Τα Χριστούγεννα με νέο τρόπο ως βήμα προς νέα ένωση
Ποια είναι τα αληθινά κίνητρα των σύγχρονων προσπαθειών της αλλαγής ημερομηνίας του εορτασμού της Γέννησης του Χριστού από το «παλιό» στο «νέο» ημερολόγιο.
Πέρυσι στην Ουκρανία έχουν ενεργοποιηθεί οι συνομιλίες περί αναγκαιότητας αλλαγής του εκκλησιαστικού ημερολόγιου. Τις περισσότερες φορές τέτοιες δηλώσεις γίνονται από εκπροσώπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας και τον τελευταίο καιρό από την Ουκρανική Ελληνόρυθμοι Εκκλησία (ουνίτες).
Σε πολλές σχισματικές «επισκοπές» οι τοπικοί «επίσκοποι» και «κληρικοί» έχουν ήδη αποφασίσει να μεταβούν από λόγια στην πράξη.
Για παράδειγμα, στις 25 Δεκεμβρίου, ο διαβόητος «μητροπολίτης» Λούτσκ και Βολίν Μιχαήλ Ζινκέβιτς τέλεσε «Χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία» για όσους το επιθυμούν.
Την ίδια μέρα τελέστηκε για πρώτη φορά στις «επαρχίες» του Μουκάτσεβο και Καρπάθια, του Χέρσωνα και του Ζιτόμιρ και Πολέσιε της OCU.
Τα επιχειρήματα υπέρ αυτών των εορτασμών, που εκφράστηκαν από τους πρωτεργάτες τους, ξεπερνούν πολύ τα καθαρά εκκλησιαστικά προβλήματα. Για παράδειγμα ο Ζινκέβιτς είπε ότι ο εορτασμός των Χριστουγέννων με το παλιό στυλ, δηλαδή, στις 7 Ιανουαρίου, είναι απλώς η «δύναμη της συνήθειας» και «ζυγός της Μόσχας», που είναι καιρός να πετάξουμε. Είναι σίγουρος ότι ακριβώς αυτό υποστήριζαν στο «Μαϊντάν».
Ο επικεφαλής της «επισκοπής» Μουκάτσεβο και Καρπάθια ονόμασε το «διπλό» εορτασμό «μεταβατική φάση» στο δρόμο για το κοινό εορτασμό με το «νέο ημερολόγιο» στις 25 Δεκεμβρίου.
Και άλλοι «επίσκοποι» και «ιερείς» της OCU, που τέλεσαν τις «λειτουργίες» των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, διακρίθηκαν επίσης στην επιθυμία τους να ξεχωρίσουν για τα ΜΜΕ. Σύμφωνα με τον «Μητροπολίτη» Τσερκάσι της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας Ιωάννη, ο εορτασμός των Χριστουγέννων τον Δεκέμβριο «θα είναι ένα βήμα προς και αποτελεσματική ευγνωμοσύνη στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης και θα βοηθήσει στο διαχωρισμό της OCU με την Εκκλησία της Μόσχας».
Τι κρύβεται πίσω από αυτό το βήμα, πέρα από αυτό το διαχωρισμό; Με άλλα λόγια, με ποιους θέλουν να ταυτιστούν οι Ουκρανοί σχισματικοί;
Προετοιμασία εδάφους
Το «ημερολογιακό ζήτημα» συνοδεύεται από μαζική υστερία, που τροφοδοτείται από τα ουκρανικά ΜΜΕ. Πολύ πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία, κάποιοι «πιστοί» του Βολίν έγραψαν επιστολή στον «μητροπολίτη» Μιχαήλ, όπου τον παρακαλούσαν νε τελέσει τη Χριστουγεννιάτικη «Θεία Λειτουργία» στις 25 Δεκεμβρίου. Ο Ζινκέβιτς υποστήριξε την ιδέα αυτή. Όπως και άλλοι «ιεράρχες» της OCU – ο Βίκτωρ Μπεντ, ο Αντριάν Κουλίκ, ο Ιωάνν Γιαρέμενκο και ο ίδιος επικεφαλής της οργάνωσης, Επιφάνιος Ντουμένκο.
