«Ο Σωτήρας – δεν είναι αδύναμος»: για τη νέα χριστολογία από την ΠЦУ

Ο Γκρίστσουκ ζωγραφίζει την εικόνα του "ισχυρού" Χριστού και καλεί τους κληρικούς της ΠЦУ να πάρουν παράδειγμα από Αυτόν. Φωτογραφία: СПЖ

Στα τέλη Νοεμβρίου 2025, ο «ιερέας» της ΠЦΟ Ρομάν Γκρίστσουκ στην ομιλία του προς τους ακροατές της Θεολογικής Ακαδημίας Βολίν της ΠЦΟ παρουσίασε, ουσιαστικά, μια νέα «χριστολογία».

Αλλά πριν μιλήσουμε για το νόημά της, αξίζει να δώσουμε προσοχή σε δύο σημεία. Πρώτον, στην προσωπικότητα του ίδιου του Ρ. Γκρίστσουκ. Είναι ένας άνθρωπος που οργάνωσε επιδρομές σε πολλές ορθόδοξες εκκλησίες και συμμετείχε άμεσα σε αυτές. Αυτές οι επιδρομές χαρακτηρίζονταν από σκληρότητα και κυνισμό. Χρησιμοποιήθηκαν τροχοί και άλλα εργαλεία. Στις δηλώσεις του, ο Γκρίστσουκ επίσης προπαγανδίζει τη βία, προσβάλλει ανθρώπους, όχι μόνο ορθόδοξους, αλλά ακόμη και τον Πάπα της Ρώμης.

Για παράδειγμα, τον Ιούνιο του 2025, κατά την προσπάθεια κατάληψης του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Πνεύματος στο Τσερνιβτσί, είπε ότι οι πιστοί της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι «ζόμπι που βοήθησαν να υπερασπιστεί η Ρωσία» και έμμεσα κάλεσε στην εξόντωσή τους. Και μόλις ο Πάπας Λέων XIV εξέφρασε την επιθυμία για ειρήνη στην Ουκρανία, ο Ρ. Γκρίστσουκ δήλωσε ότι ο Πάπας «φαινόταν έξυπνος όσο σιωπούσε», «αυτός ο Πάπας επίσης χάλασε, φέρτε τον επόμενο!» και ότι οι καθολικοί απλά θέλουν να κερδίζουν χρήματα.

Δηλαδή, ο Ρ. Γκρίστσουκ είναι μια αρκετά αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, αν όχι κάτι περισσότερο. Και σε αυτόν τον άνθρωπο δίνεται έδρα στη θεολογική ακαδημία, όπου εκπαιδεύονται υποψήφιοι για ανώτερες διοικητικές θέσεις στην ΠЦΟ. Δηλαδή, θεωρείται άξιος δάσκαλος των νέων θεολόγων της ΠЦΟ, και οι απόψεις του θεωρούνται αποδεκτές. Ο επικεφαλής της ΠЦΟ Σεργκέι (Επιφάνιος) Ντουμένκο απονέμει τακτικά στον Ρ. Γκρίστσουκ εκκλησιαστικά βραβεία. Με άλλα λόγια, αν και η «θεολογία» του Γκρίστσουκ δεν είναι ακόμη επίσημη διδασκαλία της ΠЦΟ, είναι ήδη πολύ κοντά σε αυτό. Και αυτό είναι το δεύτερο σημείο που πρέπει να προσέξουμε.

Εικόνες με τον Χριστό – λανθασμένες;

Κάθε ομιλητής, μιλώντας μπροστά σε ακροατήριο, προσπαθεί να κάνει τον λόγο του ζωντανό και αξέχαστο. Αλλά ο Γκρίστσουκ εδώ προφανώς υπερέβαλε.

Σύμφωνα με τα λόγια του, πήγε στην ακαδημία για να καταστρέψει στους ακροατές «την εικόνα του Χριστού που επέβαλε το Πατριαρχείο Μόσχας και η ορθοδοξία στην εκδοχή της των τελευταίων αιώνων».

