Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου: γιατί μιλά για μετάβαση στο νέο στυλ;

Η OCU ανακοίνωσε την πορεία για ένα νέο στυλ ημερολογίου. Φωτογραφία: ΕΟΔ

Το Σάββατο, 18 Δεκεμβρίου 2021, ο Σεργκέι Ντουμένκο μίλησε στο πρόγραμμα «Συνέντευξη του Σαββάτου» του Radio Liberty και δήλωσε ότι η δομή του θα μπορούσε να μεταβεί στον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου. Ανέφερε επίσης το κατά προσέγγιση χρονοδιάγραμμα: «Θα προβλέψουμε ότι θα γίνεται αυτό κατά τη διάρκεια 10 χρόνων. Και μετά θα δούμε. Είναι δύσκολο να το προβλέψει κανείς τώρα». Παράλληλα, ο επικεφαλής της OCU τόνισε ότι υποστηρίζει προσωπικά την ιδέα να γιορτάζονται τα Χριστούγεννα σύμφωνα με το Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο.

Για αναφορά. Το αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο, επίσης γνωστό ως ημερολόγιο Μιλάνκοβιτς, ή λιγότερο επίσημα νέο ημερολόγιο, είναι ένα ημερολόγιο που προτάθηκε από τον Σέρβο επιστήμονα Μ. Μιλάνκοβιτς το 1923. Φέτος, στην Σύνοδο των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην Κωνσταντινούπολη, ελήφθη απόφαση για τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου (μετάβαση στο νέο στυλ). Και για να αποφευχθούν κατηγορίες για χρήση του «Καθολικού» Γρηγοριανού ημερολογίου, προτάθηκε το Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο. Μέσω σύνθετων αστρονομικών υπολογισμών ο Μ. Μιλάνκοβιτς αναμόρφωσε το παλιό Ιουλιανό ημερολόγιο έτσι ώστε να συμπίπτει με το Γρηγοριανό. Επομένως, όταν γίνονται δηλώσεις για το Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο, πρέπει να καταλάβετε ότι στην πραγματικότητα μιλάμε για τον Γρηγοριανό υπολογισμό. Αυτή η σύμπτωση θα συνεχιστεί μέχρι το 2800 μ.Χ., όταν τα ημερολόγια θα αποκλίνουν ξανά. Επιπλέον, οι Τοπικές Εκκλησίες που ζουν σύμφωνα με το Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο (τώρα είναι 10 από τις 15) εξακολουθούν να γιορτάζουν το Πάσχα σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο.

Ο Σ. Ντουμένκο εξέφρασε την ετοιμότητά του να στραφεί στο νέο στυλ και να γιορτάζει τα Χριστούγεννα μαζί με όλη τη «φωτισμένη» Ευρώπη. Τι τον εμποδίζει να το κάνει αυτή τη στιγμή; Αποδεικνύεται ότι τον εμποδίζουν ... οι πιστοί.

Ο Σ. Ντουμένκο εξέφρασε την ετοιμότητά του να στραφεί στο νέο στυλ και να γιορτάζει τα Χριστούγεννα μαζί με όλη τη «φωτισμένη» Ευρώπη.

«Αυτό συνδέεται περισσότερο απ’ όλα με τις παραδόσεις. Έχουμε ήδη μιλήσει και αναλύσει, - είπε ο Σ. Ντουμένκο και πρόσθεσε ότι θεωρεί λάθος τον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 7 Ιανουαρίου. - Αν και γιορτάζουμε επίσης στις 25 αλλά σε διαφορετικά ημερολόγια. Ναι, αυτό το λάθος θα πρέπει να διορθωθεί. Αλλά η παράδοση είναι παράδοση - είναι τόσο βαθιά ριζωμένη που αν τη προσπεράσουμε, τότε στις περισσότερες περιπτώσεις, είμαι πεπεισμένος, στις 25 Δεκεμβρίου οι ναοί θα είναι άδειοι και στις 7 Ιανουαρίου γεμάτοι του κόσμου». Δηλαδή, η ηγεσία της OCU σκέφτεται προοδευτικά, αλλά οι στενόμυαλοι πιστοί δεν επιτρέπουν την εφαρμογή σωστών ιδεών και να διορθώνει κανείς «αυτό το λάθος». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επανεκπαιδευτούν σε περίπου 10 χρόνια.