Οι πολιτικές δυνάμεις προσχώρησαν στις συζητήσεις για την αλλαγή του ημερολογίου. Το λεγόμενο «κόμμα της Γαλικίας», το οποίο συνδέεται άμεσα με την Ουκρανική Ελληνόρυθμη Καθολική Εκκλησία (ουνίτες), πιστεύει ότι το θέμα των «ευρωπαϊκών» Χριστουγέννων είναι σχεδόν το κύριο θέμα της ημερήσιας διάταξης της σύγχρονης Ουκρανίας. Εκπρόσωποι αυτού του κόμματος διοργάνωσαν κιόλας συλλογή υπογραφών για τη «νέα ημερομηνία» κοντά στα τείχη της Αγίας Λάβρας του Κιέβου.
Οι μαζικές δημοσκοπήσεις, ενεργή διαφημιστική καμπάνια και το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης θα πρέπει να δημιουργήσουν την εμφάνιση ότι ήρθε η ώρα αλλαγής του ημερολογίου. Εξάλλου, όπως δήλωσε ο Ντουμένκο, η OCU θα συμφωνήσει για τη μετάβαση από το παλιό στο νέο ημερολόγιο μόνο εάν το επιθυμούν οι Ουκρανοί.
Ωστόσο, οι Ουκρανοί δεν το θέλουν ακόμα.
Οι προσπάθειες των ΜΜΕ να προκαλέσουν δημόσια κατακραυγή οφείλονται στην επιθυμία ορισμένων δυνάμεων όχι μόνο να ερευνήσουν το έδαφος αλλά και να προετοιμάσουν τον λαό για το αναπόφευκτο της «ημερολογιακής μεταρρύθμισης».
Οι μαζικές δημοσκοπήσεις, ενεργή διαφημιστική καμπάνια και το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης θα πρέπει να δημιουργήσουν την εμφάνιση ότι ήρθε η ώρα αλλαγής του ημερολογίου.
Μέχρι στιγμής, παρά τις τιτάνιες προσπάθειες της OCU και των αρχών (ειδικά των πρώην), δεν κατάφεραν πολλά. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της κοινωνιολογικής ομάδας «Αξιολόγηση», μόνο το 25% των Ουκρανών υποστηρίζει την ιδέα της μεταφοράς των εορτασμών των Χριστουγέννων από τις 7 Ιανουαρίου στις 25 Δεκεμβρίου. Το 64% των ερωτηθέντων τάσσεται κατά μιας τέτοιας ιδέας. Άλλο 7% δήλωσαν ότι δεν ενδιαφέρονται για αυτό το θέμα και το 4% δυσκολεύτηκε να απαντήσει. Σύμφωνα με την «Αξιολόγηση», σε διάστημα τριών ετών ο αριθμός των υποστηρικτών της μετάβασης αυξήθηκε κατά 10% (από 15 σε 25), ενώ οι αντίπαλοι μειώθηκαν μόνο κατά 5% (από 69 σε 64).
Ο Ντουμένκο πιστεύει ότι δεν έχει φτάσει ακόμη η ώρα για ριζοσπαστικές πράξεις για το ημερολόγιο. Μέχρι στιγμής επειδή «οι περισσότεροι Ορθόδοξοι, και όχι μόνο Ορθόδοξοι, αλλά και οι Ουκρανοί γενικώς, δυστυχώς, δεν αποδέχονται αυτή τη μεταρρύθμιση».
Στον αέρα του «UA: Rivne» είπε ότι η OCU θα εξετάσει συνοδικά το ζήτημα της μετάβασης στο νέο ημερολόγιο, όταν οι δημοσκοπήσεις δείξουν τα αντίστοιχα αριθμητικά στοιχεία: «Τώρα βλέπουμε ότι το 64% είναι αντίθετο, το 25% είναι υπέρ. Αν τουλάχιστον το ίδιο ποσοστό ακουστεί ότι η πλειοψηφία, το 64%, έστω πάνω από το 50% θα υποστηρίζουν, τότε θα εξετάσουμε αυτό το ζήτημα».
