή των λεγόμενων «Νέων Γαιών» χωρίς Πατριαρχική έγκριση».

Εξάλλου, κάτι που είναι ήδη χαρακτηριστικό για το Φανάρι, μεταξύ των κατηγοριών του πατριάρχη κατά του Αρχιεπισκόπου κ.κ. Χριστόδουλου υπήρχαν και οι μομφές για τη «συνωμοσία» του με τους Ρώσους για να αποδυναμώσει την επιρροή των Φαναριωτών. Στη συνέχεια, το 2004, ένα μήνα αργότερα η κατάσταση λύθηκε - επετεύχθη συμφωνία μεταξύ του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με τους όρους του Φαναρίου.

Λίγο αργότερα, στις 29 Αυγούστου 2015, η κατάσταση επιδεινώθηκε ξανά - οι ιεράρχες των «Νέων Γαιών» συμμετείχαν στη σύναξη των ιεραρχών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, η οποία προκάλεσε τη διαμαρτυρία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μετά τη διαμαρτυρία ακολούθησε άρνηση συμμετοχής στη Σύνοδο των Αρχηγών των Τοπικών Εκκλησιών στο  Σαμπεζύ. Και τώρα έχει έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης.

Πού είναι τέλος της Ελλάδας και πού είναι οι αρχές του Φαναρίου;

Όλα ξεκίνησαν τον Μάρτιο του περασμένου έτους, όταν ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, σε επιστολή του προς τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο, έθεσε το ζήτημα των συμφωνιών του 1928, οι οποίες, κατά την ερμηνεία του Φαναρίου, συνοψίζονται στο γεγονός ότι «Νέες Γαίες» είναι οι κτήσεις του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.

Στις 26 Μαρτίου 2020 (αμέσως μετά τη λήψη επιστολής από τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο) ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος συναντάται με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη. Η συνάντηση ήταν τόσο βιαστική που εμφανίστηκε στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ότι «στόχος του αρχιεπισκόπου ήταν να ενημερώσει τον Πρωθυπουργό για το τι επρόκειτο να συμβεί», δηλαδή για επικείμενα προβλήματα στις σχέσεις με το Φανάρι.

Είναι πολύ πιθανό ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος να προσπάθησε να συγκεντρώσει την υποστήριξη του Μητσοτάκη στην αντιπαράθεσή του με τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο. Να θυμίσουμε ότι οι σχέσεις Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και Εκκλησίας της Ελλάδος προδιαγράφονται από τους νόμους της Ελλάδας, επομένως η θέση των αρχών στο θέμα της «σύγκρουσης συμφερόντων» είναι εξαιρετικά σημαντική. Είναι πιθανό σε αντάλλαγμα την υποστήριξη των αρχών, ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος να υποσχέθηκε να στηρίξει όλες τις κρατικές πρωτοβουλίες, όπως: κλείσιμο εκκλησιών για το Πάσχα, προώθηση μέτρων καραντίνας και εμβολιασμών κ.λπ. Όπως και να έχει, έλαβε υποστήριξη, όπως θα δούμε στη συνέχεια.

Η επιστολή του Πατριάρχη διαβάστηκε στα μέλη της Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος στην τελευταία της συνεδρίαση τον Αύγουστο του 2020, ενώ παράλληλα συζητήθηκαν οι ενέργειες του εκπροσώπου του Φαναρίου Μητροπολίτη Χαλκηδόνας Εμμανουήλ. Και υπήρχε κάτι να συζητήσουνε.

