Εάν επιτρέπεται να χτυπήσετε τους ιερείς της «Μόσχας», τότε γιατί όχι τους «Ουκρανούς» ιερείς;

Στην ιστορία της Εκκλησίας, όπως και στην ιστορία του λαού και του κράτους μας, μπορεί κανείς να βρει πολλά παραδείγματα, όταν εκείνοι που κάποτε ενέκριναν τη βία αποδείχθηκαν αναγκαστικά τα ίδια τα θύματά της.

Στα μέσα Δεκεμβρίου, ολόκληρη η Ουκρανία εξοργίστηκε από ένα βίντεο από το χωριό Dulyby (ένα προάστιο του Stryi, περιοχή Lviv), όπου ένας υπάλληλος του Εδαφικού κέντρου προμηθειών και κοινωνικής υποστήριξης παρέδωσε μια κλήση στον στρατό στον ιερέα της UGCC, Mykhailo Chmyr. Επιπλέον, όλοι ήταν εξοργισμένοι όχι τόσο από το γεγονός της παράδοσης της κλήσης στον ιερέα, αλλά από τον τρόπο ακριβώς συνέβη. Ο στρατιώτης τον άρπαξε από τον λαιμό, τον έσπρωξε, τον έβρισε και γενικά συμπεριφέρθηκε εξαιρετικά αγενώς. Προέκυψε ένα σκάνδαλο μεγάλης κλίμακας. Οι Ουνίτες διαμαρτυρήθηκαν στον επικεφαλής της Περιφερειακής Στρατιωτικής Διοίκησης του Lviv M. Kozytsky και οι αρχές προσπάθησαν να αποσιωπήσουν το σκάνδαλο.

Και σε αυτή την κατάσταση, όλοι ήταν εξοργισμένοι όχι από το ίδιο το γεγονός της ανομίας σε σχέση με τον ιερέα, αλλά από το γεγονός ότι αυτός ο ιερέας δεν ανήκε στην «εκκλησία της Μόσχας», αλλά σε μια «πατριωτικής» ομολογίας. Πρέπει, όμως, να απορεί κανείς ότι ενθαρρύνοντας το μίσος και την εχθρότητα προς τους «κακούς» ιερείς, οι Ουνίτες είχαν ως αποτέλεσμα την ίδια έχθρα προς τους «καλούς»; Ας θυμηθούμε τα γνωστά λόγια του Χριστού: «Ξαναβάλε τη μάχαιρά σου στη θέση της· επειδή, όλοι όσοι πιάσουν μάχαιρα, με μάχαιρα θα πεθάνουν» (Κατά Ματθαίον 26:52). Πιστεύουμε ότι η επιθετικότητα εναντίον της UOC, η οποία ενθαρρύνεται και συχνά ξεκινά από εκπροσώπους της UGCC και της OCU, αργά ή γρήγορα θα στραφεί εναντίον τους. Δεν με πιστεύετε; Τότε ας στραφούμε στην ιστορία.

Ιστορική ηχώ: Η ΕΣΣΔ και η «Ζωντανή εκκλησία»
Σήμερα, με βάση αρχειακά έγγραφα και μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στη δεκαετία του 20 οι σοβιετικές αρχές διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του εκκλησιαστικού σχίσματος που ονομάζεται «Ζωντανή Εκκλησία». Ο επικεφαλής του 6ου τμήματος του OGPU (για την καταπολέμηση των θρησκευτικών ενώσεων), Evgeny Tuchkov, έγραψε το 1922 για μερικά από τα καθήκοντά του: «Στο επίκεντρο του έργου μας ενάντια στον κλήρο ήταν το καθήκον της καταπολέμησης του αντιδραστικού κλήρου των Τιχωνιτών και, φυσικά, πρώτα απ' όλα εναντίον των ανώτερων ιεραρχών, όπως μητροπολίτες, αρχιεπίσκοποι, επίσκοποι κλπ. αποτελούμενων κυρίως από λευκούς ιερείς, γεγονός που μας έδωσε την ευκαιρία να δημιουργήσουμε φιλονικίες μεταξύ ιερέων και επισκόπων, όπως οι στρατιώτες με στρατηγούς, διότι υπήρχε εχθρότητα μεταξύ του λευκού και του μαύρου κλήρου πολύ πριν από εκείνη την εποχή, δεδομένου ότι οι τελευταίοι είχαν μεγάλο πλεονέκτημα στην Εκκλησία και προστατεύονταν από κανόνες από τον ανταγωνισμό των λευκών ιερέων για τις υψηλότερες ιεραρχικές θέσεις».