Έτσι, για την OCU, η μετάβαση στο νέο ημερολόγιο είναι μόνο θέμα χρόνου.
Θα έρθει η ώρα;
Ταυτόχρονα, μέσα στην OCU δημιουργούν την εμφάνιση αντιπολίτευσης στην αλλαγή ημερολογίου. Αλλά ακόμη και όσοι είναι «κατά» είναι στην πραγματικότητα «υπέρ». Απλά όχι τώρα.
Ο πιο ενεργός υποστηρικτής της άποψης ότι η μεταφορά δεν είναι έγκαιρη είναι ο Ευστράτιος Ζοριά. Στη σελίδα του στο Facebook έγραψε ότι «η βιαστική μεταρρύθμιση του ημερολογίου (και μάλιστα κακώς μελετημένες προσπάθειες να διαφημιστεί με προτάσεις "διπλού εορτασμού") δυνητικά θα "κλειδώσουν" στο Πατριαρχείο Μόσχας χιλιάδες ενορίες με εκατομμύρια πιστούς και θα φέρουν σύγχυση στην Ουκρανική Ορθοδοξία για τις επόμενες δεκαετίες».
«Κρίνουν» την πρακτική του διπλού εορτασμού κατά τόπους. Ο «ιερέας» της OCU από Βολίν (λιποτάκτης από την UOC) Βίκτωρ Μαρτύνενκο πιστεύει ότι όλες οι τελευταίες «ημερολογιακές» δηλώσεις του Μιχαήλ Ζινκέβιτς είναι συνηθισμένος λαϊκισμός και επιθυμία να εμφανιστούν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. «Το θέμα των πυρομαχικών και κεριών έχει τελειώσει, έχει ξεκινήσει το θέμα των "προχωρημένων" Χριστουγέννων;» – ρωτά τον «επίσκοπο».
Μέσα στην OCU δημιουργούν την εμφάνιση αντιπολίτευσης στην αλλαγή ημερολογίου. Αλλά ακόμη και όσοι είναι «κατά» είναι στην πραγματικότητα «υπέρ». Απλά όχι τώρα.
ο Μαρτύνενκο είναι σίγουρος ότι η λύση του ημερολογιακού προβλήματος θα πρέπει να είναι πλήρης και να περιλαμβάνει όχι μόνο τα Χριστούγεννα αλλά και άλλες γιορτές: «Αναρωτιέμαι, ο ιερέας από Βολίν που τελεί σήμερα την λειτουργία των Χριστουγέννων θα είναι συνεπής: θα αγιάσει τα ύδατα στις 6 Ιανουαρίου, θα γιορτάσει την Υπαπαντή στις 2 Φεβρουαρίου, τον Ευαγγελισμό στις 25 Μαρτίου, και του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου;»
Ο ίδιος ο Μαρτύνενκο, νιώθοντας επιδέξια τη διάθεση μεταξύ της ηγεσίας της OCU, υποστηρίζει την ιδέα της αλλαγής του ημερολογίου, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η εισαγωγή νέου εκκλησιαστικού ημερολογίου πρέπει να «προηγείται από διαφωτιστικό έργο μεταξύ του πιστού λαού και αυτό μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες».
Ένας άλλος «ιερέας» της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, Αλέξανδρος Ντεντιούχιν, επαναλαμβάνει τα λόγια του, γράφοντας στη σελίδα του στο Facebook ότι «έχει ήδη αρχίσει η εργασία μετάβασης στο νέο Ιουλιανό ημερολόγιο. Η διαδικασία δεν θα είναι απλή, αλλά ο καθένας από εμάς μπορεί να συμμετάσχει σε αυτήν, να βοηθήσει να διαφωτίζει τις ψυχές που μένουν στο σκοτάδι και τη σκιά του Μοσχοβικού Μεσαίωνα και να συνεργαστεί με μέλη των εκκλησιαστικών κοινοτήτων. Πιστεύω πρέπει να υπάρξει μια ορισμένη μεταβατική περίοδος, πέντε-δέκα χρόνια, και μετά όλα θα φτιάξουν».
