როგორ შევინარჩუნოთ საზოგადოება უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ

უკრაინის უზენაესი სასამართლოს დიდმა პალატამ, რომელმაც ეს საქმე განიხილა, ძალიან სწრაფად გამოაქვეყნა გადაწყვეტილების სრული ტექსტი, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ვიღაც დაინტერესდა ამით. ბოლოს და ბოლოს, უზენაეს სასამართლოს თვეები სჭირდებოდა ასეთი დოკუმენტის გამოქვეყნებისათვის. თავად გადაწყვეტილების ტექსტი საკმაოდ რთული გასაგებია თუნდაც პროფესიონალი ადვოკატებისთვის. მისი მნიშვნელობის გასაგებად, ერთი და იგივე ტექსტი რამდენჯერმე უნდა წაიკითხოთ. ამ სტატიაში ჩვენ გამოვყოფთ ამ გადაწყვეტილების მხოლოდ ყველაზე მნიშვნელოვან პუნქტებს. დავის არსის მოკლე აღწერა, ისევე როგორც უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების პირველი დასკვნები, შეგიძლიათ იხილოთ სტატიაში „დართო თუ არა უზენაესმა სასამართლომ ტაძრების მიტაცების ნება?“

არსებითად, სასამართლოს უნდა ეპასუხა კითხვაზე: შეუძლია თუ არა ტერიტორიულ თემს გადაწყვიტოს იურისდიქციის შეცვლა. უზენაესმა სასამართლომ ამ შეკითხვას კვლავ შენიშვნით უპასუხა: არსებითად, დადებითი პასუხი. ჩვენ პატივი უნდა ვცეთ მოსამართლეებს, რომლებიც შეეცადნენ კანონიური იერსახე მიეცად დადგენილებისთვის, რომელიც აშკარად ეწინააღმდეგება უკრაინის კანონსა და კონსტიტუციას. ეს გადაწყვეტილება პრეცედენტი უნდა გახდეს სხვა სასამართლოებისთვის მსგავსი საქმეების განხილვისას. ჟიტომირის რაიონის უმე-ს სოფელ კალინოვკას რელიგიური თემის ხელახალი რეგისტრაცია ტაძრის ჩამორთმევის ტიპიური სქემაა.

დავის ძირითადი პუნქტები

წმინდა საფარველის ტაძრის რელიგიური თემის წესდება დაამტკიცა უმე-ის ჟიტომირის ეპარქიამ 1991 წლის 24 ოქტომბერს, ხოლო თავად რელიგიური ორგანიზაცია დარეგისტრირდა ჟიტომირის საოლქო საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტის მიერ 1991 წლის 20 ნოემბერს.

2019 წლის 20 იანვარს გაიმართა 28 წევრისგან შემდგარი საზოგადოების შეხვედრა, რომელზეც დაადასტურეს თავისი ერთგულება უმე-ისა და მისი წინამძღვრის, მიტროპოლიტი ონოფრეს მიმართ.

03/09/2019 ტერიტორიული თემის კრება სოფ. კალინოვკაში, რომელზეც არც მოძღვარი და არც რელიგიური საზოგადოების ფაქტობრივი წევრები არ იყვნენ მიწვეული, მეუ-ში გადასვლის გადაწყვეტილება იქნა მიღებული.

2019 წლის 6 ივლისს გაიმართა მეუ-ში გადასვლის ყველაზე აქტიური მხარდამჭერების შეხვედრა, 10 კაცისაგან შემდგარი, რომელმაც თავის თავს რელიგიური თემის შეხვედრა უწოდა და ქარტიაში ცვლილებები შეიტანეს.

10/03/2019, ახალი ქარტია, რომელიც უკვე დაქვემდებარებულია მეუ-ს, დაარეგისტრირა ჟიტომირის რეგიონალური სახელმწიფო ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა.

უმე-ის რელიგიურმა საზოგადოებამ გაასაჩივრა ეს გადაწყვეტილებები სასამართლოში, გაიარა ყველა უფლებამოსილება უზენაესი სასამართლოს დიდ პალატამდე და ყველგან უარი მიიღო.

