კსა-ს რექტორმა თქვა, თუ რას უნდა ველოდოთ "უმე-ის აკრძალვის კანონისგან"

მთავარეპისკოპოსი სილვესტერი (სტოიჩევი). ფოტო: КДАиС

კიევის სასულიერო აკადემიისა და სემინარიის რექტორმა, არქიეპისკოპოსმა სილვესტერმა (სტოიჩევმა) კსას-ის ვებგვერდზე გამოაქვეყნა კომენტარი N 3894 კანონის შესახებ „რელიგიური ორგანიზაციების საქმიანობის სფეროში კონსტიტუციური წესრიგის დაცვის შესახებ“ (კანონპროექტი N 8371 მიღების ეტაპზეა - რედ.).

ეპისკოპოსის თქმით, კანონის მიღებამ, რომელსაც მედიაში ჩვეულებრივ უწოდებენ "კანონს, რომელიც კრძალავს უმე-ს", უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის მრევლში დიდი შეშფოთება გამოიწვია.

უპირველეს ყოვლისა, ეპისკოპოსმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ კანონი N 3894 არ არის „კანონი, რომელიც კრძალავს უმე-ს“.

ის წერს, რომ უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესია კანონის ტექსტში ერთხელაც არ არის ნახსენები, უკრაინაში რუსული მართლმადიდებლური ეკლესიის აკრძალვაზეა საუბარი.

გარდა ამისა, კანონი კრძალავს იმ რელიგიურ ორგანიზაციებს, რომლებიც მოქმედებენ უკრაინაში, მაგრამ ამა თუ იმ გზით არიან დაკავშირებული რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან, ექვემდებარებიან რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის ხელმძღვანელობას ან უშუალოდ არიან რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის ნაწილი. სწორედ აქ, მთავარეპისკოპოსის თქმით, მნიშვნელოვნად განსხვავდება სამთავრობო ორგანოებისა და უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის პოზიციები.

მან გაიხსენა, რომ 2023 წელს ეთნოპოლიტიკისა და სინდისის თავისუფლების სახელმწიფო სამსახურმა ჩაატარა ექსპერტიზა და მივიდა დასკვნამდე, რომ უმე რჩება მოსკოვის საპატრიარქოს დაქვემდებარებაში და, შესაბამისად, რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის განუყოფელი ნაწილია. თუმცა, თავად უმე კატეგორიულად არ ეთანხმება სთეს-ის ამ დასკვნას.

„2022 წლის 27 მაისს უკრაინის მართლმადიდებელი ეკლესიის საბჭომ ფუნდამენტური ცვლილებები შეიტანა ჩვენი ეკლესიის მმართველობის წესდებაში. მას შემდეგ, უმე-ს აღარ აქვს კავშირი მოსკოვთან და არსებობს, როგორც სრულიად დამოუკიდებელი და თავისუფალი ეკლესია. ამიტომ, უმე-ის თვალსაზრისით, კანონს N 3894 მათთან არანაირი კავშირი არ აქვს“, - ნათქვამია ანალიზში. „მიუხედავად ამისა, როგორც უკრაინელი დეპუტატების, ისე ხელისუფლების წარმომადგენლების არაერთი საჯარო განცხადებიდან აშკარაა, რომ ახალი კანონი სწორედ იმ მიზნით იქნა შემუშავებული, რომ ის უმე-ზე გამოიყენოს.

კიევის სასულიერო აკადემიის რექტორმა განმარტა, თუ როგორ უნდა მოქმედებდეს ახალი კანონი.

„კანონი N 3894 არ ითვალისწინებს მთელი უმე-ის ერთბაშად აკრძალვას. მეტიც, ასეთი აკრძალვა უკრაინის კანონმდებლობის თვალსაზრისით შეუძლებელია. შეგახსენებთ, რომ უმე არ არის იურიდიული პირი. კანონმდებლობის თვალსაზრისით, უმე არის რელიგიური გაერთიანება, რომელიც მოიცავს ათასობით მრევლს, ასობით მონასტერს, ათეულობით ეპარქიის ადმინისტრაციას, საგანმანათლებლო დაწესებულებებს, საძმოებს და ა.შ. უმე-ის ყველა ეს სტრუქტურული განყოფილება რეგისტრირებულია როგორც რელიგიური ორგანიზაციები, რაც ნიშნავს, რომ მათ აქვთ იურიდიული პირის სტატუსი. და თითოეული ასეთი რელიგიური ორგანიზაცია (ცალ-ცალკე), შეიძლება აიკრძალოს“, - განმარტა მან.