Συγχρονισμένος εορτασμός για την OCU και τους ουνίτες (UGCC)
Μαζί με την OCU και η UGCC άρχισε να μιλάει για την ανάγκη μετάβασης στο νέο ημερολόγιο. Πολλοί Ουνίτες (καθώς και πολλοί εκπρόσωποι της OCU), που πιστεύουν ότι η ημερολογιακή μεταρρύθμιση είναι απαραίτητη, δεν παρέχουν κανένα εκκλησιαστικό επιχείρημα προς υποστήριξή της. Το κύριο θέμα για αυτούς είναι να ξεφύγουν από το «ημερολόγιο της Μόσχας».
Ταυτόχρονα, θεωρούν ότι ο σαφής συγχρονισμός με την OCU είναι εξαιρετικά σημαντικός. Σύμφωνα με τον Ταράς Αντοσέβσκι, αρχισυντάκτη της ιστοσελίδας των Ουνιτών RISU, «χωρίς συγχρονισμό, δεν έχει νόημα να το κάνουμε αυτό. Τώρα για την OCU το ζήτημα της ημερομηνίας του εορτασμού των Χριστουγέννων θα ήταν ένα βήμα προς τον προσδιορισμό εάν είμαστε ανεξάρτητοι. Η Μητέρα-Εκκλησία για την OCU είναι η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης, η οποία γιορτάζει τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου, αλλά εμείς συνεχίζουμε να πηγαίνουμε με το "ημερολόγιο της Μόσχας". Ενώ για την UGCC (ουνίτες) είναι απλώς θέμα ορθολογισμού, διότι στη διασπορά οι άνθρωποι ζουν σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο και θα ήταν φυσιολογικό αν αυτό συνέβαινε σε ολόκληρο τον ελληνόρυθμο καθολικό κόσμο. Θα ήταν καλύτερα αυτό να συμβεί συγχρόνως, τόσο στην OCU, την UGCC, όσο και σε άλλες Εκκλησίες της Ουκρανίας».
Τέλος, και ο επικεφαλής της UGCC, Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ, μίλησε για την ανάγκη μεταρρύθμισης: «Πρέπει να αναζητήσουμε τρόπους μετάβασης στο Γρηγοριανό ημερολόγιο».
Αλλά ας δώσουμε προσοχή στην κύρια έμφαση στη δήλωσή του: η UGCC θα πάει στο «νέο ημερολόγιο» μόνο μαζί με άλλες Εκκλησίες: «Όταν το κάνουμε αυτό, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να κινηθούμε μαζί έτσι ώστε η αλλαγή του ημερολογίου να μην καταστρέψει την εσωτερική ενότητα καμιάς από τις εκκλησίες». Ο Σεβτσούκ, αναμφισβήτητα, εννοούσε την OCU, καθώς για καμία άλλη ομολογία της Ουκρανίας το ζήτημα αυτό δεν έχει σημασία.
Γρηγοριανό ή Νέο Ιουλιανό;
Ο Επιφάνιος Ντουμένκο, ο οποίος έχει «ντοκτορά θεολογίας», δεν γνωρίζει ότι ένα μέρος των Τοπικών Εκκλησιών δεν ζει με το Γρηγοριανό ημερολόγιο, αλλά με το Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο: «Οι περισσότερες Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες γιορτάζουν τα Χριστούγεννα σύμφωνα με το νέο Γρηγοριανό ημερολόγιο».
Στην πραγματικότητα, το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, για να μην δεχτεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο ως «τέτοιο που προέρχεται από τον καθολικό πάπα», αποφάσισε το 1923 να εισαγάγει ημερολόγιο που ανέπτυξε ο Σέρβος αστρονόμος, καθηγητής μαθηματικών και ουράνιας μηχανικής του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου Μιλουτίνος Μιλάνκοβιτς.