მთავარი საკითხია წევრობის რეგისტრაცია

ეს არის ყველაზე მნიშვნელოვანი სასამართლოს გადაწყვეტილებაში. სწორედ უმე-ს საზოგადოების პოზიციის სისუსტემ ამ საკითხთან დაკავშირებით შესაძლებელი გახადა გადაწყვეტილების მიღება. და ეს შეიძლება იყოს სამართლებრივ სფეროში უმე-ს თემების წარმატებული დაცვის გასაღები ეკლესიის თავდამსხმელებისგან.

ციტატა: „პალატის მოსამართლეები <...> აღნიშნავენ, რომ რელიგიური თემის წევრობის საკითხი ერთ-ერთი მთავარია ამ დავაში, იმის გათვალისწინებით, რომ მოსარჩელე (უმე-ის წმინდა საფარველის ტაძრის მოძღვარი - რედ.) როგორც უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის რელიგიური თემის მეთაური უარყოფს, რომ გადაწყვეტილება დაქვემდებარების შეცვლაზე მიღებულ იქნა რელიგიური თემის უფლებამოსილი წევრების მიერ“.

უზენაესი სასამართლო აბსოლუტურად მართალია. კითხვა: როგორ შეუძლია სახელმწიფოს, მათ შორის სასამართლოებს, განასხვავოს საზოგადოების რეალური წევრები მატყუარებს შორის, ნამდვილად მთავარი ამოცანაა. იმ წესდებაში, რომლებიც რელიგიურმა თემებმა მიიღეს 90-იანი წლების დასაწყისში, თემის წევრების განმარტება ისე ბუნდოვნად იყო ჩამოყალიბებული, რომ, ფაქტობრივად, არ არსებობდა ფორმალური კრიტერიუმები. ეს მდგომარეობა უმე-ის სამრევლოების დიდ უმრავლესობაში დღემდე გრძელდება, რაც მათ დაუცველს ხდის ასეთი უკანონო ხელახალი რეგისტრაციის მიმართ.

აქ არის კიდევ ერთი ციტატა: „წესდება (უმე-ის წმიდა დაცვის საზოგადოების - რედ.) შესწორებული 1991 წელს არ ადგენს რაიმე რეგულირებულ პროცედურას და მკაფიო კრიტერიუმებს რელიგიურ თემში წევრების მიღებასთან დაკავშირებით, ისევე როგორც პროცედურას მათი რეგისტრაციისა და რეესტრის წარმოების შესახებ, რაც საშუალებას მისცემდა მკაფიოდ დადგინდეს რელიგიური თემის წევრების რეალური რაოდენობა და ასევე არ შეიცავს ცნებებს ფიქსირებული წევრობის ან რელიგიური თემის წევრად მიღების პროცედურას.“

უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების ეს პუნქტი შეიცავს დავალებას უმე-ის თემებისთვის: ჩაწერონ ყველა ეს პუნქტი თავიანთ წესდებაში და დააფიქსირონ თემის წევრების სიები. თუმცა აქ არის ორი უსიამოვნო მომენტი. პირველ რიგში, ამის გაკეთება, სავარაუდოდ, ძალიან გვიანია, რადგან სახელმწიფო რეგისტრატორები უარს ამბობენ წესდებაში ცვლილებების შეტანაზე, თუ ისინი არ ითვალისწინებენ მეუ-ში გადასვლას. ეს ბრძანება გაცემულია ზემოდან და უმეტეს შემთხვევაში სხვადასხვა საბაბით ხორციელდება. მეორეც, სასამართლოსთვის მნიშვნელოვანია, რომ არსებობდეს გადაწყვეტილებების უწყვეტობა ახალი წევრების მიღების შესახებ, ანუ თავდაპირველი „ათეული“, რომელმაც შექმნა და დაარეგისტრირა საზოგადოება, უნდა მიიღოს და ოფიციალურად დაამტკიცოს ახალი წევრების მიღება ოქმში, შემდეგ საზოგადოების გაფართოებულმა შემადგენლობამ უნდა მიიღოს შემდეგი წევრები და ა.შ. იმავე მიმდევრობით, თემის წევრების გარიცხვის საკითხი უნდა გადაწყდეს ღვთისმსახურებაში მონაწილეობის ფაქტიურად შეწყვეტასთან, სიკვდილთან და სხვა მიზეზებთან დაკავშირებით. ახლა ძნელად შესაძლებელია ამ ყველაფრის ფორმალური გადახედვა. თუმცა, მიუხედავად ყველა ამ სირთულისა, ჩვენ უნდა ვეცადოთ, რომ რელიგიური თემების წევრობა მაქსიმალურად გაფორმდეს. რაც მეტია სხვადასხვა შეხვედრების პროტოკოლები, რაც მეტი სია, სახელები, მისამართები, ხელმოწერები და ა.შ. მით უკეთესი.