Μία από τις πιο εξέχουσες αρχές και de facto ηγέτης των «κληρικών» της «Ζωντανής Εκκλησίας» ήταν ο «Μητροπολίτης-Ευαγγελιστής» (αποκαλούσε τον εαυτό του έτσι) Αλέξανδρος Βέντενσκι. Στις αρχές της δεκαετίας του '20 του περασμένου αιώνα, το όνομά του έλαμψε στα πρωτοσέλιδα των σοβιετικών εφημερίδων και οι διαφωνίες για τη συμμετοχή του συγκέντρωσαν πλήθη ανθρώπων. Επέκρινε έντονα τους «Τιχωνίτες» (εκπροσώπους της κανονικής Εκκλησίας), έπρεπε να μιλήσει στη δίκη εναντίον του Μητροπολίτη Βενιαμίν, με αποτέλεσμα να πυροβοληθούν αρκετοί ιερείς και αισθάνόταν πολύ σίγουρος.

Φυσικό ήταν, η άνευ όρων υποστήριξη των αρχών, η εξάλειψη των «ανταγωνιστών» της GPU-KGB στο πρόσωπο της κανονικής Εκκλησίας, η «μεταβίβαση» χιλιάδων ορθόδοξων εκκλησιών στην ιδιοκτησία της «Ζωντανής Εκκλησίας» κ.ο.κ. Αρκεί να πούμε ότι το 1922-1923 περισσότερες από τις μισές ορθόδοξες επισκοπές και ενορίες ήταν υποταγμένες στις ανακαινιστικές δομές. Επιπλέον, όχι μόνο οι δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά και οι απλοί άνθρωποι συμμετείχαν πολύ ενεργά στη δίωξη των κληρικών της Ρωσικής Εκκλησίας. Μέλη της Κομσομόλ και συλλογικοί αγρότες ταπείνωσαν, προσέβαλαν, διέσυραν και σκότωσαν κανονικούς ιερείς. Οι «κληρικοί» της «Ζωντανής Εκκλησίας» υποστήριζαν ενεργά όλα αυτά και ήταν βέβαιοι ότι τίποτα τέτοιο δεν θα τους επηρέαζε. Αλλά...

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, στο πλαίσιο μιας γενικής στρατηγικής βάναυσης καταστροφής της θρησκευτικής ζωής στην ΕΣΣΔ, οι Μπολσεβίκοι έπαψαν να κάνουν διάκριση μεταξύ των υποστηρικτών της «Ζωντανής Εκκλησίας» και των πιστών της κανονικής Εκκλησίας. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τρομοκρατίας του 1937-1938, όταν υπήρξαν μαζικές καταστολές και το κλείσιμο όλων των εκκλησιών γενικά, 86 ανακαινιστές επίσκοποι πυροβολήθηκαν και ο ίδιος ο ανακαινισμός ήταν στα πρόθυρα της πλήρους κατάρρευσης, εξαφανίστηκε εντελώς μέχρι το 1946.

Όπως μπορούμε να δούμε, αρχικά οι αρχές υποστήριξαν τους σχισματικούς που επιτέθηκαν στην κανονική Εκκλησία. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα μιας εντελώς απροσδόκητης τροπής των γεγονότων για τους σχισματικούς, η υποστήριξη των αρχών αντικαταστάθηκε από εκτελέσεις. Γιατί;

Μαθήματα ιστορίας
Επειδή υπάρχει μια διαρκής αλήθεια: η υποστήριξη της βίας, ακόμη και αν αρχικά εγκρίνεται ή ενθαρρύνεται από εκείνους που βρίσκονται στην εξουσία, είναι ένας δρόμος προς την άβυσσο.

Ο ουκρανικός λαός έχει ηθικές αρχές που έχουν καλλιεργηθεί μέσα του εδώ και αιώνες. Μεταξύ αυτών των αρχών είναι ο σεβασμός προς τους ηλικιωμένους, οι παραδόσεις και η ευλαβική στάση απέναντι στα ιερά και την Εκκλησία. Στη λαογραφία μας, είναι δύσκολο να μη θυμηθούμε κάτι αντίστοιχο με το παραμύθι «Περί του ιερέα και του εργάτη του βλάκα". Δεν έχουμε ανέκδοτα ή τραγούδια που περιέχουν προσβλητικά λόγια ή εκφράσεις που απευθύνονται στον ορθόδοξο κλήρο. Ή μάλλον, δεν ήταν μέχρι πρόσφατα.

