UOC και ο ελεήμων Επιφάνιος: πού έχει δίκιο και πού έχει άδικο ο Κουράεβ

Ο Κουράεβ θεωρεί ότι τα μοναστήρια είναι «ξενώνας για εργένηδες». Φωτογραφία: ΕΟΔ

Ο πρωτοδιάκονος Ανδρέι Κουράεβ, στον οποίο έχει απαγορευτεί να λειτουργεί και για τον οποίο έχει αποφασιστεί ότι πρέπει να υπόκειται σε απώλεια της ιερωσύνης, έδωσε μια συνέντευξη στην ουκρανική έκδοση του Γκλάβκομ, στην οποία είπε πολλά πράγματα για τα οποία πρέπει να σκεφτούμε. Να σκεφτούμε και να κάνουμε την εξαγωγή συμπερασμάτων που είναι συχνά ακριβώς αντίθετα από αυτά που κάνει ο Ανδρέι Κουράεβ. Λοιπόν, όλα στη σειρά τους.

Ας προειδοποιήσουμε αμέσως ότι δεν θα επικεντρωθούμε στα ζητήματα της σχέσης μεταξύ του διακόνου Αντρέι Κουράεφ και του Πατριαρχείου της Μόσχας ή των σχέσεων εντός του ίδιου του Πατριαρχείου, για να μάθουμε ποιος είναι πιο σωστός στη σύγκρουση, είναι σωστό ή όχι ότι αποφασίστηκε για τον Αντρέι Κουράεβ να υπόκειται σε απώλεια της ιερωσύνης. Πιο ενδιαφέρουσες και σημαντικές είναι οι στιγμές που σχετίζονται με τον χαρακτηρισμό που έδωσε ο Κουράεβ στην UOC, στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης και γενικά στην Ορθοδοξία.

Αν η Εκκλησία είναι σιωπηλή;

Ο πρωτοδιάκονος Ανδρέι Κουράεβ θεωρεί ότι ναι, είναι σιωπηλή.

«Η Εκκλησία, που ομολογείται στο Σύμβολο της Πίστεως και η μόνη που αξίζει να γραφτεί με κεφαλαίο γράμμα, είναι η Εκκλησία « μία, ιερή, καθολική, αποστολική ». Αλλά αυτή η Εκκλησία είναι σιωπηλή. Σταμάτησε να μιλάει πάνω από χίλια χρόνια πριν. Και πριν από αυτό μιλούσε στα χείλη των Οικουμενικών Συνόδων. Και είπε πολύ λίγα - μερικούς δογματικούς ορισμούς για την κατανόηση του Χριστού ως Θεανθρώπου. < >Αυτό σημαίνει ότι η φωνή της Εκκλησίας ακούγεται εξαιρετικά σπάνια. Και σε έναν πολύ μικρό κύκλο θεμάτων - περί την Αγία Τριάδα και περί τον Χριστό. Αλλά αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που η φωνή της Οικουμενικής Εκκλησίας δεν έχει συμβιβαστεί με κανέναν τρόπο».

Ας σκεφτούμε αυτήν την ερώτηση: είναι σιωπηλή η Εκκλησία; Και είναι σωστό να μειώσουμε τη φωνή της Εκκλησίας μόνο στα διατάγματα των Οικουμενικών Συνόδων; Φυσικά, αυτή η γνώμη εκφράστηκε από τον Κουράεβ στο πλαίσιο της σύγκρουσης του με το Πατριαρχείο της Μόσχας, αλλά, ωστόσο, στα δύο χιλιάδες χρόνια εμπειρίας της Εκκλησίας, μπορεί κανείς να βρει μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Η Εκκλησία δεν είναι σιωπηλή με τα χείλη των αγίων της, με τα χείλη των συνόδων, ακόμη και των τοπικών, με τα χείλη μαρτύρων, με τα χείλη των μοναχών. Η εκκλησία δεν σιωπά στη λατρεία της. Και το πιο σημαντικό πράγμα για το οποίο η Εκκλησία δεν σιωπά είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος, οι τρόποι προς αυτό, οι τρόποι επίτευξης αυτού. Η Εκκλησία μιλά για αυτό το θέμα τόσο μέσω των γραφών των αγίων πατέρων όσο και μέσω της εμπειρίας ζωής ανθρώπων που έχουν επιτύχει αγιότητα.

