მართლმადიდებელი ქრისტიანები დიმიტრის (მშობელთა სულის მოსახსენიებელ) შაბათს აღნიშნავენ
ამ დღეს და წინადღით მართლმადიდებლები მიდიან ტაძარში, სადაც იხდიან მსახურებებს მიცვალებულთათვის: პარასკევს საღამოს - ლოცვას მიცვალებულთა სულებისთვის, შაბათს დილით - ლიტურგიას, მის შემდეგ კი - დიდ პანაშვიდს.
დიმიტრის (მშობელთა სულის მოსახსენიებელი) შაბათი წმ. დიდმოწამე დიმიტრი თესალონიკელის ხსენების დღის უახლესი შაბათია (26 ოქტომბერი/8 ნოემბერი). წელს 2 ნოემბერია. დადგინდა კულიკოვოს ბრძოლის შემდეგ. თავდაპირველად ხდებოდა ამ ბრძოლაში დაღუპული ყველა მებრძოლის მოხსენიება. თანდათან დიმიტრის შაბათი გახდა ყველა გარდაცვლილი მართლმადიდებელი ქრისტიანის ხსენების დღე.
დაწესების ისტორია
დიმიტრის შაბათი დაწესებულია დიდი თავადის დიმიტრი დონელის მიერ. 1380 წ. შემოდგომაზე კულიკოვოს ველზე კეთილმორწმუნე თავადის დიმიტრი დონელის ჯარები იცავდნენ სამშობლოს და დაამარცხეს მამაის მონღოლ-თათართა ჯარი. ათასობით მებრძოლი დაეცა მაშინ. დიდხანს გრძელდებოდა გმირთა დაკრძალვა, ყველა წესის დაცვით. თავადმა დიმიტრი დონელმა ყველაფერი იღონა იმისთვის, რომ მიცვალებულები ღირსებით დაეკრძალათ. მას შემდეგ, 26 ოქტომბრის/8 ნოემბრის წინა შაბათი წმინდა დიმიტრი თესალონიკელის ხსენების დღეა (თავად დიმიტრი დონელის ანგელოზის დღე) - რუსეთში ყველგან ტარდებოდა მიცვალებულთა სულთა მოსახსენიებელი ღვთისმსახურებები. შემდგომში ამ დღეს დაიწყეს არა მარტო მებრძოლთა მოხსენიება, რომლებმაც რწმენისთვის და სამშობლოსთვის თავი გაწირეს ბრძოლის ველზე, არამედ ყველა გარდაცვლილი მართლმადიდებელი ქრისტიანისა.
ტრადიციები
ჩვეულებრივ ამ დღეს და წინადღეს მართლმადიდებლები მიდიან ეკლესიაში, სადაც იხდიან მსახურებებს მიცვალებულთათვის: პარასკევს საღამოს - ლოცვას მიცვალებულთა სულებისთვის, შაბათს დილით - ლიტურგიას, მას შემდეგ კი - დიდ პანაშვიდს.
დიმიტრის შაბათს ტრადიციულად მიდიან გარდაცვლილი ნათესავების საფლავებზე, ეკლესიებში და სასაფლაოებზე იხდიან პანაშვიდებს, აწყობენ სულთა მოსახსენიებელ ტრაპეზებს.
ამ დღეს, როგორც სხვა მიცვალებულთა მოსახსენიებელ დღეებში (ხორციელის და სამების შაბათები, დიდმარხვის მე-2, მე-3 და მე-4 შვიდეულის შაბათები), მართლმადიდებელი ქრისტიანები გარდაცვლილ ქრისტიანთა სულებისთვის ლოცულობენ, ძირითადად მშობლების. მაგრამ დიმიტრის შაბათს კიდევ განსაკუთრებული აზრი გააჩნია: კულიკოვოს ბრძოლის მერე დადგენილი, ის გვახსენებს ყველას, ვინც დაიღუპა, ივნო მართლმადიდებელი სარწმუნოების გამო.
როგორც მჟკ წერდა, მიცვალებულთა მოსახსენიებელი შაბათი მოწმობს მათ, ვინც მარადისობის ზღურბლს გადააბიჯა.