Ναι, κάτω από την ΕΣΣΔ προσπάθησαν με όλη τους τη δύναμη, αλλά δεν υπήρχε σχεδόν κανένα αποτέλεσμα. Και τώρα η κατάσταση άρχισε να αλλάζει πολύ πρόσφατα, υπό την κυριαρχία του Ποροσένκο. Ήταν αυτός ο πρόεδρος της Ουκρανίας που επέτρεψε στον εαυτό του σκληρές και προσβλητικές δηλώσεις για τους ιερείς και τους επισκόπους της UOC, και το «Channel 5» του δεν ήταν καθόλου ντροπαλό στις εκφράσεις του.

Αλλά, όπως αποδείχθηκε, αυτό δεν μπορούσε να ονομαστεί «πάτος». Αγγίξαμε τον «πάτο» υπό τον Ζελένσκι. Πρώτον, οι κατηγορίες για «συνεργασία με την επιτιθέμενη χώρα» και στη συνέχεια οι άμεσες εκκλήσεις για αντίποινα εναντίον του ορθόδοξου κλήρου (θυμηθείτε τις σκανδαλώδεις εκπομπές του «Kvartal 95») οδήγησαν στο γεγονός ότι η ιδέα της σωματικής βίας εναντίον ενός ορθόδοξου ιερέα δεν θεωρείται πλέον στην κοινωνία ως «ταμπού».

Οι εκπρόσωποι της UGCC και της OCU διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό το αχαλίνωτο μίσος. Για παράδειγμα, πολύ πρόσφατα, ένας ουνίτης ιερέας που κατέλαβε μια εκκλησία της UOC κοντά στο Κίεβο κάλεσε τους ενορίτες του να «καθαρίσουν» την Ουκρανία από τους «ιερείς της Μόσχας» και ένας κληρικός της OCU χαρακτήρισε το πριόνισμα των κλειδαριών στις εκκλησίες της UOC «ιερή πράξη». Μπορεί κανείς να θυμηθεί δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) άλλες δηλώσεις από τους υποστηρικτές του Dumenko ή του Shevchuk, οι οποίες προκαλούν επιθετικότητα εναντίον της UOC. Αλλά, αυτό που είναι πιο τρομακτικό, όλες αυτές οι δηλώσεις οδηγούν στο γεγονός ότι τα όρια του επιτρεπτού διαγράφονται, οι ηθικοί κανόνες και οι κανόνες που κατά κάποιο τρόπο προστατεύουν τους Ουκρανούς από την προσβολή της Εκκλησίας και των λειτουργών της καταστρέφονται. Και έχοντας διαγράψει αυτά τα όρια σε σχέση με μια Εκκλησία, είναι δύσκολο να περιμένουμε ότι δεν θα πέσουν σε σχέση με μια άλλη. Η αποιεροποίηση της Εκκλησίας οδηγεί πάντα στη σατανοποίηση της κοινωνίας, στο γεγονός ότι για τους μεμονωμένους εκπροσώπους της δεν υπάρχει τίποτα απαγορευμένο ή ταμπού. Και αν μπορείς να νικήσεις έναν ιερέα, γιατί δεν μπορείς να νικήσεις έναν άλλο;

Το δίλημμα της OCU και της UGCC
Επιστρέφοντας στο περιστατικό με έναν εκπρόσωπο της Ελληνικής Καθολικής Εκκλησίας και έναν υπάλληλο της TCC, πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι οι συνέπειες της έγκρισης της βίας κατά της Ορθόδοξης Εκκλησίας θα είναι πολύ λυπηρές για τους εμπνευστές της. Αν και βραχυπρόθεσμα, το πριόνισμα των κλειδαριών μπορεί να φαίνεται σαν μια «ιερή πράξη», η ιστορία δείχνει ότι μια τέτοια θέση θα οδηγήσει τελικά την OCU και την UGCC στην πραγματικότητα που προετοιμάζουν για τους «Μοσχοβίτες». Εάν, αντί για το Ευαγγέλιο και την ανάγκη για μετάνοια, μιλάμε συνεχώς για βία κατά της «εκκλησίας της Μόσχας», τότε οι άνθρωποι που ανατράφηκαν σε τέτοια «κηρύγματα» θα πάνε να «χτυπήσουν τα πρόσωπα» όλων εκείνων που τους αποκαλούν «υπηρέτες του Θεού», όπως συνέβη στο Duliby.

Όταν οι ιερείς της «Μόσχας» εξαντληθούν, στρέφουν το βλέμμα τους στους «πατριωτικούς». Το κάνουν αυτό απλά από συνήθεια.