«Επιστολή της UOC» προς τις αρχές: όλες οι τελείες είναι στις θέσεις τους, περιμένουμε αντίδραση

Στην επιστολή προς τον Γιελένσκι όλα είναι τοποθετημένα «στα ράφια». Φωτογραφία: ΕΟΔ

Η ΕΟΔ έχει ήδη αναλύσει τη δημοσίευση της συντακτικής επιτροπής της πηγής Dialog.tut «Επιστολή της UOC προς τις Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες: γιατί δεν την έγραψαν», όπου ανέλυσε λεπτομερώς τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες της. Αλλά τότε εμφανίστηκε μια παρόμοια «επιστολή από την UOC» των ίδιων δημοσιογράφων, αλλά ήδη απευθυνόταν στον επικεφαλής της κρατικής εθνοπολιτικής Βίκτωρα Γιελένσκι.

Αυτή η επιστολή ζυγίζει και αναλύει εύλογα όλο το φάσμα της σχέσης μεταξύ της UOC και του κράτους και της κοινωνίας. Και αυτό το έγγραφο πηγαίνει πολύ πιο πέρα από τη «συνηθισμένη» δημοσίευση μιας από τις πηγές της Εκκλησίας. Πρόκειται για ένα μανιφέστο, οι διατάξεις του οποίου δεν μπορούν να αντικρουστούν.

Σίγουρα θα διαβαστεί από τον επικεφαλής της κρατικής εθνοπολιτικής Βίκτωρα Γιελένσκι και όλους τους αξιωματούχους που καθορίζουν την πολιτική του κράτους σε σχέση με την Εκκλησία. Και αν, μετά την ανάγνωση της «Επιστολής», δεν αλλάξει τίποτα σε αυτήν την πολιτική, θα είμαστε σε θέση να βγάλουμε πολύ συγκεκριμένα συμπεράσματα σχετικά με τις αρχές. Τι πρόκειται να γίνει θα το δούμε μετά από μια περίληψη του εγγράφου «Dialog.tut».

Η UOC δήλωσε τον πατριωτισμό της σε επίπεδο εγγράφων
Η θέση της Εκκλησίας σε ορισμένα θέματα καθορίζεται από τις επίσημες δηλώσεις του Προκαθημένου και της Συνόδου. Η UOC δήλωσε την υποστήριξή της στην Ουκρανία τις πρώτες ημέρες και ακόμη και ώρες του πολέμου, όταν δεν ήλπιζαν όλοι ότι η χώρα θα ήταν σε θέση να αποκρούσει την εισβολή του εχθρού. Αυτές είναι οι δηλώσεις του Μητροπολίτη κ.κ. Ονούφριου στις 24 Φεβρουαρίου 2022 και της Συνόδου της UOC στις 28 Φεβρουαρίου 2022. Τα έγγραφα αυτά, πρώτον, εξέφραζαν την πλήρη υποστήριξη της Εκκλησίας προς τους Ουκρανούς στρατιώτες, δεύτερον, εξέφραζαν την υποστήριξή τους στην κυριαρχία της Ουκρανίας και, τρίτον, καλούσαν τον Πατριάρχη της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας να μιλήσει στον λόγο του προς τις ρωσικές αρχές για τον τερματισμό του αιματηρού πολέμου.

Όλα αυτά είναι αδιάψευστα γεγονότα. Σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να μην τους αρέσουν, αλλά δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Γιατί δεν μπορείτε απλά να αυτοανακηρύξετε αυτοκεφαλία
Το Dialog.tut πολύ σωστά γράφει ότι η κρατική εθνοπολιτική ουσιαστικά απαιτεί από την UOC να «διακηρύξει τη δική της ανεξαρτησία (αυτοκεφαλία)». Αλλά μια τέτοια αυτοανακήρυξη είναι πιθανό να οδηγήσει στο γεγονός ότι η UOC θα βρεθεί σε μια αβέβαιη κανονική κατάσταση.