Έτσι, στις 20 Αυγούστου, κατά τη διάρκεια θείας λειτουργίας στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στη μητρόπολη Γρεβενών (περιλαμβάνεται στις «Νέες Γαίες»), ο Μητροπολίτης κ.κ. Εμμανουήλ δήλωσε ότι το μοναστήρι αυτό, όπως και ολόκληρος ο οικισμός στην επικράτεια του οποίου βρίσκεται, συνδέεται άμεσα με την πατριαρχία, αφού αποτελεί «συνέχεια των αγροκτημάτων του Φαναρίου και της πατριαρχικής εκκλησίας». Παράλληλα, ο Εμμανουήλ είπε ότι ούτε ο τοπικός μητροπολίτης, ούτε κανείς άλλος «έχει την παραμικρή δικαιοδοσία επί της μονής, εκτός από τον ίδιο τον οικουμενικό πατριάρχη».

Όπως ήταν φυσικό, αυτή η θέση των Φαναριωτών προκάλεσε οργή στην ελληνική ιεραρχία. Γεγονός είναι ότι τα λόγια του Μητροπολίτη Χαλκηδόνας έρχονται σε πλήρη αντίθεση με όσα αναγνωρίζει η Εκκλησία της Ελλάδος. Και θεωρεί ότι η διαχείριση των μεμονωμένων μοναστηριών δεν διαφέρει από τη διαχείριση των υπόλοιπων μοναστηριών που λειτουργούν στην επικράτειά της.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα των ΜΜΕ, πολλοί Έλληνες ιεράρχες είναι πεπεισμένοι ότι αν δεν δοθεί σημασία στα λόγια του Μητροπολίτη κ.κ. Εμμανουήλ, τότε οι «Νέες Γαίες» θα γίνουν η δεύτερη Κρήτη, δηλαδή θα ελέγχονται πλήρως από το Φανάρι, κάτι που θα δημιουργήσει επιπλέον προβλήματα για την Εκκλησία της Ελλάδος.

Για παράδειγμα, τον Νοέμβριο του 2019 η Σύνοδος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως εξέλεξε ως επισκόπους προϊσταμένους δύο πατριαρχικών μετοχιών στην Κρήτη. Μιλάμε για τον κ. Ειρηναίο (Βερικάξις) που έγινε Επίσκοπος Ευμενίας και τον κ. Δαμασκηνό (Λεονάκη) που έγινε Επίσκοπος Ντόριλεϊ. Και οι δύο είναι εφημέριοι του Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, και οι δύο δεν περιλαμβάνονταν στον κλήρο της Κρητικής Εκκλησίας, αλλά ως προϊστάμενοι της σταυροπηγίας υπάγονται στη δικαιοδοσία του Φαναρίου. Ως αποτέλεσμα, στην πόλη Χανιά, για παράδειγμα, υπάρχουν τρεις επίσκοποι και όλοι είναι κανονικοί και όλοι είναι Έλληνες και όλοι ανήκουν σε διαφορετικές δικαιοδοσίες. Για την Εκκλησία της Ελλάδος μια τέτοια κατάσταση είναι ανοησία. Ωστόσο, το Φανάρι θέλει να το επαναλάβει και για άλλες επισκοπές που τυπικά ανήκουν στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Γι’ αυτό οι Έλληνες συνοδικοί απαιτούν από τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο να προβεί σε αποφασιστικά βήματα για να λυθεί με κάποιο τρόπο η σημερινή κατάσταση. Ένα από αυτά τα βήματα θα έπρεπε να ήταν η μετάθεση του Μητροπολίτη από τις «Νέες Γαίες» στην Περιστεριακή Έδρα, που θα επιβεβαίωνε τα δικαιώματα της Εκκλησίας της Ελλάδος στις επισκοπές αυτές. Και αυτή η απόφαση έρχονταν σε αντίθεση με την πέμπτη ρήτρα της συμφωνίας του 1928, η οποία δείχνει πώς γεμίζουν οι μητροπόλεις των «Νέων Γαιών». Ειδικότερα, αναφέρει ότι «απαγορεύεται η διενέργεια ιεραρχικών μεταθέσεων από επισκοπή σε επισκοπή».

