Λειτουργικές και κανονικές παραβάσεις κατά την επίσκεψη του πάπα στην Κωνσταντινούπολη

Στο Φανάρι έγινε ένα ουσιαστικό βήμα προς την "ενότητα" με τους καθολικούς. Φωτογραφία: СПЖ

```html

30 Νοεμβρίου 2024, στον ναό του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Γεωργίου στο Φανάρι, συνέβη ένα γεγονός που προκάλεσε σοβαρή ανησυχία μεταξύ των Ορθοδόξων Χριστιανών. Η επίσκεψη του Πάπα Λέοντα XIV στην Κωνσταντινούπολη και η παρουσία του στη θεία λειτουργία, που προήδρευσε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, αποκάλυψε πολλές λειτουργικές, κανονικές και εκκλησιολογικές λεπτομέρειες που απαιτούν προσεκτική θεολογική ανάλυση. Τι συνέβη λοιπόν;

Λειτουργικές παραξενιές και κανονικές παραβάσεις

Το πρώτο πράγμα που τραβάει την προσοχή κατά την παρακολούθηση των βίντεο του γεγονότος είναι η άφιξη του Πάπα στο Φανάρι στις 29 Νοεμβρίου και το γεγονός ότι ευλόγησε τους Ορθοδόξους Χριστιανούς, κάτι που, από την άποψη των Ορθοδόξων κανόνων, είναι απολύτως απαράδεκτο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον 45ο Αποστολικό Κανόνα, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν έπρεπε να του επιτρέψει να το κάνει αυτό («Επίσκοπος, ή πρεσβύτερος, ή διάκονος, με αιρετικούς προσευχηθείς μόνον, ας είναι αποκομμένος. Εάν δε επιτρέψει να ενεργήσουν κάτι, ως λειτουργοί της Εκκλησίας: ας είναι καθαιρεμένος»).

Επιπλέον, ο Πάπας περπατούσε με ράβδο, που μπορεί σε τέτοιες στιγμές να χρησιμοποιηθεί μόνο από τον αληθινό ποιμένα της Εκκλησίας του Χριστού, κάτι που πάλι θέτει το ερώτημα γιατί ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος επέτρεψε όλα αυτά;

Παραβίαση της τάξης μνημόνευσης στο δίπτυχο

Επίσης, ως παραβίαση της κανονικής τάξης έγινε η μνημόνευση του Πάπα στη Ρώμη στην πρώτη θέση στο δίπτυχο, πριν από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της δοξολογίας, ο διάκονος είπε: «Ακόμη προσευχόμαστε για τον αγιότατο επίσκοπο Ρώμης Πάπα Λέοντα και για τον αρχιεπίσκοπο και πατριάρχη μας Βαρθολομαίο».

Αυτή η παραβίαση καταπατά βάναυσα τις βάσεις της Ορθόδοξης εκκλησιολογίας. Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Ορθοδοξίας, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κατέχει την πρώτη θέση τιμής μεταξύ των Ορθοδόξων προκαθημένων (καθώς ο Πάπας της Ρώμης έχει πέσει σε αίρεση και έχει αποκλειστεί από τα δίπτυχα της Ορθόδοξης Εκκλησίας). Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ονομάζεται Πρωτόθρονο ακριβώς επειδή ο Προκαθήμενός του προεδρεύει στις λειτουργίες και τις συνόδους. Στο δίπτυχο, το όνομα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως πρέπει πάντα να είναι πρώτο μεταξύ των Ορθοδόξων ιεραρχών.

Η τάξη μνημόνευσης, κατά την οποία ο Πάπας της Ρώμης μνημονεύεται πρώτος, υπήρχε μέχρι το 1054, πριν από το Μεγάλο Σχίσμα. Μετά τον 11ο αιώνα, ο Πάπας δεν μπορεί να κατέχει την πρώτη θέση, και συνεπώς, η επιστροφή της πρωτοκαθεδρίας στον Πάπα στη μνημόνευση σημαίνει αναγνώριση της ηγεσίας του και, κατά κάποιο τρόπο, άρνηση της Ορθόδοξης εκκλησιολογίας.

Χρήση λειτουργικού ενδύματος από τον Πάπα

Ένα εξαιρετικά σημαντικό σημείο είναι και το γεγονός ότι ο Πάπας εισήλθε στο ναό κατά τη διάρκεια της ψαλμωδίας του Τρισάγιου - ακριβώς τη στιγμή που, σύμφωνα με την ελληνική παράδοση, ο επίσκοπος που προεδρεύει στη Λειτουργία εισέρχεται στο ιερό. Κατά την είσοδό του, ο Πάπας φορούσε το Pallium pretiosum (Papal stole) - την παπική στολή, έναν ιδιαίτερο τύπο στολής που χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε επίσημες λειτουργίες.

Αυτό σημαίνει ότι ο Πάπας δεν ήταν απλώς παρών ως επισκέπτης, αλλά συμμετείχε προσευχητικά στη λειτουργία ως ιεράρχης.

Λειτουργικός έπαινος του Πάπα

Μετά το τέλος της Λειτουργίας, οι ψάλτες τραγούδησαν: "Τὸν αγιώτατον καὶ μακαριώτατον κύριον κύριον, τὸν Πάπαν Ῥώμης Λέοντα, Κύριε φύλαττε, εἰς πολλὰ ἔτη" («Τον αγιότατο και μακαριότατο κύριο κύριο Πάπα Ρώμης Λέοντα, Κύριε, φύλαττε, εις πολλά έτη»).

Εδώ πρέπει να θυμόμαστε ότι στη λειτουργία της Ορθόδοξης Εκκλησίας οι φόρμουλες «Κύριε φύλαττε» και «εις πολλά έτη» λέγονται αποκλειστικά για εκείνους που βρίσκονται σε ευχαριστιακή κοινωνία με την Εκκλησία. Η μνημόνευση και ο έπαινος ενός ιεράρχη σημαίνει αναγνώριση του ως νόμιμου επισκόπου, που βρίσκεται σε ενότητα πίστης και ευχαριστιακής κοινωνίας. Η χρήση μιας τέτοιας φόρμουλας για τον Πάπα, που δεν βρίσκεται σε κοινωνία με την Ορθοδοξία, αποτελεί σοβαρή κανονική παραβίαση.

Αυτή η φόρμουλα εκφράζει ευλογία, αναγνώριση ιεραρχικής αξίας εντός μιας Εκκλησίας και προσευχητική σύνδεση. Στην ουσία, αυτό είναι λειτουργική αναγνώριση του Πάπα ως Ορθόδοξου ιεράρχη, κάτι που είναι ψέμα και εξαπάτηση των πιστών. Για έναν Ορθόδοξο Χριστιανό, η χρήση μιας τέτοιας φόρμουλας για έναν αιρετικό σημαίνει παραβίαση των θεμελιωδών εκκλησιαστικών κανόνων και προδοσία της Ορθοδοξίας.

Παραβάσεις στην τάξη λειτουργικής μνημόνευσης

Κατά τη διάρκεια της ίδιας της Λειτουργίας, έγιναν πολλές αποκλίσεις από την Ορθόδοξη τάξη. Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος δεν μνημόνευσε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αν και σύμφωνα με την λειτουργική τάξη, ο συλλειτουργών αρχιερέας, που λαμβάνει το Άγιο Ποτήριο, πρέπει να μνημονεύει