გეორეფერენცია

უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების ტექსტში ასე იკითხება: რაკი თქვენ არ დაადგინეთ რელიგიური თემის წევრობის მკაფიო კრიტერიუმები, ჩვენ, ანუ სასამართლო, ამას დავადგენთ ჩვენივე მოსაზრებებით და, ბუნებრივია, მეუ-ს სასარგებლოდ.

90-იანი წლების უმე-ის რელიგიური თემების წესდება, პრინციპში, შეიცავს წევრობის კრიტერიუმებს. აი ისინიც:

• 18 წლის ასაკის მიღწევა;
  უმე-ის წესდების სავალდებულო ხასიათის აღიარება;
• წირვაზე რეგულარული დასწრება და აღსარება;
• მოძღვრის კანონიკურ მორჩილებაში დარჩენა;
• აკრძალვის ან საეკლესიო სასამართლოს ქვეშ ყოფნა.

უზენაესმა სასამართლომ მიიჩნია, რომ ობიექტურად შეიძლება მხოლოდ ორი კრიტერიუმის დადგენა: 18 წლის ასაკი და რელიგიურ მსახურებაში მონაწილეობა. სწორედ აქ იმალება ეშმაკობა. თუ ასაკი განისაზღვრება პასპორტით, მაშინ როგორ შეიძლება დადგინდეს, რეგულარულად ესწრებოდა თუ არა ადამიანი რელიგიურ მსახურებას? ყოველივე ამის შემდეგ, არავინ ადგენს თითოეულ მსახურებაზე დამსწრეთა სიას. და აქ მოსამართლეებმა თავიანთ ფანტაზიას თავისუფლება მისცეს.

სასამართლომ დაადგინა, რომ წირვა-ლოცვაში მონაწილეობის ნიშანი არის... მოცემულ უბანში ცხოვრება. ციტატა: „მამაოს (უმე თემის მოძღვრის - რედ.) მიერ მოხსენიებული მონაცემების ნაკლებობის გათვალისწინებით და რომელიც საშუალებას მისცემს საღმრთო მსახურებებზე რეგულარული დასწრების შემოწმებას, უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატა ითვალისწინებს ტერიტორიული კავშირის კრიტერიუმს, ანუ ბინადრობს ისეთ ტერიტორიაზე, სადაც რელიგიური ეკლესია ფუნქციონირებს თემში, ვინაიდან ამ კრიტერიუმის დაცვა შესაძლებელს ხდის ღვთისმსახურებაზე რეგულარული დასწრების პირობის შესრულებას“. ეს არის, ამ კონტექსტში, „რელიგიური თემის“ ცნების „ტერიტორიული თემის“ ჩანაცვლება, თუმცა გადაწყვეტილების სხვა პუნქტში უზენაესი სასამართლო აცხადებს, რომ ისინი ერთმანეთს არ ემთხვევა.