Αυτοί οι άνθρωποι ήταν πολύ διαφορετικοί, με διαφορετικούς χαρακτήρες, διαφορετικές μοίρες, διαφορετικές συνθήκες διαβίωσης, διαφορετικές εποχές στις οποίες ζούσαν. Αλλά ήταν ενωμένα με ένα πράγμα: η εκπλήρωση των εντολών του Θεού στη ζωή τους τόσο αντίθετα μεταξύ τους. Αυτή η εμπειρία, αυτή η φωνή της Εκκλησίας καθορίζει με σαφήνεια τι συμβάλλει στην απόκτηση του Αγίου Πνεύματος και σε τι αντιτίθεται. Για παράδειγμα, μερικοί άνθρωποι πηγαίνουν και καταλαμβάνουν το ναό, κόβουν τις κλειδαριές από τις πόρτες, διαπράττουν βία εναντίον πιστών και ούτω καθεξής. Και άλλοι άνθρωποι εγκαταλείπουν το ναό τους, πηγαίνουν σε κάποιο άλλο, συχνά τελείως άθλιο δωμάτιο ή προσπαθούν να χτίσουν μια νέα εκκλησία. Αντικαθιστούν, σύμφωνα με την εντολή του Χριστού, το άλλο μάγουλο, γιατί ένας νέος ναός μπορεί, καταρχήν, να συλληφθεί, να καταστραφεί ή να καεί. Το ερώτημα είναι: ποιος από αυτούς τους ανθρώπους κερδίζει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και ποιος το βγάζει από την ψυχή του;

Το εκκλησιαστικό δικαστήριο έκρινε για τον Κούραεβ ότι πρέπει να υπόκειται σε απώλεια της ιερωσύνης για δημόσια συκοφαντία του Πρωθιερέα Αλεξάντερ Αγέικινα αμέσως μετά τον τραγικό θάνατο του τελευταίου. Σχολιάζοντας την πιθανότητα να αφαιρέσει την τιμωρία από τον εαυτό του μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, ο Ανδρέι Κουράεβ ανέφερε έναν κανόνα σύμφωνα με τον οποίο «οι ξυλοδαρμοί από έναν κληρικό που συνεπάγονταν σοβαρή σωματική βλάβη οδηγεί σε απαγόρευση για περίοδο 1 έως 5 ετών». Και πρόσθεσε: «Αλλά δεν χτύπησα κανέναν». Δηλαδή, η περίοδος απαγόρευσης πρέπει να είναι μικρότερη. Αλλά το θέμα δεν είναι πόσο καιρό θα υπόκειται σε απώλεια της ιερωσύνης ο Ανδρέι Κουράεβ. Το ζήτημα είναι ότι με τα προσβλητικά λόγιά του χάλασε την ψυχή του. Ή, πιο συγκεκριμένα, η επικίνδυνη κατάσταση της ψυχής του Αντρέι Κουράεφ προκάλεσε το γεγονός ότι δημοσίευσε προσβλητικά λόγια εναντίον ενός νεκρού ατόμου που δεν έζησε να είναι 50 ετών.

Δεν είναι η εκκλησιαστική τιμωρία για οποιοδήποτε αδίκημα που είναι τρομερό, η αμετανόητη αμαρτία είναι τρομερή, που χαλάει την ψυχή ενός ατόμου από μέσα. Και η Εκκλησία δεν σιωπά γι 'αυτό, φωνάζει με κάθε λέξη!

Δεν είναι η εκκλησιαστική τιμωρία για οποιοδήποτε αδίκημα που είναι τρομερό, η αμετανόητη αμαρτία είναι τρομερή, που χαλάει την ψυχή ενός ατόμου από μέσα. Και η Εκκλησία δεν σιωπά γι 'αυτό, φωνάζει με κάθε λέξη!