Ο πρώτος γύρος αναμέτρησης

Προκειμένου να παγιωθεί αυτή η απόφαση και να ωθηθεί ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος σε πιο αποφασιστικές ενέργειες, οι συνοδικοί έκαναν ένα απελπισμένο βήμα - κάλεσαν τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο στην Ελλάδα. Ρωτήσατε τι είναι απελπισμένο πάνω του; Και το ότι κάλεσαν την κεφαλή του Φαναρίου σε ορισμένη μέρα.

Ειδικότερα στις 10 Σεπτεμβρίου 2021 σε μια από τις τελικές συνεδριάσεις της, η Ιερά Σύνοδος της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας αποφάσισε να πραγματοποιήσει πανηγυρικές εκδηλώσεις στις 22 Οκτωβρίου 2021 στην Ελλάδα για τον εορτασμό της 30ής επετείου από την άνοδο του επικεφαλής του Φαναρίου στον πατριαρχικό θρόνο. Σε αυτές τις εκδηλώσεις οι συνοδικοί κάλεσαν τον «ήρωα της περίστασης». Και αυτή η πρόσκληση θα έμοιαζε με σεβασμό προς τον Προκαθήμενο της Μητέρας Εκκλησίας (την οποία οι Έλληνες θεωρούν Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως), αν όχι για ένα «αλλά» - στις 22 Οκτωβρίου, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος σχεδίασε μια επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες (η οποία πραγματοποιήθηκε στις 23 Οκτωβρίου), που ανακοινώθηκε πολύ πριν από τη σύνοδο της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Είναι απολύτως κατανοητό ότι ο επικεφαλής του Φαναρίου αρνήθηκε τα αθηναϊκά γεγονότα. Με άλλα λόγια, τα συνοδικά της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κάλεσαν τον κ.κ. Βαρθολομαίο στην Ελλάδα όταν απολύτως δεν μπορούσε να έρθει. Ούτε δώστε ούτε πάρτε, μια εικονογράφηση του μύθου του Αισώπου «Η αλεπού και ο γερανός».

Τα συνοδικά της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κάλεσαν τον κ.κ. Βαρθολομαίο στην Ελλάδα όταν απολύτως δεν μπορούσε να έρθει. 

Με τη σειρά του και ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος έκανε κάποια βήματα για να βάλει τους Φαναριώτες «στη θέση τους». Εκτός από τη συμφωνία με τις αρχές, που θεωρούνται εγγυητές της συμφωνίας του 1928, έδιωξε από τον Καθεδρικό Ναό Αθηνών τον ιεροκήρυκά του, Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο (Κουλουριώτη), ο οποίος συλλειτούργησε με τον Μητροπολίτη κ.κ. Εμμανουήλ στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου και δεν αντέδρασε με κάθε τρόπο στα λόγια του τελευταίου ότι το μοναστήρι ανήκε στο Φανάρι.

Ο ίδιος Αρχιμανδρίτης κ.κ. Χρυσόστομος είναι και ηγούμενος της μονής της Αγίας Παρασκευής στα Μέγαρα (42 χλμ. από την Αθήνα), το καθεστώς της οποίας εξακολουθεί να είναι αμφιλεγόμενο, γιατί δεν είναι σαφές σε ποιον ανήκει - στον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο ή στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών. Ως εκ τούτου, η εκδίωξη του αρχιμανδρίτη από τον καθεδρικό ναό της Αθήνας, όπως φαίνεται, θα έπρεπε να ήταν σήμα για το Φανάρι ότι ο επικεφαλής της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει αποφασιστική στάση.

Λοιπόν, ας συγκεντρώσουμε τα διαθέσιμα δεδομένα μαζί.

Ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος γράφει μια επιστολή στην οποία λέει ότι οι «Νέες Γαίες» είναι στην επικράτειά του. Ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος επισκέπτεται τον Μητσοτάκη με αυτή την επιστολή για να κερδίσει υποστήριξη σε περίπτωση αντιπαράθεσης με το Φανάρι. Ο Μητροπολίτης κ.κ. Εμμανουήλ, κατά τη διάρκεια θείας λειτουργίας σε ένα από τα μοναστήρια που βρίσκονται στην επικράτεια των «Νέων Γαιών», δηλώνει ότι αυτές είναι η σταυροπηγία του πατριάρχη και ανήκει αποκλειστικά σε αυτόν. Σε απάντηση, ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος διαβάζει επιστολή του Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου προς τους Συνοδικούς άρχοντες. Αυτοί, με τη σειρά τους, απαιτούν από τον αρχιεπίσκοπο να επιβεβαιώσει την εξουσία του σε σχέση με τις «Νέες Γαίες», ιδίως μέσω της μεταφοράς ενός από τους μητροπολίτες από αυτές τις επισκοπές στην Έδρα του Περιστερίου (το δυτικό προάστιο της Αθήνας με πληθυσμός 140.000 ατόμων). Οι συνοδικοί εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για τη δράση των Φαναριωτών καλώντας τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο στην Ελλάδα ακριβώς την ώρα που θα έπρεπε να βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ταυτόχρονα, ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος διώχνει από την Αθήνα τον ιεροκήρυκά του, Αρχιμανδρίτη κ.κ. Χρυσόστομο, που υπηρετούσε με τον Μητροπολίτη κ.κ. Εμμανουήλ. Και φαινόταν ότι το επόμενο λογικό βήμα από την πλευρά της Εκκλησίας της Ελλάδος θα έπρεπε να ήταν ο διορισμός ενός από τους υποτελείς στο Φανάρι ιεράρχες στο άμβωνα στο Περιστέρι. Όμως ο αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος δεν τόλμησε την τελευταία στιγμή να κάνει αυτό το βήμα και πρότεινε τον Αρχιμανδρίτη κ.κ. Γρηγόριο (Παπαθωμά) στην Περιστεριακή Έδρα. Ο λόγος είναι ξεκάθαρος - πιέσεις από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και τους «φίλους» του. Όμως το πρόβλημα δεν έχει τελειώσει. Αυτό θα λύσει ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος στην Αθήνα στις 21 Νοεμβρίου, όταν, ωστόσο, θα φτάσει στην Ελλάδα για (σε ένα μήνα!) να γιορτάσει τα 30 χρόνια από την πατριαρχική του υπηρεσία.

Τι μπορεί να μας περιμένει σε αυτή την περίπτωση;

Ποιος θα επικρατήσει – το Φανάρι ή η Εκκλησία της Ελλάδος

Φυσικά, το πιο ρεαλιστικό σενάριο είναι ότι ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιερώνυμος πιθανότατα θα απωλέσει την αποφασιστικότητα «να πάει μέχρι τέλους». Και ακόμη και η σοβαρή κρατική υποστήριξη δεν μπορεί να είναι καθοριστική. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει τέτοια υποστήριξη.

Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της χειροτονίας του νέου Μητροπολίτη Περιστερίου, στον Καθεδρικό Ναό Αθηνών παραβρέθηκαν η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, ο υφυπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, καθώς και ο δήμαρχος Περιστερίου Ανδρέας Παχατουρίδης. Συμφωνήστε ότι η παρουσία αξιωματούχων αυτού του βαθμού στην χειροτονία του μητροπολίτη του προαστίου Αθηνών (αν και με πληθυσμό 140.000) λέει πολλά. Τουλάχιστον, λειτουργεί ως σήμα προς το Φανάρι ότι το κράτος είναι έτοιμο για διαπραγματεύσεις. Το τι θα είναι όμως εξαρτάται από τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο και τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.

Ως εκ τούτου, μπορούμε με βεβαιότητα να υποθέσουμε ότι ο επικεφαλής του Φαναρίου θα φτάσει στην Αθήνα για να προσπαθήσει «επιτόπου» να λύσει το νέο / παλιό πρόβλημα. Υπάρχουν πολλές επιλογές για αυτή τη λύση.