თუმცა, უზენაესმა სასამართლომ კიდევ ერთხელ აღნიშნა, რომ ცნებების ასეთი ჩანაცვლება შესაძლებელია მხოლოდ საზოგადოების წევრობის ფორმალური გაურკვევლობის პირობებში. ციტატა: „უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატა კიდევ ერთხელ აღნიშნავს, რომ „რელიგიური თემის“ და „ტერიტორიული თემის“ ცნებები არ არის იდენტური, მაგრამ მხოლოდ იმაზე მიუთითებს, რომ რელიგიური თემის წესდებით რეგულირებული პროცედურის არარსებობის შემთხვევაში, რომელიც საშუალებას მისცემს თავისი წევრების იდენტიფიცირებით, იგი იყენებს ტერიტორიული კავშირის კრიტერიუმს, რომელიც ობიექტურად შესაძლებელს ხდის წესდებით განსაზღვრული წევრობის პირობების - რელიგიურ მსახურებებზე რეგულარული დასწრების შესრულებას.“

კიდევ ერთი აბსურდული მომენტია იმის პრეზუმცია, რომ სოფ. კალინოვკას მაცხოვრებლები რელიგიური თემის წევრებად ითვლებიან, თუ საწინააღმდეგო არ იქნება დამტკიცებული. ციტატა: „მოსარჩელეს არ წარმოუდგენია არანაირი მტკიცებულება, რის საფუძველზე თვლის სოფელ კალინოვკას მცხოვრებლებს <...> არა რელიგიური თემის მრევლად...“. ანუ მოძღვარმა სასამართლოში უნდა დაამტკიცოს, რომ კალინოვკას მცხოვრებლები მის მსახურებას არ ესწრებოდნენ!

ეპისკოპოსთა უფლებების შეზღუდვა

უზენაესი სასამართლოს ეს განცხადება ლოგიკურია საერო სამართლის თვალსაზრისით, მაგრამ არღვევს მართლმადიდებლური ეკლესიოლოგიის ერთ-ერთ ძირითად პრინციპს. საუბარია ეპისკოპოსთა უფლებამოსილებებზე. ძველ ეკლესიაში ეპისკოპოსი იყო საეკლესიო საზოგადოების მეთაური და მისი მთავარი ელემენტი. აქ არის მღვდელმოწამე ეგნატე ღმერთშემოსილის რამდენიმე ძალიან ლაკონური განცხადება:

„ვინც ეპისკოპოსს პატივს სცემს, ღმერთი პატივს სცემს; ვინც ეპისკოპოსის ცოდნის გარეშე რაიმეს აკეთებს, ეშმაკს ემსახურება“.

სადაც არის ეპისკოპოსი, იქ უნდა იყოს ხალხი, ისევე როგორც სადაც იესო ქრისტეა, იქ უნდა იყოს კათოლიკური ეკლესია.

„არავინ არ უნდა გააკეთოს ეკლესიასთან დაკავშირებული არაფერი ეპისკოპოსის გარეშე“.

ეპისკოპოსი თავდაპირველად დაახლოებით იმავე თანამდებობას იკავებდა, რასაც ახლა მღვდელი იკავებს. უფრო მეტიც, ეს იყო არჩეული და არა დანიშნული ფიგურა. თემი ირჩევდა ეპისკოპოსს, შეიკრიბებოდნენ მეზობელი ეპისკოპოსები და აკურთხებდნენ მას. დროთა განმავლობაში ეპისკოპოსები უფრო ადმინისტრატორები გახდნენ, ვიდრე მწყემსები, ისინი დაშორდნენ თემებს და მათი ძალაუფლება უფრო და უფრო ფართოვდებოდა. ეპისკოპოსების ზემოდან დანიშვნა და რამდენიმე (და შემდეგ უფრო მეტი) თემის მართვა დაიწყო. ეკლესიის ისტორია მოწმობს, რომ ეპისკოპოსთა ძალაუფლება მწყემსობის საზღვრებს სცილდება. საქმე იქამდე მივიდა, რომ ეპისკოპოსს შეეძლო ადამიანებისთვის (მაგალითად, ეკლესიის ყმებს) მძიმე შრომა და სიკვდილიც კი მიესაჯა. თავად ტერმინი „უფალი“, რომელიც დღემდე გამოიყენება, ძალიან მჭევრმეტყველად საუბრობს ამაზე.