Τον Δεκέμβριο του 2018, κυριολεκτικά λίγες μέρες μετά την εκλογή του, ο Ζ. Ντουμένκο δήλωσε ήδη τη δυνατότητα μετάβασης στο νέο στυλ και είπε ότι γι΄αυτό ήταν απαραίτητο να επανεκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους: «Αν αλλάξουμε από τις 7 Ιανουαρίου στις 25 Δεκεμβρίου, ο ουκρανικός λαός δεν θα το δεχτεί. Πρέπει να εξηγούμε, να τεκμηριώνουμε».

Στις 4 Ιανουαρίου 2020, ο Σ. Ντουμένκο ανακοίνωσε επίσης την επιθυμία του να μεταβεί στο νέο στυλ και παραπονέθηκε ότι οι πιστοί δεν ήταν έτοιμοι για αυτό. Σε συνέντευξή του στο «Radio Liberty» είπε: «Γενικά δεν είμαι αντίθετος, αλλά βασίζομαι στη γνώμη των πιστών μας. Και γνωρίζουμε ξεκάθαρα την κοινωνιολογία, η οποία δείχνει ότι περισσότερο από το 60% των Ουκρανών είναι κατά του εορτασμού της 25ης Δεκεμβρίου».

Η απότομη στροφή: από την καταδίκη των Χριστουγέννων του νέου στυλ στην προπαγάνδα του

Πριν από δύο χρόνια, ο «επίσκοπος» του Βολίν της OCU Mikhail Zinkevich αποφάσισε να πραγματοποιήσει δύο χριστουγεννιάτικες ακολουθίες στον καθεδρικό ναό του: 25 Δεκεμβρίου και 7 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, πήγε να ανταποκριθεί στη «δημόσια απαίτηση» των ενοριτών του. Επιπλέον, το εξήγησε με τη διαδικασία «αποκομμουνοποίησης» και «κίνησης προς τις ευρωπαϊκές παραδόσεις». Αλλά τέτοια ευκινησία δεν βρήκε κατανόηση τότε στην ηγεσία της OCU. Ο πρόεδρος της OCU Ιβαν (Ευστράτιος) Ζοριά, στη σελίδα του στο Facebook, εξέφρασε έντονα τη δυσαρέσκειά του για τις ενέργειες του πρώην υποψηφίου επικεφαλής της OCU του Mikhail Zinkevich. «Μια βιαστική μεταρρύθμιση του ημερολογίου - και ακόμη και άστοχες προσπάθειες τώρα να διαφημιστεί με προτάσεις για τον διπλασιασμό του εορτασμού - θα πνίξει δυνητικά χιλιάδες κοινότητες με εκατομμύρια πιστούς στο Πατριαρχείο Μόσχας και θα προκαλέσει σύγχυση στην Ουκρανική Ορθοδοξία για τις επόμενες δεκαετίες», έγραψε ο Ζοριά. Επιπλέον, ο Zinkevich καταδικάστηκε επίσημα από την OCU.

«Η Ιερά Σύνοδος καταδίκασε την μη εξουσιοδοτημένη, μοναδική απόφαση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λούτσκ και Βολίν κ. Μιχαήλ, για την πραγματοποίηση αλλαγών στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο που αποτελεί παραβίαση της κανονικής τάξης, ιδίως του Αποστολικού Κανόνα 34, όταν μέρος των Ορθοδόξων στην Ουκρανία βρίσκεται υπό την επιρροή του Πατριαρχείου Μόσχας... Δήλωσαν ότι η απερίσκεπτη και βιαστική εισαγωγή της ημερολογιακής μεταρρύθμισης στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας θα μπορούσε να οδηγήσει στην εδραίωση των υφιστάμενων διαιρέσεων και στην εμφάνιση νέων» - έτσι γράφεται στην απόφαση της  Συνόδου OCU της 4ης Φεβρουαρίου 2020.

Ωστόσο, όπως βλέπουμε, φέτος η στάση στο θέμα του εορτασμού των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου είναι διαφορετική. Ο ομιλητής της OCU ήδη αναζητά επιχειρήματα που θα βοηθήσουν να πείσει τους υποστηρικτές της OCU να στραφούν στο νέο στυλ.

«Προσοχή, μελέτη επιχειρημάτων! Σας ζητώ να γράψετε συνοπτικά τα επιχειρήματα «υπέρ» και «κατά» στα σχόλια:

• μετάβαση στο νέο ημερολόγιο
• αναβολή των Χριστουγέννων για τις 25 Δεκεμβρίου».