Σε αυτό το ημερολόγιο, που ονομάστηκε Νέο Ιουλιανό, σε αντίθεση με το Γρηγοριανό, διαγράφονται όχι 3 ημέρες σε 400 χρόνια, αλλά 7 ημέρες σε 900 χρόνια. Έτσι, αυτή τη στιγμή συμπίπτει με το Γρηγοριανό, αλλά μόνο μέχρι το έτος 2800, όταν η διαφορά μεταξύ τους θα γίνει πολύ αισθητή.
Ο Επιφάνιος Ντουμένκο, ο οποίος έχει «ντοκτορά θεολογίας», δεν γνωρίζει ότι ένα μέρος των Τοπικών Εκκλησιών δεν ζει με το Γρηγοριανό ημερολόγιο, αλλά με το Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο.
Το 1924,το Νέο Ιουλιανό ημερολόγιο εγκρίθηκε από τις Εκκλησίες Κωνσταντινούπολης και Ρουμανίας, το 1928 – από την Αλεξάνδρεια και την Αντιόχεια και αργότερα από κάποιες άλλες. Οι Εκκλησίες της Ρωσίας, της Σερβίας και της Ιερουσαλήμ και το Άγιο Όρος χρησιμοποιούν το παλιό Ιουλιανό ημερολόγιο. Όχι μόνο λόγω της παράδοσης, αλλά και επειδή, όπως είπε ο Μητροπολίτης του Ζαπορίζια Λουκά (Κοβαλένκο), «για την Εκκλησία είναι κατηγορηματικά απαράδεκτη η Πασχάλια του νέου ημερολογίου, η οποία παραβιάζει άμεσα τους κανόνες Της (τον 7ο Αποστολικό Κανόνα των ορισμών της Συνόδου της Νίκαιας και τον Πρώτο Κανόνα της Τοπικής Συνόδου Αντιοχείας), με την οποία συνδέονται τόσο οι κινούμενες γιορτές όσο και η Νηστεία του Πέτρου και Παύλου, που μπορεί να λείπει εντελώς στο Γρηγοριανό υπολογισμό».
Ωστόσο, για εκείνους που θέλουν να μεταρρυθμίσουν ριζικά την Εκκλησία, να την καταστήσουν πιο κοντά στην Ευρώπη και τελικά σε μη Ορθόδοξους Χριστιανούς, το ερώτημα της αλλαγής του ημερολογίου έχει πρωτεύοντα ρόλο.
Ημερολογιακή μεταρρύθμιση και το θέμα ενοποίησης των Εκκλησιών
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πρωτοσύγκελος της κανονικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Μητροπολίτης Αντώνιος (Πακάνιτς), πιστεύει ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος πιθανότατα επιμένει στην μεταρρύθμιση του ημερολογίου. Ερώτηση – για ποιο λόγο;
Στις αρχές του 20ού αιώνα στο Φανάρι στη μεταρρύθμιση του ημερολογίου έβλεπαν ένα εργαλείο που θα μπορούσε να βοηθήσει στην ένωση των Ορθοδόξων Εκκλησιών με ετερόδοξα χριστιανικλα δόγματα – Καθολικούς και Προτεστάντες.
Το 1920 το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, με επικεφαλής τον τοποτηρητή Μητροπολίτη Βρυξελλών Δωρόθεο, εξέδωσε ειδικό εγκύκλιο με τίτλο «Προς τις χριστιανικές εκκλησίες που βρίσκονται σε όλο τον κόσμο». Το έγγραφο εξέφραζε ιδιαίτερη ελπίδα για τον παραγωγικό οικουμενικό διάλογο που στοχεύει στην επίλυση των αντιφάσεων στις σχέσεις διάσπαρτων χριστιανικών δογμάτων προκειμένου να «προετοιμαστεί και να διευκολυνθεί το πλήρες έργο, με τη βοήθεια του Θεού, της ευλογημένης επανένωσης όλων των Εκκλησιών».