ახლა, გარკვეული გაგებით, ქანქარა სხვა მიმართულებით გადატრიალდა. ახლა კი უზენაესი სასამართლო არ ცნობს ეპისკოპოსს იმ უფლებებს, რაც მას ეკლესიის წესდებით ეკუთვნის. ციტატა: „სახელმწიფოს მიერ აღიარებული უფლების კონტექსტში, თავისუფლად შეცვალოს რელიგიური თემის დაქვემდებარება კანონიკურ და ორგანიზაციულ საკითხებში, ჩვენ ვსაუბრობთ იმაზე, რომ სახელმწიფოს მიერ ამ უფლების განხორციელების მექანიზმი (დამტკიცებით) საერთო კრების მიერ) არ შეიძლება განისაზღვროს მოთხოვნების დადგენით, რომლებიც რეალურად შეუძლებელს ხდის ამ უფლების განხორციელებას, თუნდაც ეს მოთხოვნები შეესაბამებოდეს რელიგიური ორგანიზაციის იერარქიულ და ინსტიტუციურ სტრუქტურას“.

უზენაესი სასამართლო განმარტავს, რომ ეს ეხება შემთხვევებს, როდესაც რელიგიური თემის წევრებმა ხმა მისცეს სხვა იურისდიქციაში გადასვლას, მაგრამ ეპისკოპოსი მათ არ უშვებს, რაც აშკარაა. სასამართლომ დაადგინა, რომ ეპისკოპოსის აზრი არ უნდა იქნას გათვალისწინებული. მაგრამ სად უნდა დავაყენოთ მართლმადიდებლური ეკლესიოლოგია და წესი, რომ ეკლესიაში ეპისკოპოსის გარეშე არაფერი შეიძლება გაკეთდეს?

თაფლის კოვზი ხის ფისის კასრში

მაგრამ უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებაში არის პატარა ნათელი მომენტი. ფაქტია, რომ პირველი და სააპელაციო ინსტანციის სასამართლოები ამტკიცებდნენ ზოგადად აბსურდულ საკითხს, რომ საზოგადოების გადაცემა მეუ-ში ხელს არ უშლის ვინც გადასვლის წინააღმდეგია, განაგრძონ მსახურებებზე დასწრება, რადგან მათ ამის აკრძალვა არ აქვთ. ციტატა: „ამ საქმის გათვალისწინებით, პირველმა და სააპელაციო ინსტანციებმა მიუთითეს, რომ მოსარჩელემ (უმე-ს თემის მოძღვარი - რედ.) არ დაამტკიცა რელიგიის თავისუფლების უფლებების დარღვევა, რადგან რელიგიური თემის საკამათო შეხვედრაზე მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება მხოლოდ კანონიკურ და ორგანიზაციულ საკითხებში მისი დაქვემდებარების შეცვლაზე, <…> თუმცა ეკლესიაში დასწრების შესახებ გადაწყვეტილება არ მიუღიათ...“ დავფიქრდეთ ამ სისულელეზე! „დიახ, ტაძარი გადავეცით სქიზმატიკოსებს, მაგრამ არ აგიკრძალეთ მისი მონახულება! იარეთ წირვაზე ისე, თითქოს არაფერი მომხდარა და ისარგებლეთ რელიგიური აღმსარებლობის თავისუფლებით!“ ანუ, უმე-ს საზოგადოების მოძღვრის (ისევე როგორც სხვა მორწმუნეების) თავისუფლება მდგომარეობს იმაში, რომ ის ახლა უნდა იყოს მეუ-ს სამსახურში. და ეს აშკარა აბსურდი დადასტურდა როგორც პირველი ინსტანციის, ისე სააპელაციო სასამართლოში.

კარგია, რომ უზენაესი სასამართლო მაინც არ დაეთანხმა ამას. ციტატა: „ზემოთ ჩამოყალიბებული დასაბუთების გათვალისწინებით, უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატა არ ეთანხმება წინა ინსტანციების სასამართლოების ამ დასკვნას და თვლის, რომ ეს ეხება მოსარჩელის უფლებას რელიგიის თავისუფლებაზე, როგორც რელიგიის ინდივიდუალურად აღიარების უფლებას. ამავდროულად, ამ საქმეში ყველაზე საკამათო საკითხი არის სწორედ ის, დაირღვა თუ არა მოსარჩელის უფლება, ემსახურა თუ არა თავის რელიგიას სხვა რელიგიის მიმდევრებთან ერთად, რომლის მოძღვარიც მოსარჩელე იყო.