Στην πραγματικότητα, ο I. Ζοριά υπέγραψε ότι η OCU δεν είχε αρκετά επιχειρήματα για να πείσει τους Ουκρανούς να στραφούν στο νέο στυλ και ζήτησε «βοήθεια από το κοινό». Οι άνθρωποι αντέδρασαν προβλέψιμα και κανείς δεν έριξε δημιουργικά επιχειρήματα στον Ιβάν Ζοριά. Είναι αστείο ότι ορισμένοι σχολιαστές, πεπεισμένοι ότι το παλιό στυλ συνδέεται με τη ROC και την UOC, έβγαλαν ακριβώς τα αντίθετα συμπεράσματα από αυτό. Κάποιος είπε ότι είναι αδύνατο να αλλαχτεί ημερολόγιο, γιατί εξαιτίας αυτού, ο κόσμος θα προτιμήσει την UOC.

Και κάποιος δήλωνε ακριβώς το αντίθετο.

Βασικά, οι σχολιαστές έλεγαν ότι πρέπει να ζούμε όπως στην Ευρώπη ζουν και να μην επινοούμε τίποτα. Την πιο αναλυτική απάντηση έδωσε ο «αρχιεπίσκοπος» της OCU του Τερνόπιλ και Κρεμενέτς Νέστορας Πίσικ, ο οποίος έγραψε τρία επιχειρήματα «υπέρ» και έξι «κατά», και ήταν αρκετά εύστοχα.

Αλλά το πιο σημαντικό στις απαντήσεις του κοινού στη σελίδα του Ιβάν Ζοριά στο Facebook βρίσκεται όχι σε αυτές που γράφτηκαν εκεί, αλλά σ’ αυτές που δεν γράφτηκαν. Δεν κατέστη δυνατό να βρεθεί ούτε ένα πραγματικά θρησκευτικό επιχείρημα στα σχόλια, αλλά το θέμα του ημερολογίου είναι πρωτίστως εκκλησιαστικό ζήτημα, συζητήθηκε και αποφασίστηκε στις Οικουμενικές Συνόδους. Αλλά για τους υποστηρικτές της OCU, αυτό δεν είναι σημαντικό. Το κύριο πράγμα για αυτούς είναι να βρίσκονται πιο μακριά από τη Ρωσική Ομοσπονδία και πιο κοντά στην Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, ο Ζοριά τα ήξερε πολύ καλά όλα αυτά, δημοσιεύοντας την ανάρτησή του. Δεν ήθελε πραγματικά να ακούσει διαφορετικές απόψεις. Στόχος του είναι να ανοίξει το παράθυρο του Overton, να ξεκινήσει η πρακτική νομιμοποίηση της μετάβασης στο νέο στυλ. Και ο «ιεράρχης» του Χερσόν της OCU Νικοδίμ Κουλίγκιν έγραψε απευθείας σχετικά: «Σήμερα όλα φαίνονται έτσι που δεν είναι πια το ζήτημα να έχουμε μια μετάβαση στο Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο ή όχι, αλλά το πόσο σύντομα και πώς ακριβώς θα συμβεί αυτό».

Σήμερα όλα φαίνονται έτσι που δεν είναι πια το ζήτημα να έχουμε μια μετάβαση στο Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο ή όχι, αλλά το πόσο σύντομα και πώς ακριβώς θα συμβεί αυτό

«Ιεράρχης» της OCU Νικοδίμ Κουλίγκιν

Γενικά, η απότομη αλλαγή στη θέση της OCU σχετικά με τη μετάβαση στο νέο στυλ δεν μπορεί παρά να εκπλήξει. Τον Φεβρουάριο του 2020, η σύνοδος αυτής της δομής καταδίκασε επίσημα τον Μιχαήλ Ζίνκεβιτς για τον εορτασμό των Χριστουγέννων σύμφωνα με το Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο και τώρα βλέπουμε ανοιχτή προπαγάνδα για το νέο στυλ από τον επικεφαλής και ομιλητή της OCU. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί αυτό αν όχι με μια εντολή «από πάνω»; Και μια τέτοια εντολή θα μπορούσε να έρθει όχι μόνο από την Κωνσταντινούπολη. Περισσότερα για αυτό αργότερα.

Συγχρονισμένη κολύμβηση: OCU και UGCC οδεύουν προς ένα νέο στυλ μαζί;