Το Φανάρι ονόμασε τους Προτεστάντες και τους Καθολικούς «συγκληρονόμους και συνκοινωνούς στον Χριστό» και ένα από τα σημαντικότερα μέσα για την επίτευξη της διαχριστιανικής ενοποίησης είναι «η υιοθέτηση κοινού ημερολογίου για το ταυτόχρονο εορτασμό των μεγάλων χριστιανικών εορτών από όλες τις Εκκλησίες».
Σε ένα ή το άλλο επίπεδο η μεταρρύθμιση του ημερολογίου κατάφερε να πραγματοποιήσει ο πατριάρχης Μελέτιος (Μεταξάκης), γνωστός μασόνος και μεταρρυθμιστής, ο οποίος συγκάλεσε τη λεγόμενη «Πανορθόδοξη Διάσκεψη» το 1923 (10 Μαΐου – 8 Ιουνίου 1923). Εκτός από τους διοργανωτές, στην εκδήλωση δεν συμμετείχε καμία Ανατολική Εκκλησία. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τον πατριάρχη να επιτύχει ότι το λεγόμενο «νέο στυλ» πρώτα ενέκρινε «Πανορθόδοξη Διάσκεψη» και στη συνέχεια το επέβαλαν σε ορισμένες Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες που βρίσκονται στην τροχιά της επιρροής του Φαναρίου.
Το Φανάρι ονόμασε τους Προτεστάντες και τους Καθολικούς «συγκληρονόμους και συνκοινωνούς στον Χριστό» και ένα από τα σημαντικότερα μέσα για την επίτευξη της διαχριστιανικής ενοποίησης είναι «η υιοθέτηση κοινού ημερολογίου για το ταυτόχρονο εορτασμό των μεγάλων χριστιανικών εορτών από όλες τις Εκκλησίες».
Αλλά σε αυτές τις εκκλησίες, η ημερολογιακή μεταρρύθμιση αντιμετώπισε τόσο δυνατή αντίθεση από τους κληρικούς και λαϊκούς που ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς. Ο Μητροπολίτης Ζαπορίζια Λουκάς σωστά σημειώνει: «Πολλοί από τους μοναχούς της μονής Βαλαάμ τη δεκαετία του '20 και του '30 έγιναν μάρτυρες και εξομολόγοι. Βρισκόμενοι στην κατοχή της Φιλανδικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία, κατακτημένη από την Κωνσταντινούπολη, άρχισε να εισάγει λειτουργίες με το νέο ημερολόγιο, επηρεάζοντας, μεταξύ άλλων, τον κύκλο των λειτουργιών του Πάσχα, οι αληθινοί ζηλωτές της πίστης αρνήθηκαν να δεχτούν αυτήν την καινοτομία και εκδιώχθηκαν ή βασανίστηκαν... Σε πολλές Εκκλησίες που υιοθέτησαν το νέο ημερολόγιο, έγινε σχίσμα λόγω αυτής της παραχώρησης στον κόσμο. Στην Ελλάδα, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την Αμερική έμειναν ενορίες που αρνούνταν να μεταβούν στο Γρηγοριανό ημερολόγιο. Ωστόσο ανακύπτει μια λογική ερώτηση: άξιζε αυτή η μεταρρύθμιση να αποπλανηθούν με αυτό το τρόπο δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι;»
Η θέση του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως έθεσε πολλά ερωτήματα από εκείνους που τηρούσαν «παλιό ημερολόγιο». Ένας από αυτούς, που πήγε στο «παλαιοημερολογίτικο» ελληνικό σχίσμα, ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος έγραψε: «Πράγματι, οι πράξεις του Συνεδρίου, όπως του Εγκύκλιου του 1920, αποτελούν ένα είδος βίας ενάντια στη συνείδηση της Μίας Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτές οι αποφάσεις απομάκρυναν περαιτέρω το θρόνο της Κωνσταντινούπολης από την ενότητα με άλλες Τοπικές Εκκλησίες. Έτσι, το διάταγμα για το νέο ημερολόγιο ήταν αντίθετο με την ομόφωνη απόφαση των Αυτοκέφαλων Εκκλησιών, που εκφράστηκε κατά την ανταλλαγή απόψεων το 1902–1904. Με το ημερολογιακό, καθόλου δευτερεύουσας σημασίας, ζήτημα, απόφαση στο οποίο θα μπορούσε να υιοθετηθεί μόνο υπό υπόθεση παντορθόδοξης ομοφωνίας, η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης χώρισε ουσιαστικά την παγκόσμια ενότητα των Αυτοκέφαλων Εκκλησιών».