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, უზენაესმა სასამართლომ გაიყო ინდივიდუალური რელიგიის კონცეფცია და გაიზიარა რელიგია სხვა მორწმუნეებთან.

დასკვნები

უარყოფითი მხარე

უპირველეს ყოვლისა, უზენაესმა სასამართლომ დაამტკიცა პრეზუმფცია, რომლის თანახმად, რაიონის ყველა მაცხოვრებელი აპრიორი ითვლება ეკლესიის მრევლად და, შესაბამისად, შეუძლია ხმა მისცეს მის გადაცემას მეუ-ში. ეს, რა თქმა უნდა, ფართოდ უხსნის კარს ტერიტორიულ თემებს, რომლებსაც ახლა შეუძლიათ ეკლესიების გადაცემა მეუ-ში კანონის ნორმების გაუთვალისწინებლად. ახლა მათ არ უნდა დაამტკიცონ, რომ რელიგიური თემის წევრები არიან, პირიქით, აბატს სასამართლოში მოუწევს დაამტკიცოს, რომ ისინი არ არიან თემის წევრები.

მეორეც, ის ფაქტი, რომ ეპისკოპოსებს ახლა ჩამოერთვათ კანონიკური უფლებები და არ შეუძლიათ ხელი შეუშალონ საზოგადოების მეუ-ში გადასვლას ან თუნდაც დაეხმარონ იმ მორწმუნეებს (ჩვეულებრივ უმრავლესობას), ვისაც სურს დარჩეს უმე-ში. ახლა ეპისკოპოსი არ ადგენს მორწმუნეებს იურისდიქციის შეცვლის საკითხებს.

დადებითი მხარე

უპირველეს ყოვლისა, უზენაესი სასამართლოს მკაფიო ინსტრუქცია უმე-ის თემებისთვის: თუ გსურთ, რომ არ დაექვემდებაროს რეიდერის ხელში ჩაგდებას, საზოგადოებაში წევრობის საკითხი მკაფიო სამართლებრივ წესრიგში მოათავსეთ: წესდება, კრიტერიუმები, ოქმები მიღების/გამორიცხვის შესახებ, და ასე შემდეგ. რეგულარულად ჩაატარეთ საზოგადოების შეხვედრები, დააფიქსირეთ ყველაფერი ოქმებით და ა.შ. თუ თემის წევრობა მკაფიოდ არის განსაზღვრული დოკუმენტებით, მაშინ სასამართლოები ვერ შეძლებენ ფანტაზიებს, მაგალითად, თემში სოფლის ყველა მცხოვრების ჩარიცხვას. და რა თქმა უნდა, თქვენ უნდა დააკვირდეთ, ვინ უნდა მიიღოთ საზოგადოების წევრებად და ვისთან უნდა იყოთ თავშეკავებული.

მეორეც, აღიარება, რომ რელიგიის ინდივიდუალური თავისუფლების კონცეფცია არ ემთხვევა მისი კოლექტიური განხორციელების კონცეფციას. თითოეულ მოქალაქეს ინდივიდუალურად შეუძლია რეალურად დაესწროს მსახურებას, რომელიც მას სწორად მიაჩნია. თუ ერთი გააუქმეს, გადადით მეორეზე. თუმცა, სარწმუნოების ერთობლივი აღიარება გულისხმობს საეკლესიო სტრუქტურის, თემის, წინამძღვრის, სასულიერო პირების, ეკლესიის შენობის, ჭურჭლის, ხატების და ა.შ. თუ ამ ყველაფერს წაართმევენ, მაშინ რელიგიის უფლება ირღვევა.

სანამდე მიდის ეს ყველაფერი?

ნათელია, რომ ახლა უმე-ის თემებს მოუწევთ გაუმკლავდნენ წევრობის ლეგალურ რეგისტრაციას და ყველა სახის დოკუმენტურ მუშაობას, რაც რეალურად ადრეც უნდა გაკეთებულიყო. ნათელია, რომ ეკლესიებისთვის სამართლებრივი ბრძოლები სავარაუდოდ წააგებენ უმე-ს თემები. ნათელია, რომ გაიზრდება მეუ-ში უკანონო გადასვლების რიცხვი. მსურს ვისაუბრო უფრო მეტ გლობალურ ტენდენციებზე.