Χρειάζονται οι Ουκρανοί αυτοκεφαλία;

Η άποψη του διάκονου Αντρέι Κουράεφ για την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας είναι αρκετά πρωτότυπη. Μπορεί να γράψει, για παράδειγμα, ότι «... αν η Κωνσταντινούπολη προτείνει κάποιο είδος νομιμοποίησης της αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας, τότε νομίζω ότι η πλειοψηφία του Ουκρανού επισκόπου και κληρικού θα δεχτεί ευχαρίστως αυτήν την επιλογή». Και ίσως κάτι τέτοιο: «... Δεν είμαι υπέρ ή ενάντια στην αυτοκεφαλία της Ουκρανίας. Αυτό το μικρό ζήτημα ας αποφασιστεί από τους ίδιους τους Ουκρανούς. Και, αφού αποφασίσουν, θα ανακαλύψουν ότι η καθολική ευτυχία δεν ήρθε με τον Τόμο».

Σε μια συνέντευξη με «τον Γκλαβκόμ» ο Κουράεβ είπε τα εξής:

«Εδώ όλα εξαρτώνται από τον Μητροπολίτη Ονούφριο. Εάν είχε τον απώτερο στόχο να αποκτήσει ελευθερία και είχε έναν χάρτη πορείας για την επίτευξή του, η Μόσχα δεν θα μπορούσε να τον εμποδίσει. Αλλά δεν έχει τέτοιο στόχο. Και σε γενικές γραμμές δεν είναι ξεκάθαρο ποια πράξη του μπορεί να κρατήσει πίσω η Μόσχα, εάν τον εμποδίζει με οποιονδήποτε τρόπο (εκτός από την εικόνα του στα μάτια των αντιπάλων). Και αν ο επικεφαλής της UOC (MP) δεν θέσει έναν τέτοιο στόχο, αυτό σημαίνει ότι δεν αισθάνεται τέτοια ανάγκη. Άλλοι ιεράρχες βλέπουν αυτήν τη συμπεριφορά του μητροπολίτη τους και δεν του ασκούν πίεση προς την πλευρά της αυτοκεφαλίας. Αυτό σημαίνει ότι και από τους κληρικούς, τους χορηγούς ή τους ενορίτες τους δεν υπάρχει τέτοια πίεση σε αυτούς. Και ξεχάστε λοιπόν για τη Μόσχα εδώ. Αυτό είναι ένα ερώτημα για την Ουκρανία, για σημαντικό αριθμό πολιτών της. Εάν αυτά τα εκατομμύρια δεν έχουν αίτημα για αυτοκεφαλία,  αυτά φταίνε ή αυτό είναι δικό τους λάθος; Δεν τους ενοχλεί. Η ουκρανική πολιτική και εκκλησιαστική κατάσταση είναι αρκετά ευνοϊκή, αν όχι η εφαρμογή, τότε τουλάχιστον η φωνή ενός τέτοιου αιτήματος. Αλλά ούτε εγώ στη Μόσχα ούτε ο Μητροπολίτης Ονούφριος στο Κίεβο ακούμε τέτοιες φωνές από την εκκλησία. Και για αυτό δεν φταίει η Μόσχα».

Ο γενικός τόνος αυτής της δήλωσης είναι εξωτερικά αμερόληπτος, αλλά μέσα του ακούγεται κάποιος αυταρχικής αδιαφορίας - λένε, Ουκρανοί από την UOC δεν έχουν ωριμάσει στο μυαλό τους σε αυτήν την αυτοκεφαλική «ελευθερία». «Δεν τους ενοχλεί», όπως το έθεσε ο διάκονος Αντρέι Κουράεβ.

Γιατί οι Ουκρανοί δεν θέλουν αυτοκεφαλία; Γιατί στην UOC ακόμη και οι απλοί πιστοί καταλαβαίνουν αυτά τα πράγματα που, δυστυχώς, δεν μπορούν να καταλάβουν οι υπερ-μορφωμένοι διανοούμενοι. Και ακόμη πιο δυστυχώς ότι και οι κοσμικοί κυβερνήτες δεν μπορούν να καταλάβουν. Η Ουκρανία είναι πολύ διαφορετική. Οι κάτοικοι διαφορετικών περιοχών της χώρας μας έχουν διαφορετική νοοτροπία, διαφορετική ιστορική εμπειρία, διαφορετικές πολιτιστικές και εθνικές αξίες και παραδόσεις. Μιλάμε διαφορετικές γλώσσες, έχουμε διαφορετικούς ήρωες, έχουμε οικογενειακούς δεσμούς σε διαφορετικά γειτονικά κράτη. Και αν εκτιμούμε την ενότητα μας, τότε δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να ξαναχτίσουμε τους άλλους για μας, αλλά να ακούσουμε και να λάβουμε υπόψη τη γνώμη άλλων ανθρώπων. Μέχρι στιγμής, η UOC είναι η μόνη δομή στην Ουκρανία που εκτιμά αυτήν την ενότητα.