«Το ζήτημα του σχίσματος, δηλαδή η δυνατότητα μετάβασης της Εκκλησίας μας στο καθεστώς μιας δομής που δεν αναγνωρίζεται από την παγκόσμια Ορθοδοξία, η εγκυρότητα των μυστηρίων της οποίας μπορεί να αμφισβητηθεί, είναι το οξύτερο για την αυτοσυνειδησία μας και την επίγνωση πολλών πιστών μας. Αυτή είναι η θέση του «Πατριαρχείου Κιέβου» εδώ και δύο δεκαετίες και συνειδητά επιδιώκουμε να αποφύγουμε μια τέτοια μοίρα για την Εκκλησία μας. Για εμάς, το ζήτημα αυτό έχει ύψιστη προτεραιότητα από την τυπική απόκτηση του καθεστώτος αυτοκέφαλης Εκκλησίας μέσω της αυτοανακήρυξης», ορθά γράφει Dialog.tut.

Και το βασικό ζήτημα εδώ είναι η επιστολή του Πατριάρχη Αλεξίου, η οποία λέει ότι η UOC συνδέεται με την Παγκόσμια Εκκλησία μέσω της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Σε αυτό το σημείο του Χάρτη βρίσκονται οι κύριες αξιώσεις της Κρατικής Εθνοπολιτικής.

Αυτή είναι πραγματικά διφορούμενη διατύπωση. Αλλά τώρα είναι σημαντικό για τους πιστούς να επιλυθούν τυχόν απορίες μέσα στην Εκκλησία και όχι με εξωτερική πίεση.

«Κατά την αντίληψή μας, αυτή η διατύπωση επιβεβαιώνει τη σύνδεσή μας με την παγκόσμια Ορθοδοξία με τον τρόπο που ήταν δυνατός κατά τη στιγμή της ανακοίνωσης αυτού του Χάρτη. Το πιο σημαντικό πράγμα για εμάς είναι η σύνδεση με την οικουμενική Ορθοδοξία και πώς να αλλάξει η κατάσταση, ώστε αυτό να μην γίνει μέσω της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, της οποίας η ηγεσία υποστήριξε τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαλόγου σε πανορθόδοξο επίπεδο», αναφέρει το έγγραφο Dialog.tut.

Εδώ μπορούμε μόνο να προσθέσουμε ότι το κράτος ενός «υγιούς ανθρώπου» δεν πρέπει να ενδιαφέρεται καθόλου για ζητήματα λεπτότητας των πνευματικών δεσμών των Εκκλησιών. Μόνο οι διοικητικές σχέσεις μπορούν να είναι σημαντικές για τις αρχές. Σε γενικές γραμμές, είτε το Κίεβο ακολουθεί τις εντολές της Μόσχας είτε όχι, είτε είναι δυνατόν να διαδοθούν οι ιδέες του «ρωσικού κόσμου» μέσω της UOC είτε όχι. Και η Σύνοδος της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας της 27ης Μαΐου 2022, με τις αποφάσεις της, απέκλεισε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ακόμη και θεωρητικά.

Η UOC καταδικάζει τη «στρατιωτική ρητορική» της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
Τα έγγραφα της Συνόδου της UOC στις 27 Μαΐου 2022 εξέφρασαν «διαφωνία με τη θέση του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία».

Έκτοτε, υπήρξαν αρκετές δηλώσεις που δείχνουν ότι η UOC έχει μια εντελώς αντίθετη θέση για τον πόλεμο στην Ουκρανία από εκείνη που εκφράστηκε στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Το Dialog.tut θύμισε στον Γιελένσκι την επιστολή προς τον Πατριάρχη Κύριλλο του Μητροπολίτη Σούμι και την εξαιρετικά σκληρή έκκληση του Αρχιεπισκόπου Άρτσιζ Βίκτωρα.

Η UOC δεν αποδέχεται την de facto προσάρτηση των επισκοπών της στη νοτιοανατολική Ουκρανία. Ο Μητροπολίτης κ.κ. Ονούφριος είπε αυτό στην ομιλία του για την Ημέρα της Κρατικής Υπόστασης: «Μερικές από τις επισκοπές και τους πιστούς μας κατέληξαν στα κατεχόμενα εδάφη. Συχνά δεν έχουμε καμία σχέση μαζί τους, δεν μπορούμε πραγματικά να τους βοηθήσουμε εκτός από το να προσευχόμαστε γι' αυτούς. Ωστόσο, αυτές είναι οι επισκοπές μας, αυτοί είναι οι άνθρωποί μας, προσευχόμαστε γι' αυτούς, τους θεωρούμε αδελφούς και αδελφές μας και προσβλέπουμε στην επανένωσή τους μαζί μας σε μια ενωμένη ανεξάρτητη Ουκρανία».