უმე-ის იერარქის თქმით, კანონი ადგენს საკმაოდ რთულ პროცედურას რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან დაკავშირებული რელიგიური ორგანიზაციების ლიკვიდაციისთვის. მათი ლიკვიდაცია შესაძლებელია მხოლოდ სასამართლო წესით.

„მაგრამ სანამ ლიკვიდაციის საკითხს დასვამთ, სესს-მა უნდა მიაწოდოს ბრძანება თითოეულ კონკრეტულ რელიგიურ ორგანიზაციას, სადაც მითითებული უნდა იყოს, რა პრობლემებია აღმოჩენილი მის ნორმატიულ დოკუმენტებში. რელიგიურმა ორგანიზაციამ უნდა გამოასწოროს ეს პრობლემები. და თუ ამას არ გააკეთებს, სესს-მა სარჩელი უნდა შეიტანოს. შესაბამისად, ახალი კანონი არ ითვალისწინებს უმე-ის ავტომატურ აკრძალვას“, - დასძენს ეპისკოპოსი და კიდევ ერთხელ ხაზს უსვამს, რომ უმე არ თვლის თავის თავს რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის განუყოფელ ნაწილად.

მისი თქმით, რელიგიური თემები საკუთარ უფლებებს სასამართლოებში (როგორც უკრაინული, ასევე საერთაშორისო) დაიცავენ.

ცალკე ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, რომ რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან კავშირის არსებობის დადგენა კანონის ერთ-ერთი ყველაზე პრობლემური დებულებაა. ვინაიდან, თუ რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის წესდებაში ნათქვამია, რომ იგი თვლის უმე-ს განუყოფელ ნაწილად, მაშინ ახალი კანონის თვალსაზრისით, ეს უკვე საკმარისი საფუძველია, რომ უმე ჩაითვალოს მოსკოვის ხელმძღვანელ ცენტრზე დამოკიდებულად.

„აშკარა ანალოგია არაერთხელ გაჟღერდა. რუსეთის თანამედროვე კონსტიტუციაში ნათქვამია, რომ ყირიმის ავტონომიური რესპუბლიკა, დონეცკი, ლუგანსკი, ხერსონი და ზაპოროჟიეს რეგიონები რუსეთის ფედერაციის ნაწილია. თუმცა, როგორც უკრაინის სახელმწიფოსთვის, ასევე საერთაშორისო სამართლისთვის, რუსეთის კონსტიტუციის ეს დებულებები უმნიშვნელოა. ასევე, რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის წესდებაში დებულებების არსებობა უმე-ის შემადგენლობაში შეყვანის შესახებ არანაირად არ ნიშნავს იმას, რომ უმე რეალურად არის მოსკოვის საპატრიარქოს განუყოფელი ნაწილი. 2023 წელს, სახელმწიფო გამოცდის დასკვნაში, რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის ნორმატიული დოკუმენტების დებულებები იყო მოყვანილი, როგორც მოსკოვის საპატრიარქოსთან უმე-ის მიკუთვნების ერთ-ერთი მტკიცებულება. და მაშინაც კი, ბევრმა ექსპერტმა გააკრიტიკა ეთნოპოლიტიკის სამსახურის ეს მიდგომა და მიუთითა მის მიუღებლობაზე“, - ამბობს ის.

სასულიერო სასწავლებლების რექტორი შეგვახსენებს, რომ უმე დღეს ხელმძღვანელობს საკუთარი წესდებით (შესწორებული 2022 წლის 27 მაისს), რომელიც არ ითვალისწინებს რაიმე დამოკიდებულებას რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიაზე.

„ჩვენი ეკლესია არ იყენებს თავის თავზე რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მოქმედი წესდების არცერთ ნორმას და არ მიიჩნევს ამ ნორმებს თავისთვის სავალდებულოდ“, - ასკვნის ის.

მეუფე სილვესტერის თქმით, კანონი N 3894 გახდება უკრაინის დემოკრატიული ევროპული არჩევანის კიდევ ერთი გამოცდა.

„უკვე დღეს, უცხოელი იურისტები, უფლებადამცველები, რელიგიური მეცნიერები და რელიგიური ლიდერები გამოხატავენ არა მხოლოდ კომენტარს კანონის ტექსტზე, არამედ შეშფოთებას მისი გამოყენების შესაძლო პრაქტიკასთან დაკავშირებით“, - გვაფრთხილებს ის.

როგორც მჟკ წერდა, ეკლესიათა მსოფლიო საბჭო შეშფოთებული იყო კანონით, რომელიც ემუქრება უმე-ის აკრძალვას.