უპირველეს ყოვლისა, უმე-ის თემებს მოუწევთ გააცნობიერონ ერთი მარტივი ჭეშმარიტება: ეკლესია არ არის ღია საზოგადოება, სადაც ნებისმიერ მსურველს შეუძლია შევიდეს, არამედ დახურული საზოგადოებაა, რომლის წვდომა იხსნება მხოლოდ კატეხიზის და მართლმადიდებლური რწმენის დადასტურების შემდეგ. შეძახილი ლიტურგიაზე: "კათაკმეველნო, განვედით!" შეიძენს მის რეალურ მნიშვნელობას, კერძოდ: მათ, ვინც ბოლომდე არ არის ჩამოყალიბებული რწმენაში, არ აქვს ზიარების უფლება და, შესაბამისად, საზოგადოების მართვაზე, რომ აღარაფერი ვთქვათ მათ, ვინც წელიწადში ერთხელ მოდის ეკლესიაში სააღდგომო ხატისპურის კურთხევისთვის.

მეორეც, ეკლესია არ არის შენობები, არამედ ხალხი. დიახ, დიდებული ტაძრიდან თრეილერში გადაადგილება არც ისე სასიამოვნოა, მაგრამ ყველაფერი იქამდე მიდის, რომ სწორედ ეს მოხდება. და აქ რაღაც ცვლილება უნდა მოხდეს ჩვენს საეკლესიო ცნობიერებაში. თუ მორწმუნეთა საზოგადოება ასე გადარჩა, მაშინ არც ისე მნიშვნელოვანია, რომელ ოთახში ლოცულობს. თუ საზოგადოება აღასრულებს ზიარებას და ცხოვრობს ქრისტეს მცნებების მიხედვით, ის მონაწილეობს ქრისტეს სხეულში და ზიარებაშია ეკლესიასთან, როგორც ერთიანი თეანთროპული ორგანიზმი. ,,ნუ დაიუნჯებთ მიწაზე, სადაც ჩრჩილი და ჟანგი სპობს და სადაც ქურდები თხრიან და იპარავენ. დაიუნჯეთ ცაში, სადაც არც ჩრჩილი და ჟანგი სპობს და სადაც არც ქურდები თხრიან და იპარავენ ვინაიდან, სადაც შენი საუნჯეა, შენი გულიც იქვე იქნება. (მათე 6:19-21). იქნებ ეს ჩვენს დღევანდელ მდგომარეობას აღწერს? ყოველ შემთხვევაში, ჩვენ საკუთარი თვალით ვხედავთ, თუ როგორ „შედიან და იპარავენ ქურდები“.

მესამე, ეპისკოპოსები უნდა დაუახლოვდნენ თემებს, უფრო დაუახლოვდნენ ჩვეულებრივ მორწმუნეებს. თუნდაც სახელმწიფომ წაართვას მათ თემების მართვის უფლება, ვერ წაართმევს მათ სულიერი გავლენის შესაძლებლობას. თუ ეპისკოპოსი დაინტერესებულია თავისი თემების ცხოვრებით, მჭიდროდ დაუკავშირდება მათ და ეწევა პასტორალურ საქმიანობას, მაშინ თემების ნდობა ეპისკოპოსის მიმართ მხოლოდ გაიზრდება და ვერც ერთი ავტორიტეტი, ვერც ერთი მეუ-ის წევრი ვერ შეძლებს მათ ცდუნებას.

თუ ამ ყველაფერს მოკლედ გამოვთქვამთ გამოდის, რომ ღმერთი მიგვიყვანს უძველეს პირველყოფილ საეკლესიო იდენტობამდე, თუმცა ამ გზაზე საშინლად გაგვიჭირდება. ამ თვალსაზრისით, უზენაესი სასამართლო, ისევე როგორც სხვა სამთავრობო უწყებები, სხვა არაფერია, თუ არა ინსტრუმენტი ღვთის ხელში.

უფალო, მოგვეცი ძალა და სიბრძნე!