Στην UOC υπάρχουν και ένθερμοι υποστηρικτές της αυτοκεφαλίας και εξίσου ένθερμοι αντίπαλοι. Αλλά εκτιμούμε την ενότητά μας και ως εκ τούτου διατηρούμε το κανονικό καθεστώς της αυτόνομης Εκκλησίας, που ταιριάζει σε όλους μας. Εάν αυτή η ενότητα δεν ήταν αξία για εμάς, τότε η UOC θα είχε διαιρεθεί εδώ και πολύ καιρό. Κάποιοι θα γίνονταν ανεξάρτητοι, άλλοι θα εισέρχονταν στη ROC όχι πλέον στο καθεστώς αυτονομίας, αλλά στο καθεστώς, πιθανώς, απλών επισκοπών ή μητροπόλεων. Επιπλέον, ένας τέτοιος διαχωρισμός θα συνοδευόταν από πολλές συγκρούσεις σχετικά με μοναστήρια, εκκλησίες, επισκοπές, περιουσίες και ούτω καθεξής. Το κήρυγμα του Χριστιανισμού θα τελείωνε, και θα άρχιζαν αμοιβαίες διαμάχες και κατηγορίες.

Και μια ακόμη, ίσως ακόμη πιο σημαντική ερώτηση: γιατί χρειαζόμαστε την αυτοκεφαλία; Εάν η πνευματική μας ζωή θα βελτιωνόταν με την απόκτηση της αυτοκεφαλίας, εάν αρχίζαμε να αγαπάμε περισσότερο τον γείτονά μας, να τον βοηθήσουμε, αν προσευχόμασταν περισσότερο, να αμαρτάνουμε λιγότερο, και ούτω καθεξής, τότε όλοι θα ψηφίζαμε για την αυτοκεφαλία και με τα δύο χέρια. Εάν, με την απόκτηση της αυτοκεφαλίας, η ηθική της κοινωνίας θα βελτιωθεί, ο αριθμός των διαζυγίων, των αμβλώσεων, των εγκλημάτων θα μειωθεί, εάν η νομοθεσία μας σταματήσει να στραφεί προς την αναγνώριση των ΛΟΑΤ ατόμων, της ευθανασίας και άλλων θεμάτων που έρχονται σε αντίθεση με τη Βίβλο, τότε η αυτοκεφαλία πρέπει να αναγνωρίζεται ως απαραίτητο. Αυτό όμως δεν συμβαίνει. Η αυτοκεφαλία, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της που έχουν εξουσία, είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ουκρανικής κρατικής κατάστασης και για την αντιμετώπιση της Ρωσίας. Δηλαδή, για σκοπούς εντελώς διαφορετικούς από εκείνους της Εκκλησίας του Χριστού στη γη.

Πίστη ή ειλικρίνεια;

Για την ερώτηση του «Γκλαβκόμ» για τον επόμενο πατριάρχη της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο διάκονος Αντρέι Κουράεβ απάντησε: «Όποιος γίνει γενικά πατριάρχης, αυτό δεν θα αλλάξει τίποτα. Στην ίδια την Εκκλησία πρέπει να υπάρχει ανάγκη αλλαγής. Εάν αυτό δεν συμβαίνει, τότε υπάρχει μόνο ένας τρόπος - περιθωριοποίηση. Το όνομα αυτού που θα οδηγήσει αυτήν την ιστορική αποχώρηση στις κοινωνικοπολιτισμικές κατακόμβες δεν είναι τόσο σημαντικό. Οπωσδήποτε θα παγιώσει την εκκλησία στην πίστη στο παρελθόν της».