Αλλά, προφανώς, το ζήτημα της ενότητας με τους καθολικούς, καθώς και η δημιουργία και προώθηση της OCU, είναι πιο σημαντικό για το Φανάρι από το ζήτημα της ενότητας της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
* * *
Σχεδόν αμέσως μετά το λεγόμενο «Συμβούλιο Ενοποίησης» της OCU ο Επιφάνιος Ντουμένκο δήλωσε ότι είχε αναπτύξει έναν χάρτη πορείας για την ανάπτυξη συνεργασίας με την UGCC.
Ο επικεφαλής των Ουκρανών Ουνιτών, Σβιατοσλάβ Σεβτσούκ, απάντησε ότι βλέπει ήδη τη χαρούμενη προοπτική της ευχαριστιακής κοινωνίας με την OCU.
Οι απαρχές της από καιρό σε καιρό διασπώνται στον δημόσιο χώρο, όπως ήταν στα «εγκαίνια» του ναού στην πόλη Βάρας. Όταν, μαζί με τους εκπροσώπους της OCU, στην «λειτουργία» συμμετείχε ο καθολικός ιερέας Βασίλι Πλαχότκα.
Και το πιο σημαντικό είναι ότι αυτή η προοπτική υποστηρίζεται και από το Φανάρι. Ο Αρχιεπίσκοπος του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης Παμφυλίας Δανιήλ τόνισε σε συνέντευξή του στο ВВС: «Είμαι βέβαιος ότι είναι πολύ πιθανή (η ενοποίηση της OCU και της UGCC – συντ.). Ακόμα οι πνευματικοί πατέρες-προκάτοχοί τους: ο Δεσπότης Αντρέι Σεπτίτσκι, ο Ιωσήφ Τυφλός και άλλοι ιεράρχες, έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι όταν η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας έχει τη δική της ταυτότητα, οι Ελληνόρυθμοι Καθολικοί θα πρέπει να βρουν τρόπο προς την ενότητα με αυτήν την Εκκλησία».
Προφανώς, η Ουκρανία επελέγη πράγματι ως δοκιμαστικό έδαφος για την επεξεργασία της ένωσης των Ορθοδόξων με τους Καθολικούς. Σύμφωνα με τον Σεβτσούκ, «σήμερα η Ουκρανία έχει ακόμη περισσότερους λόγους να ονομαστεί το εργαστήριο του οικουμενισμού», και η UGCC δεν θέλει να είναι το εμπόδιο, αλλά ο καταλύτης του.
Έτσι, δημιουργώντας την OCU, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε, εκτός από τον έλεγχο επί των χιλιάδων ενοριών στην Ουκρανία, και άλλους στόχους. Συγκεκριμένα να προετοιμάσει μια δομή που θα μπορέσει να γίνει μια πειραματική τοποθεσία για την «αδελφική» ένωση με τη Ρώμη. Αλλά προς ένα τέτοιο στόχο πρέπει να προχωράνε σταδιακά. Η μεταρρύθμιση του ημερολογίου φαίνεται να είναι μία από αυτές. Και το πιθανότερο είναι ότι οι ουνίτες και η OCU θα κάνουν ταυτόχρονα αυτό το βήμα.