Ατομική, όχι συλλογική, ευθύνη
Ναι, υπάρχουν κληρικοί στην UOC που ασχολήθηκαν με τον δωσιλογισμό. Αλλά στον συνολικό αριθμό κληρικών και μοναχών, η UOC είναι μια σταγόνα στον ωκεανό, ένα κλάσμα του ενός τοις εκατό. Υπάρχουν συνεργάτες σε οποιοδήποτε σχηματισμό - μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων, της αστυνομίας, της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας, ακόμη και των βουλευτών του λαού. Και το ποσοστό των προδοτών εκεί είναι συχνά πολύ υψηλότερο απ’ ό,τι στην UOC. Ωστόσο, δεν ακούμε εκφράσεις όπως «αστυνόμος της Μόσχας» ή «άνθρωπος του SBU της Μόσχας», ακούμε μόνο «ιερέας της Μόσχας». Και αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας φρενήρους εκστρατείας στα μέσα ενημέρωσης, η οποία, δυστυχώς, υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις αρχές.

Οι μεταφορές εκκλησιών στην OCU δεν σημαίνουν ότι οι άνθρωποι πηγαίνουν εκεί
Το Dialog.tut εδώ ορθώς επισημαίνει ότι οι εκκλησίες που μεταφέρθηκαν βίαια στην OCU είναι άδειες και οι άνθρωποι πηγαίνουν να προσευχηθούν σε καλύβες ή προσαρμοσμένες εγκαταστάσεις· ότι η πολυδιαφημισμένη «Ουκρανική Λαύρα της OCU» αποδείχθηκε ανδρείκελο - από τους 250 μοναχούς, μόνο ένας πήγε στον Ντουμένκο. Δηλαδή, η πίεση των αρχών στην Εκκλησία δεν φέρνει κανένα αποτέλεσμα. Όπως γράφει το Dialog.tut, αυτές οι μέθοδοι «έχουν εξαντληθεί στη συνείδηση της κοινωνίας».

Ο αγώνας ενάντια στην UOC είναι ένας αγώνας ενάντια στην ενότητα της χώρας
Το Dialog.tut εδώ αναφέρει ότι οι ιεράρχες της UOC έχουν ζητήσει πολλές φορές την ενότητα των Ουκρανών και τόνισαν ότι η καταστολή εναντίον μέρους της κοινωνίας καταστρέφει αυτή την ενότητα.

Εδώ θα προσθέσουμε τη δήλωση του πρώην συμβούλου της ΕΠ Αλέξι Αρέστοβιτς, ο οποίος είπε ότι τουλάχιστον 6 εκατομμύρια Ουκρανοί θεωρούν τους εαυτούς τους μέλη της UOC. Αλλά σύμφωνα με τα τελευταία πληθυσμιακά στοιχεία, αυτό είναι σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των κατοίκων της χώρας.

«Θέλουμε μια κανονική εξουσία ή θέλουμε να είμαστε ηλίθιοι για χάρη της πρωτόγονης τεχνολογίας της διάσπασης; Πρόκειται για πολιτική τεχνολογία, όχι για πολιτιστική πολιτική. Είναι πολύ απλό: είτε συμπεριφερόμαστε σαν λογικοί άνθρωποι, είτε σαν ηλίθιοι. Εξακολουθούμε να συμπεριφερόμαστε σαν ηλίθιοι», δήλωσε ο Αρέστοβιτς. Και είναι δυνατόν να μην συμφωνήσουμε μαζί του»;

Στο Dialog.tut, σωστά γράφουν στον Γιελένσκι ότι «η πολιτική της μεταφοράς ενοριών από την UOC στην OCU, σύμφωνα με την κρατική υπηρεσία που υπάγεται σε εσάς, αντί να ενώσει τη χώρα στον αγώνα εναντίον ενός εξωτερικού εχθρού, μάλλον χωρίζει την Ουκρανία σε δύο μέρη». Και αυτή είναι η προφανής αλήθεια.