Λέγεται σωστά, αλλά για κάποιο λόγο και πάλι με αρνητική έννοια. Ο Κουράεβ, σαν (ή όχι σαν) να κοροϊδεύει την πίστη στο παρελθόν και ονειρεύεται την ανάγκη αλλαγής στην Εκκλησία. Αλλά στην Εκκλησία υπάρχει ανάγκη για μία μόνο αλλαγή: την απομάκρυνση του γέρου ανθρώπου και τη γέννηση του νέου. Και προφανώς, δεν είναι αυτές οι αλλαγές που εννοεί ο Κουράεβ. Ποιες εννοεί, θα τις μάθουμε από τα δικά του λόγια λίγο παρακάτω.

«Η κύρια διαφορά μεταξύ Ορθοδοξίας και Καθολικισμού είναι ότι οι Καθολικοί θέλουν να είναι Καθολικοί, ενώ οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί θέλουν να είναι Ορθόδοξοι. Δεν είναι μια ταυτολογία χωρίς νόημα. Ο καθολικισμός είναι καθολικότητα. Είναι πολύ σημαντικό για την καθολική συνείδηση ​​να είναι περιεκτική. Η εκκλησία είναι παντού και με όλους. Κατά συνέπεια, η απώλεια ορισμένων ομάδων του πληθυσμού είναι πολύ επώδυνη για την καθολική ποιμαντική συνείδηση. Και για την Ορθόδοξη συνείδηση, το πιο σημαντικό είναι να είμαστε Ορθόδοξοι, δηλαδή, το πιο σημαντικό είναι να διατηρήσουμε την ταυτότητα με την εικόνα του παρελθόντος. Είναι σημαντικό να είσαι ένα όχι με τους συγχρόνους, αλλά με τους προγόνους, «ιερούς πατέρες».

Και πάλι μιλάει πολύ σωστά αλλά και πάλι έχει κοροϊδία. Πράγματι, αυτό που βλέπουμε τώρα στον Καθολικισμό είναι μια προσαρμογή στις ανάγκες της κοινωνίας. Αυτά τα αιτήματα είναι γνωστά: δικαιώματα LGBT, ιεροσύνη γυναικών, οικουμενισμός και ούτω καθεξής. Πολλοί καθολικοί επίσκοποι μιλούν επίσημα υπέρ όλων αυτών. Ομοίως, ο Πάπας Φραγκίσκος δεν κρύβει τη συμπάθειά του για μη παραδοσιακούς ανθρώπους, ανθρώπους άλλων θρησκειών και άλλες «ομάδες του πληθυσμού». Ίσως αυτό είναι σωστό από ανθρώπινη άποψη, αλλά ο Χριστός διέταξε κάτι εντελώς διαφορετικό: «... Διότι εκείνος, ο οποίος δια λόγους ανθρωπαρεσκείας και δειλίας θα εντραπή και θα αρνηθή εμέ και τους λόγους μου εις την γενεάν αυτήν, την αποστατημένην και αμαρτωλήν, και ο Υιός του ανθρώπου θα εντραπή αυτόν και θα τον αποκηρύξη, όταν ως κριτής των ανθρώπων έλθη ολόλαμπρος με την δόξαν του Πατρός αυτού συνοδευόμενος από τους αγίους αγγέλους» (Μάρκ. 8:38). Και αν ντρέπουμε να αποκαλούμε αυτό που η Αγία Γραφή αποκαλεί αμαρτία ως αμαρτία, δεν θα ισχύουν αυτά τα λόγια για εμάς;

Πράγματι, σήμερα οι θρησκευτικές οργανώσεις που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί αντιμετωπίζουν μια επιλογή: να αλλάξουν τις πεποιθήσεις και τους ηθικούς κανόνες τους για να ευχαριστήσουν τη σύγχρονη κοινωνία, ώστε να μην χάσουν "ορισμένες ομάδες του πληθυσμού" ή να παραμείνουν πιστοί στο Ευαγγέλιο, τις διδασκαλίες του ιερού πατέρες, αλλά ταυτόχρονα να χάσουν αυτές τις  «ομάδες του πληθυσμού», να αντέχουν τη μομφή της κοινωνίας και τελικά να γίνονται απόκληροι.

