ეკლესია აღნიშნავს იოანე ნათლისმცემლის პატიოსანი თავის პირველად და მეორედ პოვნას

იოანე ნათლისმცემლის თავის პოვნას. ფოტო: открытые источники

9 მარტს (იულიუსის კალენდრით 24 თებერვალს) ეკლესია აღნიშნავს წმინდა დიდებული წინასწარმეტყველის, უფლის წინამორბედისა და ნათლისმცემლის პატიოსანი თავის პირველად და მეორედ პოვნას.
მეფე ჰეროდე ანტიპას ბრძანებით იოანე ნათლისმცემლის თავის მოკვეთის შემდეგ მისმა მოწაფეებმა ფარულად აიღეს და წმინდანის ცხედარი სებასტეში დაკრძალეს. თუმცა, ლეგენდის თანახმად, ბოროტმა ჰეროდიამ, რომლის წაქეზებითაც წინასწარმეტყველს თავი მოაჭრეს, არ მისცა უფლება მისი სხეულთან ერთად დაკრძალვის. მან თავი სასახლის უწმინდურ ადგილას დამარხა. ამის შესახებ მხოლოდ ჰეროდიას ღვთისმოსავმა მსახურმა იოანამ იცოდა, სახლთმმართველი ჩუზას მეუღლემ. პატივმოყვარეობით აღძრულმა მან ფარულად ამოიღო წმიდა თავი ამ უპატივცემულო ადგილიდან, მოათავსა თიხის ჭურჭელში და დამარხა ზეთისხილის მთაზე, ჰეროდეს ერთ-ერთ მამულში.
პირველი აღმოჩენა
მრავალი წლის შემდეგ, წმიდა იმპერატორ კონსტანტინე დიდის დროს (IV ს.), როდესაც ქრისტიანობას აღარ დევნიდნენ, ღვთისმოსავმა მიწის მესაკუთრემ, სახელად ინოკენტიმ, გადაწყვიტა ეკლესია აეშენებინა ზეთისხილის მთაზე. საძირკვლისთვის თხრილის გათხრისას აღმოაჩინეს თიხის ჭურჭელი. სპეციალური ნიშნებითა და თავიდან გამოსული სურნელით დადგინდა, რომ ეს იყო იოანე ნათლისმცემლის თავი.
გარდაცვალებამდე ინოკენტი, იმის შიშით, რომ იმპერატორ იულიანე განდგომილის დროს რელიქვია შეიძლება დაკარგულიყო ან ზიანი მიეყენებინათ, თავი ისევ იმავე ადგილას გადამალა. მისი გარდაცვალების შემდეგ ეკლესია დაინგრა, სამარხი კი დავიწყებას მიეცა.
მეორე აღმოჩენა

მეორე აღმოჩენა მოხდა IV საუკუნის ბოლოს - V საუკუნის დასაწყისში. ისტორია მოგვითხრობს, რომ ზეთისხილის მთაზე მდებარე მონასტრის წინამძღვარმა არქიმანდრიტმა მარკელმა თავად იოანე ნათლისმცემელი იხილა, რომელმაც აჩვენა ადგილი, სადაც მისი თავი იყო დამალული. ეს მოხდა 452 წელს.

სხვა ვერსიით, თავი ორმა მომლოცველმა ბერმა იპოვა, რომლებსაც იოანე ნათლისმცემელი გამოეცხადა. მათ იპოვეს ჭურჭელი თავით და სახლში გაემართნენ. გზად სირიის ქალაქ ემესადან (თანამედროვე ჰომსი) ღარიბ მეთუნეს შეხვდნენ და დაღლილობის გამო ძვირფასი ტვირთი გადასცეს მას. მეთუნე პატივმოყვარეობით ინახავდა თავის სახლში, სიკვდილამდე კი წყლის ჭურჭელში მოათავსა და თავის დას გადასცა.

ამ ჭურჭლიდან სიწმინდე გადაეცა არიანელ ერესით დაინფიცირებულ ბერ ევსტათს. მან გამოიყენა სასწაულებრივი ძალა, რომელიც წარმოიშვა თავიდან, რათა ხალხი მიეზიდა თავისი ცრუ სწავლებით. როდესაც მოტყუება გამოაშკარავდა, ის გამოაძევეს იმ გამოქვაბულიდან, სადაც ცხოვრობდა, გამოქვაბული კი ღვთისმოსავი ბერების დასასახლებლად იქცა და მოგვიანებით მონასტერად გადააკეთეს.

სალოცავის მდებარეობა ემესას მთავარეპისკოპოსს, ურანიას ხილვაში გამოეცხადა. მან საზეიმოდ გადაასვენა იოანე ნათლისმცემლის თავი ახლად შექმნილ ეკლესიაში, სადაც მისგან მრავალი სასწაული და განკურნება დაიწყო.

იოანე ნათლისმცემლის თავის პირველი და მეორე აღმოჩენის აღნიშვნა მართლმადიდებლური კალენდრის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დღეა, განსაკუთრებით დიდმარხვაში, როდესაც მორწმუნეები განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევენ დიდი წინასწარმეტყველის მიერ ქადაგებულ მონანიების თემას.