Μεταξύ των απαντήσεων στον Ζοριά, υπάρχουν και εκείνες που πρέπει να συζητηθούν λεπτομερέστερα, όπως για παράδειγμα, περί της σύγχρονης μετάβασης στο νέο στυλ OCU και UGCC. Και τέτοιες ήταν πάρα πολλές από αυτές. Για παράδειγμα, ο Γιούρι Ποντλέσνι, δάσκαλος στο Ουκρανικό Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ουνίας, γράφει: «Η μετάβαση θα πρέπει να είναι σύγχρονη τόσο για την OCU όσο και για την UGCC. Και αξίζει να δοκιμάσει κανείς πώς λειτουργεί αυτό στο Πάσχα». Η δημοσιογράφος Tetyanka Shpaykher του επαναλαμβάνει: «Για την ταυτόχρονη μετάβαση δύο εκκλησιών: της OCU και της UGCC. Δηλαδή, καλό θα ήταν οι εκκλησίες να συντόνιζαν τις ενέργειές τους, να επεξεργάζονταν ένα σχέδιο, δηλαδή να ενεργούσαν από κοινού». Και ο Βιάτσεσλαβ Κοστένκο της απαντά: «Ακριβώς! Θα προχωρήσω παρακάτω) Γενικά, είναι απαραίτητο να τεθεί το θέμα της ένωσης της OCU και της UGCC».

Όπως μπορείτε να δείτε, δεν πρόκειται μόνο για τη μετάβαση της OCU στο νέο στυλ, αλλά για να το κάνουν μαζί με τους Ουκρανούς Καθολικούς της Ορθόδοξης ιεροτελεστίας. Οι τελευταίες δηλώσεις του επικεφαλής της UGCC Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ το επιβεβαιώνουν πλήρως. Έτσι, τον Ιούλιο του 2021, είπε: «Θέλουμε να μεταβούμε στο νέο ημερολόγιο στην Ουκρανία μαζί με τους Ορθόδοξους αδελφούς».

Δεν πρόκειται μόνο για τη μετάβαση της OCU στο νέο στυλ, αλλά για να το κάνουν μαζί με τους Ουκρανούς Καθολικούς της Ορθόδοξης ιεροτελεστίας

Στην ίδια την UGCC, ή μάλλον στις υπερπόντιες ενορίες της, η μετάβαση στο νέο στυλ κερδίζει δυναμική. Έτσι, από την 1η Σεπτεμβρίου 2021, όλες οι ενορίες της UGCC στην Ιταλία άλλαξαν στο Γρηγοριανό ημερολόγιο. Ο επικεφαλής της εξαρχίας της UGCC στην Ιταλία, Διονύσιος Λιάχοβιτς, το υποστήριξε με ανησυχία «για την πνευματική ανάπτυξη της Αποστολικής Εξαρχίας στις συνθήκες του ιταλικού περιβάλλοντος, του χρόνου και της αποστολής της Εκκλησίας μας». Σε άλλες χώρες, οι Ουκρανοί Ουνίτες μετανάστες αλλάζουν εύκολα στο νέο στυλ, ώστε να μην διαφέρουν από τους ντόπιους κατοίκους. Ο Σ. Σεβτσούκ είπε ότι στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία, οι Έλληνες Καθολικοί θεωρούν ότι αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, αφού αποτελούν θρησκευτική μειονότητα και αναγκάζονται να αποδεχτούν τις τοπικές παραδόσεις.

Παρά το γεγονός ότι οι δηλώσεις τόσο από την OCU όσο και από την UGCC για πιθανή μετάβαση στο νέο στυλ ακούγονται εδώ και καιρό, σήμερα η δραστηριότητα προς αυτή την κατεύθυνση έχει αυξηθεί σημαντικά. Μπορούμε να πούμε ότι τόσο η OCU όσο και η UGCC συγχρονίζουν τις προσπάθειές τους για την επανεκπαίδευση των ενοριών τους προς τη «σωστή κατεύθυνση» και ότι η ιδέα της ταυτόχρονης μετάβασης στο νέο ημερολόγιο είναι ένα από τα σημεία ενός μακροπροθέσμου σχεδίου για την ένωση αυτών των ομολογιών. Ότι υπάρχει ένα τέτοιο σχέδιο, δηλώθηκε ευθέως από τον  Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ στις 21 Δεκεμβρίου 2021 στο πρόγραμμα «Dramatis personae’ στο «Κανάλι 5». «Έχουμε ένα σχέδιο για το πώς να προχωρήσουμε προς την ενοποίηση της κάποτε ενωμένης, αλλά τώρα διαιρεμένης Εκκλησίας του Κιέβου», δήλωσε ο επικεφαλής της UGCC.