Οι Προτεστάντες έχουν επιλέξει εδώ και καιρό τον πρώτο δρόμο για τον εαυτό τους. Οι Καθολικοί προσχώρησαν σε αυτό σχετικά πρόσφατα, από την εποχή της Δεύτερης Συνόδου του Βατικανού (1962-1965). Οι Ορθόδοξοι εξακολουθούν να ακολουθούν το δεύτερο μονοπάτι, και ακόμη και αν ο Κουράεβ το αποκαλεί περιθωριοποίηση, «πηγαίνοντας σε κοινωνικοπολιτισμικές κατακόμβες», αλλά για αυτό το μονοπάτι ο Κύριος είπε: «Γίνου πιστός μέχρι θανάτου και θα σου δώσω το στέφανο της ζωής» (Αποκ. 2:10).

Είναι νεκρός ο σύγχρονος μοναχισμός;

Το «Γκλαβκόμ» προσπάθησε να αναγκάσει τον διάκονο Αντρέι Κουράεφ να καλέσει να μεταφέρει τις Ουκρανικές Λαύρες στην OCU, αλλά άκουσε το απροσδόκητο: τα μοναστήρια είναι ξεπερασμένο παρελθόν και δεν υπάρχει τίποτα πια να προσκολληθεί.

«Τέλος πάντων, γιατί να παλεύει κανείς για πέτρες και για το παρελθόν; Δημιουργήστε κάτι νέο! Όχι, δεν θα είναι νέα μοναστήρια, αλλά ένα νέο εικονίδιο της πίστης σας. Γιατί πρέπει μια κοινότητα bachelor να είναι το κύριο σύμβολο της χριστιανικής πίστης; <…> Αφήστε τις Λαύρες της UOC (MP) να είναι διάσημοι για την αρχαιότητα και την αρχιτεκτονική τους. Αφήστε τους να έχουν δεινόσαυρους όπως ο Μητροπολίτης Παύλος. Αφήστε τους νεκρούς να θάψουν τους νεκρούς τους. Μην τους πολεμάτε».

Ναι, στον μοναχισμό από την αρχή του υπήρχαν διάφορες αδυναμίες και διαταραχές. Διαφορετικοί άνθρωποι ζούσαν στα μοναστήρια και βασίλευαν διαφορετικά έθιμα. Συχνά η ντροπιαστική αμαρτία συνυπήρχε με την υψηλότερη αγιότητα. Για να πειστεί κανείς, αρκεί να διαβάσει τους αρχαίους (και όχι μόνο) πατερικάνους. Αλλά ο μοναχισμός ήταν πάντοτε, είναι και θα είναι η προσπάθεια να εκπληρωθούν οι εντολές του Θεού στο σύνολό τους. Οι λέξεις ότι ο μοναχισμός είναι τέλειος Χριστιανισμός βρίσκονται σε πολλούς από τους ιερούς πατέρες. Από το παρελθόν γνωρίζουμε πολλούς αγίους που ευχαρίστησαν τον Θεό σε μοναστήρια, αλλά τι γίνεται με τους σύγχρονους μοναχούς; Είναι νεκροί, όπως λέει ο Κουράεβ;

Αντί για απάντηση, ας δούμε μερικές σύγχρονες ιστορίες. Το 2002, στη Λαύρα των σπηλαίων του Κιέβου, σε ηλικία 26 ετών, ο Schema-Archdeacon Στέφανος (στον κόσμο - Maxim Bondarevsky) πέθανε. Όταν έμαθε ότι υπέφερε από καρκίνο στο τελευταίο στάδιο, δέχτηκε ταπεινά το σχήμα και άρχισε να προετοιμάζεται για θάνατο. Ο ηγούμενος της Λαύρας, ο Μητροπολίτης Παύλος, τον ευλόγησε να δέχεται κοινωνία κάθε μέρα και ο ίδιος διάβαζε τον κανόνα για την έξοδο της ψυχής. Ο πατέρας Στέφανος αναχώρησε ειρηνικά στον Κύριο τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων. Ένας από τους παλαιότερους κατοίκους της Λαύρας, ο Αρχιμανδρίτης Πολύκαρπ (Λινένκο), το υπενθύμισε με αυτόν τον τρόπο: «Τον ντύσαμε, τον βάλαμε στη κελιά του, περιμέναμε να φέρεται το φέρετρο. Και καθόμουν δίπλα του, μύρισα το χέρι του - και μύρισε αρωματικό λάδι, και ήταν τόσο συγκινητικό ... Και εδώ τι άλλο είναι αξιοσημείωτο. Πέθανε στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Θεοτόκου και ένας κάτοικος, ο ηγούμενος Αγαπητής, οποίος πέθανε το 1991, είπε: «Οι παλιοί μοναχοί είπαν: Ψάλτε στα ψαλτήρια, και η Μητέρα του Θεού θα σας αγαπάει και θα σας καλύψει «Αποδείχθηκε ότι ο π. Στέφανος κατά τη διάρκεια των τελευταίων 8 χρόνων έψελνε στα ψαλτήρια, όλη του τη ζωή, τόσο στο σεμινάριο όσο και στο μοναστικό, και την ημέρα της γιορτής της, η Μητέρα του Θεού τον πήρε στη Βασιλεία των Ουρανών στον Γιο της».