Πρώτον, ο πατριάρχης μπορεί να ζητήσει την υποστήριξη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (γι’ αυτό, μεταξύ άλλων, πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες;) για να «λυγίσει» τους Έλληνες μέχρι τέλους και να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο των «Νέων Γαιών».

Δεύτερον, εάν οι Έλληνες εξακολουθήσουν να μένουν στη θέση τους, ο επικεφαλής του Φαναρίου μπορεί να απειλήσει να διακόψει την ευχαριστιακή κοινωνία. Και το προηγούμενο έγινε ήδη.

Τρίτον, μπορούν να συμφωνήσουν με τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο για «αμοιβαία επωφελείς» όρους για το σε ποιον και με ποια σειρά θα ανήκουν οι «Νέες Γαίες».

Ποιες μπορεί να είναι αυτές οι συνθήκες - δεν γνωρίζουμε. Αλλά είναι πολύ πιθανό ο Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος να συμφωνήσει σε κάποιες παραχωρήσεις σχετικά με τις «Γαίες» με αντάλλαγμα μια πιο ενεργή θέση της Ελληνικής Εκκλησίας σε σχέση με την OCU.

Δεν είναι μυστικό ότι πρόσφατα αυτό το εγχείρημα βρίσκεται ανοιχτά σε αδιέξοδο και, σε μεγάλο βαθμό, λόγω της «νωθρής» στάσης της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Για παράδειγμα, όταν εορτάστηκε η 1033η επέτειος από τη βάπτιση της Ρωσίας στο Κίεβο, ο επικεφαλής της OCU Επιφάνιος Ντουμένκο, έλαβε συγχαρητήρια από τους προκαθήμενους των Εκκλησιών της Κωνσταντινούπολης, της Αλεξάνδρειας και της Κύπρου, αλλά όχι από τον προκαθήμενο της Εκκλησίας Ελλάδος. Επιπλέον, μέχρι τώρα, κανένας από τους ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος (εκτός από τον Μητροπολίτη Λαγκαδά κ.κ. Ιωάννη που πέθανε από κορωνοϊό) δεν έχει υπηρετήσει τους Ουκρανούς σχισματικούς. Πέρασαν όμως δύο χρόνια από την αναγνώριση. Αν προσθέσουμε σε αυτό ότι στην ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος υπάρχει μια μάλλον σκληρή αντίθεση στην αναγνώριση των Ουκρανών σχισματικών, και ο λαός της Ελλάδας είναι επίσης αντίθετος σε αυτό, τότε η κατάσταση για το Φανάρι από αυτή την άποψη είναι πολύ δύσκολη. Υπάρχει λοιπόν η ευκαιρία για τον Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο να προσπαθήσει να το λύσει με τη βοήθεια των Νέων Γαιών.

Αν όμως δεν καταφέρει να συνεννοηθεί με τους Έλληνες, τότε δεν θα πρόκειται τόσο για απώλεια σταυροπηγίας, αλλά για απώλεια εξουσίας και σεβασμού από την πλευρά, πρώτα απ’ όλα, των σχισματικών. Οι ίδιοι εκπρόσωποι της OCU θα καταλάβουν πολύ γρήγορα ότι μπορεί κανείς να μιλήσει με τον Φανάρι στη γλώσσα των τελεσιγράφων και θα αρχίσουν να του προβάλλουν τα αιτήματά τους. Για παράδειγμα, να τους δώσει τη διασπορά, την οποία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος «ιδιωτικοποίησε» με μία μόνο γραμμή του Τόμου. Γι’ αυτό, στην τελευταία του συνέντευξη στην κυπριακή εφημερίδα Πολίτης, ο Πατριάρχης κ.κ, Βαρθολομαίος μιλά τόσο πολύ για την υπεράσπιση των «δικαιωμάτων» και των «προνομίων» του Φαναρίου. Γιατί ξέρει ότι η θέση του γίνεται καθημερινά πιο επισφαλής.