Οι αρχές μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν την UOC
Το Dialog.tut προτείνει αντί για καταστολή εναντίον της UOC, οι αρχές να λάβουν μέτρα που μπορούν πραγματικά να ωφελήσουν εκατομμύρια Ουκρανούς - για να βοηθήσουν στην οργάνωση διαλόγου σε πανορθόδοξο επίπεδο. Μπορούν οι αρχές να το κάνουν αυτό; Απολύτως ναι. Αλλά το ερώτημα είναι - έχει μια τέτοια επιθυμία;

***

Η επιστολή του Dialog.tut είναι πολύ πραγματική. Ίσως θα μπορούσε να συμπληρωθεί με κάτι άλλο, για παράδειγμα, από το γεγονός ότι ένας τεράστιος αριθμός πιστών της UOC πολεμούν στο μέτωπο, συμπεριλαμβανομένων των γιων και των συγγενών των ιερέων. Αλλά γενικά, αυτό το έγγραφο αποκαλύπτει πλήρως όλη την ουσία της σχέσης μεταξύ των αρχών και της UOC, τις βάζει «στα ράφια». Περιέχει επιχειρήματα που ένα αντικειμενικό άτομο (τονίζουμε - αντικειμενικό) δεν μπορεί να αγνοήσει και να αντικρούσει.

Και αν, μετά τη δημοσίευσή του, ο Γιελένσκι, το SESS του και άλλα όργανα δεν αλλάξουν τίποτα σε σχέση με την UOC, αυτό θα σημαίνει μόνο ένα πράγμα - όλα τα αιτήματα και οι αξιώσεις τους εναντίον της Εκκλησίας είναι δίκαια αιτήματα και αξιώσεις. Εάν η UOC τις εκπληρώσει, τότε θα εμφανιστούν οι επόμενες, ακολουθούμενες από μια άλλη κ.ο.κ.

Αυτό θυμίζει κάπως τις «επιθυμίες» της Ουκρανίας εκ μέρους των δυτικών εταίρων να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Ορισμένες συνθήκες αντικαθίστανται από άλλες, τρίτες κ.λπ. Και όλοι καταλαβαίνουν ότι απλά δεν θέλουν να μας δουν εκεί, και τα επόμενα αιτήματα είναι προσχήματα με τα οποία δικαιολογούν την απροθυμία τους να μας δεχτούν.

Σήμερα είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πόσο ειλικρινείς είναι οι αρχές στις απαιτήσεις τους προς την UOC. Αυτό θα μας δώσει την ευκαιρία να αποφύγουμε περιττές μετακινήσεις προς αναζήτηση διεξόδου από την τρέχουσα κρίση. Εξάλλου, μπορούμε να συμπληρώσουμε «μακρές και σκληρές» αναφορές, να γράψουμε ανοιχτές επιστολές, να δηλώσουμε την τεράστια βοήθειά μας στο μέτωπο, να αποδείξουμε με κάθε τρόπο την υποστήριξή μας στη χώρα κ.λπ. Αλλά αν ως αποτέλεσμα αποδειχθεί ότι όλα αυτά είναι απλώς χάσιμο χρόνου; Εάν οι αρχές χρειάζονται κάτι εντελώς διαφορετικό από εμάς - την ετοιμότητα να εκπληρώσουν ΟΛΑ τα αιτήματά τους: όχι μόνο διοικητικά, αλλά και κανονικά (κάτι που συμβαίνει ήδη) και δογματικά (μπορεί να συμβεί αύριο);

Και τότε; Να πεις υπάκουα να «πας μέχρι τέλους», απλά να μην αναστατώσεις αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία, ή να πεις ακόμα το σταθερό σου «όχι»; Εξάλλου, όλα τα γεγονότα που αναφέρονται στον Διάλογο δείχνουν ότι η UOC διώκεται για απολύτως παρατραβηγμένους λόγους, και ως εκ τούτου δεν θα υπάρξει τέλος στις «παραιτήσεις» μας μέχρι να βρεθούμε έξω από την Εκκλησία. Ή είναι ένα σχέδιο για την καταστροφή όχι μόνο της UOC, αλλά ολόκληρης της Ουκρανίας, δεδομένου ότι η σκόπιμη αντιπαράθεση ορισμένων Ουκρανών εναντίον άλλων δεν είναι τίποτα περισσότερο από την καταστροφή του κράτους.

Και οι άνθρωποι που το κάνουν αυτό δύσκολα περιμένουν να ζήσουν εδώ, δεν περιμένουν τα παιδιά τους να ζήσουν εδώ. Ίσως τέτοιες λέξεις φαίνονται συνωμοσία, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξηγήσουμε όλα όσα συμβαίνουν με άλλο τρόπο.