Και το 2020, πέθανε ο κάτοικος της Μονής Αρχάγγελου-Μιχαϊλόβσκι Ζβερινέτσκι στο Κίεβο, ο μεγαλόσχημος Αρχιμανδρίτης Ιώβ. Ήταν 51 ετών. Πριν έρθει στην Εκκλησία, κατάφερε να είναι και ένας προτεστάντος πάστορας και ένας «επίσκοπος» του UAOC. Συνειδητοποιώντας την ψευδαίσθηση αυτών των τρόπων, μετανόησε και ήρθε στην Εκκλησία ως απλός μοναχός. Έφερε πολλούς ανθρώπους από διαφορετικές αιρέσεις και αιρέσεις στην Ορθοδοξία. Μετά από λίγο, τα νεφρά του σταμάτησαν να λειτουργούν και μετά μολύνθηκε με ηπατίτιδα κατά την αιμοκάθαρση. Επίσης, δεν παραπονέθηκε, αλλά αποδέχτηκε ταπεινά το σχήμα, προετοιμάζοντας να συναντήσει τον Κύριο. Κατάλαβε πολύ καλά ότι σε περίπτωση μόλυνσης με κοροναϊό, δεν είχε καμία πιθανότητα να επιβιώσει ...

Εδώ είναι η απάντηση στον Ανδρέι Κουράεβ: μόνο άνθρωποι που ζουν με πνεύμα μπορούν τόσο ταπεινά και ειρηνικά να φύγουν για την αιωνιότητα. Και μόνο αυτό που γνωρίζουμε, γιατί ο μοναχισμός είναι μια αποκλειστικά κλειστή και μη δημόσια κοινότητα.

Υπάρχουν πολλοί μοναχοί για τους οποίους ο μοναχισμός δεν είναι κενή φράση και όχι «κοιτώνας εργένηδων» στα μοναστήρια μας. Πολλοί ασκητές, τόσο αρχαίοι όσο και σύγχρονοι, εκφράζουν την ιδέα ότι ο μοναχισμός θα αντέξει μέχρι το τέλος του αιώνα, και ότι μέσω των προσευχών των μοναχών, η γη κρατείται.

Χιούμορ από τον Κουράεβ

Και τέλος, λίγο χιούμορ από τον διάκονο Ανδρέι Κουράεβ. Στο πλαίσιο της αδιάκοπης κατάσχεσης εκκλησιών και της βίας εναντίον των πιστών της UOC, στο πλαίσιο του πολέμου με τον «επίτιμο πατριάρχη», στο πλαίσιο των συνεχών ψεμάτων και της υποκρισίας του επικεφαλής της OCU του Σεργκέι (Επιφάνιου ) Ντουμένκου, η κλήση του Κουράεβ σε αυτόν ακούγεται πολύ σαρκαστική: «Ας λοιπόν ο Επιφάνιος προσπαθήσει να δημιουργήσει από την εκκλησία του μια εικόνα αγάπης και φροντίδας, ελέους και υπηρεσίας».

Είμαστε μόνο «για» - αφήστε τον Σεργκέι να προσπαθήσει να κατανοήσει την έννοια των λέξεων «αγάπη», «φροντίδα», «έλεος» και «υπηρεσία». Εξάλλου, στην ιστορία του χριστιανισμού υπάρχουν πολλά παραδείγματα όταν οι πιο απρόσεκτοι ληστές και κακοποιοί μεταμορφώθηκαν από τη δράση της χάρης του Θεού. Και ευχόμαστε ειλικρινά την ίδια μεταμόρφωση στον ίδιο τον πατέρα διάκονο.