«Αν κοιτάξετε τις εικόνες, στις οποίες απεικονίζεται κυρίως ο Χριστός ως ένας εκλεπτυσμένος άνθρωπος, άνθρωπος με δυσανάλογα μικρό κεφάλι, λεπτό σώμα και μακριά δάχτυλα, μικρά χείλη, μεγάλο μέρος όπου πρέπει να είναι ο εγκέφαλος και τα μάτια – κάπως έτσι φανταζόμαστε τον Χριστό. Στη δική μας αντίληψη, είναι ένας άνθρωπος με τέτοια εμφάνιση και ακόμη με αναγκαστικά καμπουριασμένη σπονδυλική στήλη, όταν το κεφάλι προεξέχει μπροστά. Και ήδη από απόσταση ξέρουμε ότι είναι ένας τυπικός "nerd"», – δήλωσε ο Γκρίστσουκ.

Η τάση για πρόκληση είναι χαρακτηριστική για πολλούς. Αλλά να αποκαλείς τον Σωτήρα «nerd» – αυτό είναι τόσο πέρα από τα όρια, που προκάλεσε αγανάκτηση ακόμη και στον «πατριωτικό» χώρο. Σε πολλούς πόρους εμφανίστηκαν κριτικές δημοσιεύσεις, και στη Θεολογική Ακαδημία Βολίν η αναφορά για την ομιλία του Γκρίστσουκ διαγράφηκε.

Επιπλέον, δεν είναι απολύτως σαφές τι εννοούσε ο Γκρίστσουκ, μιλώντας για την επιβολή της εικόνας του Χριστού από το Πατριαρχείο Μόσχας. Δεν γνωρίζουμε για κάποιο ιδιαίτερο στυλ στην απεικόνιση του Σωτήρα, που να είναι χαρακτηριστικό μόνο για τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Προφανώς, απλά χρειαζόταν κάτι από το οποίο να ξεκινήσει για να παρουσιάσει τη δική του, «γκρίστσουκική» εικόνα του Χριστού.

Η ουσία της νέας «χριστολογίας» του Γκρίστσουκ

Εν συντομία, ο Γκρίστσουκ παρουσιάζει τον Χριστό ως έναν υπερήρωα, που δεν διστάζει να καταφύγει στη βία και νικά όλους τους αντιπάλους του. Απόσπασμα: «Ο Σωτήρας ήταν μια ισχυρή, δυνατή, δροσερή προσωπικότητα. Η σοφία του – είναι η ικανότητα να συμμετέχει σε διαλόγους, η ικανότητα να βγαίνει νικητής από τους διαλόγους. Δηλαδή, δεν είναι η αποφυγή της σύγκρουσης, αλλά η έξοδος νικητής από τη σύγκρουση».

Ο Γκρίστσουκ θεωρεί ότι η εικόνα του Χριστού ως ήρεμου και σιωπηλού αρνιού, που πηγαίνει στη σφαγή, είναι λανθασμένη. Απόσπασμα: «Ο Χριστός δεν ήταν καθόλου έτσι, αλλά μια φυσικά δυνατή, ανθεκτική προσωπικότητα, ένας άνθρωπος που δεν δίσταζε να χρησιμοποιήσει αυτό που σήμερα ονομάζουμε βρισιά ή ακόμη και βλασφημία». Έτσι κατανοεί ο Γκρίστσουκ τις επιπλήξεις των γραμματέων των Φαρισαίων. Και από το Ευαγγελικό κείμενο για το πώς ο Χριστός έδιωξε τους εμπόρους από τον Ναό, ο Ρ. Γκρίστσουκ συμπεραίνει ότι ο Σωτήρας δεν απέφευγε τη βία και χειριζόταν άριστα το μαστίγιο. Συνολικά, προκύπτει κάτι σαν τον Ράμπο και άλλους παρόμοιους χαρακτήρες. Και, φυσικά, ο Γκρίστσουκ κάλεσε τους μελλοντικούς «ιερείς