Το γεγονός ότι η ηγεσία της UGCC και της OCU δηλώνει ότι τόσο η ενοποίηση των ομολογιών όσο και η μετάβαση στο νέο στυλ είναι θέμα του απώτερου μέλλοντος δεν πρέπει να παραπλανήσει κανέναν. Πρώτον, μπορεί να είναι απλώς μια διπλωματική κίνηση για να ηρεμήσουν όσοι δεν χαιρετίζουν ιδιαίτερα αυτές τις πρωτοβουλίες και δεύτερον, η ίδια η ένωση μπορεί να έχει διαφορετικές μορφές. Εάν είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς μια πλήρη οργανωτική ενοποίηση στο εγγύς μέλλον, τότε μπορεί κάλλιστα να συμβεί μια «Ευχαριστία» ή κάποια άλλη ενοποίηση, ειδικά επειδή αυτή η ενοποίηση δεν αφορά μόνο κάτι, αλλά είναι και ενάντια σε κάτι, δηλαδή ενάντια στην Ορθοδοξία στην γη της Ουκρανίας

 Έχουμε ένα σχέδιο για το πώς να προχωρήσουμε προς την ενοποίηση της άλλοτε ενωμένης, αλλά τώρα διχασμένης Εκκλησίας του Κιέβου.

Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ

Ως εκ τούτου, ολόκληρη η τρέχουσα εκστρατεία για την προώθηση της ιδέας του εορτασμού των Χριστουγέννων μαζί με τους Καθολικούς στρέφεται κατά της UOC. Ακούμε για αυτό άμεσα ή έμμεσα από τα χείλη τόσο των υποστηρικτών της OCU όσο και των Ουνιτών. Η πιο εντυπωσιακή εκδήλωση αυτής της εκστρατείας ήταν το βίντεο ενός από τους ηγέτες του Ουκρανικού Γαλικιανού Κόμματος, που λέει ότι ο εορτασμός της Γέννησης του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου είναι «ένα εμβόλιο κατά του ρωσικού κόσμου».

Οι συντάκτες του βίντεο προσδιορίζουν τους ανθρώπους που γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στις 7 Ιανουαρίου ως «πεινασμένους και αδαείς» και ζητούν να εγκαταλειφθεί ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 7 Ιανουαρίου σύμφωνα με το «Ορθόδοξο ημερολόγιο της Μόσχας» προκειμένου να μεταβεί στις 25 Δεκεμβρίου «εν ειρήνη». Πριν από ένα μήνα, ο Bohdan Pankevich, ο οποίος πρωταγωνίστησε στο βίντεο, έγραψε στη σελίδα του στο Facebook: «Πριν από δύο χρόνια, το ουκρανικό κόμμα της Γαλικίας ξεκίνησε τη δράση «Χριστούγεννα εν ειρήνη». Προσωπικά φέραμε δεκάδες χιλιάδες υπογραφές υπό εκκλήσεις προς τον Πατριάρχη Σβιατόσλαβ και τον Μητροπολίτη Επιφάνιο στο γραφείο τους... Είναι καιρός να γιορτάσουμε με ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο και όχι με τη Ρωσία και τους θρησκευτικούς δορυφόρους της».

Συμπεράσματα

Πρώτον, παρατηρούμε μια απότομη αλλαγή στη θέση της κορυφής της OCU σχετικά με τη μετάβαση στο νέο στυλ. Σε λιγότερο από δύο χρόνια - από την επίσημη καταδίκη του εορτασμού των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, στην απροκάλυπτη προπαγάνδα του. Και αυτή η έκπληξη αποκαλύπτει μια εντολή «από πάνω».

Δεύτερον, είναι απαραίτητο να δηλωθεί η συγχρονικότητα της OCU και της UGCC στο θέμα τόσο της μετάβασης στο νέο στυλ όσο και της μελλοντικής ενοποίησης.

Τρίτον, τόσο η ενοποίηση όσο και η μετάβαση στρέφονται κατά της UOC, η οποία δεν συμμετέχει στα έργα των σχισματικών και τηρεί αυστηρά το Ιουλιανό ημερολόγιο, καθώς αυτό δεν είναι πολιτικό ζήτημα, και ακόμη λιγότερο ζήτημα «ρωσικού» ή «μη ρωσικού» κόσμου, αλλά ένα θρησκευτικό ζήτημα.

Τέταρτον, η UOC όχι μόνο θα πρέπει να δείξει σταθερότητα σε αυτό το θέμα, αλλά και να μεταφέρει στην ουκρανική κοινωνία με όλα τα διαθέσιμα μέσα ότι η μετάβαση στο νέο στυλ δεν είναι ένα «εμβόλιο κατά του ρωσικού κόσμου» αλλά ένας τρόπος να ενταχθείς στην «πραγματική» Ευρώπη. Η ουκρανική κοινωνία έχει το δικαίωμα να επιλέξει τον δικό της δρόμο, αλλά αυτή η επιλογή πρέπει να γίνει συνειδητά, και όχι υπό την εντύπωση των όμορφων και σαγηνευτικών εικόνων που ζωγράφισαν οι επικεφαλής της OCU και της UGCC.