Tο Στέιτ Ντιπάρτμεντ των Η.Π.Α βλέπει δίωξη της UOC

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των Η.Π.Α δημοσιεύει την Έκθεση Παγκόσμιας Θρησκευτικής Ελευθερίας κάθε χρόνο. Υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα στην έκθεση για την Ουκρανία στο 2023. Δεν θα εξετάσουμε εδώ τις παραβιάσεις που διαπίστωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εναντίον Εβραίων, Μαρτύρων του Ιεχωβά και άλλων θρησκευτικών ομάδων. Ας εστιάσουμε μόνο σε ό,τι αφορά την παραβίαση των δικαιωμάτων των πιστών της UOC και, για λόγους ευκολίας, ας συνοψίσουμε βασικές πληροφορίες σε αρκετές υποθέσεις.

Περίπτωση 1: αντιεκκλησιαστικό νομοσχέδιο 8371

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατέγραψε ότι αυτό το νομοσχέδιο έχει ήδη εγκριθεί από την Βερχόβνα Ράντα σε πρώτη ανάγνωση. Η εκτίμηση του ίδιου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για αυτό το νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνεται στην Έκθεση, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πιστεύει ότι παραβιάζει το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι η Έκθεση αναφέρει ότι μόνο η κυβέρνηση και ορισμένοι θρησκευτικοί ηγέτες είναι θετικοί σε αυτό το νομοσχέδιο. Ωστόσο, περιέχει πολύ περισσότερες αναφορές σε αυτούς που θεωρούν ότι ο νόμος 8371 παραβιάζει τη θρησκευτική ελευθερία. Πιο συγκεκριμένα:

• «μερικοί ηγέτες της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας»«αποκάλεσαν το νομοσχέδιο «απαγόρευση» της UOC».
• ο Μητροπολίτης Νίζιν και Πριλούκι Κλιμέντ, «χαρακτήρισε το νομοσχέδιο ως «ένα πραγματικά σκανδαλώδες νομοσχέδιο που περιέχει πολλές προκλητικές διατάξεις που είναι αντίθετες με το Σύνταγμα»».
• Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα Volker Turk, «εξέφρασε την ανησυχία του ότι οι περιορισμοί που προτείνονται στο νομοσχέδιο θα παραβιάζουν τη θρησκευτική ελευθερία και το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα».
• «ορισμένοι θρησκευτικοί εμπειρογνώμονες» δήλωσαν «ότι η κυβέρνηση διαθέτει ήδη επαρκές νομικό πλαίσιο εντός των υφιστάμενων νόμων για την αντιμετώπιση ζητημάτων ασφάλειας που σχετίζονται με τη θρησκεία και δεν υπάρχει ανάγκη εισαγωγής πρόσθετης νομοθεσίας».
• και ακόμη... ο επικεφαλής της UGCC Svyatoslav Shevchuk, «προειδοποίησε την κυβέρνηση να μην θέσει εκτός νόμου τις Ορθόδοξες κοινότητες που συνδέοντάς τες με τη Μόσχα».

Περίπτωση 2: καταλήψεις ναών

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσπάθησε να καλύψει αυτή την υπόθεση αρκετά ουδέτερα, παρουσιάζοντάς την ως διαμάχη μεταξύ δύο θρησκειών. Για παράδειγμα: «Η UOC ανέφερε και πάλι βίαιες απειλές και επιθέσεις σε ορισμένες από τις ενορίες και τα κτίριά της, κατηγορώντας την OCU ότι κατέλαβε εκκλησίες που ανήκουν στην UOC. Η OCU δήλωσε ότι οι ενορίτες, και όχι η OCU, ξεκίνησαν τη μεταφορά της υπαγωγής στο πλαίσιο των διατάξεων του νόμου».

Μιλώντας για τις κατασχέσεις εκκλησιών της UOC και τις παράνομες επανεγγραφές, η Έκθεση αναφέρεται σε δηλώσεις της ίδιας της UOC. Για παράδειγμα:

• «Η UOC συνέχισε να δηλώνει ότι η OCU έκλεβε την περιουσία της».
• «Η UOC συνέχισε να αναφέρει περιπτώσεις «παράνομης» επανεγγραφής ενοριών από την UOC στην OCU από ορισμένες τοπικές αρχές».
• «Οι εκπρόσωποι της UOC συνέχισαν να αμφισβητούν την επανεγγραφή των ενοριών, ισχυριζόμενοι ότι ορισμένοι τοπικοί αξιωματούχοι παραβίασαν το νόμο επιτρέποντας σε άτομα που δεν συνδέονται με την UOC να ψηφίζουν σε συνεδριάσεις για την αλλαγή της σχέσης των τοπικών ενοριών με την OCU».
• «Σύμφωνα με την UOC, ορισμένες τοπικές αρχές μεταβίβασαν την κυριότητα των ενοριών παρά τη θέληση των ενοριτών. Η UOC δήλωσε επίσης ότι οι αξιωματούχοι επέτρεψαν στους υποστηρικτές της OCU να πάρουν στην κατοχή τους τα αμφισβητούμενα αντικείμενα πριν από την επίσημη καταχώριση της αλλαγής υπαγωγής».
Εκτός των άλλων, η Έκθεση αναφέρει ξεκάθαρα ότι οι αμφιλεγόμενες μεταβάσεις ή κατασχέσεις πραγματοποιούνται μόνο προς μία κατεύθυνση: από την UOC στην OCU. Δηλαδή, οι πιστοί της UOC δεν αφαιρούν τίποτα από κανέναν, και δεν επανεγγράφουν τίποτα. Ξεχωριστά, η Έκθεση αναφέρει ότι πιστοί της UOC προσπαθούν να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους στα δικαστήρια.

Ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά στην Έκθεση για μια συγκεκριμένη περίπτωση απόπειρας κατάληψης ναού, κατά την οποία ένας υποστηρικτής της OCU έπεσε νεκρός. «Στις 8 Απριλίου, υποστηρικτές της OCU και της UOC συγκρούστηκαν κατά τη διάρκεια διαμάχης για την ιδιοκτησία της εκκλησίας της UOC στο χωριό Lipovets, στην περιοχή του Κιέβου. Κατά τη διάρκεια της συμπλοκής, ένα μέλος της OCU σκοτώθηκε. Η αστυνομία είπε ότι ο άνδρας υπέστη καρδιακό επεισόδιο, το οποίο η κόρη του θύματος είπε ότι ήταν αποτέλεσμα της συμπλοκής», αναφέρεται στην έκθεση. Είναι κρίμα που οι υπάλληλοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν ανέφεραν ότι αυτός ο άνθρωπος πέθανε λίγα δευτερόλεπτα αφότου προσπάθησε να σκίσει τον σταυρό από έναν ιερέα της UOC. Υπάρχει ένα αρκετά λεπτομερές βίντεο σχετικά με αυτό.

Όμως, παρά την επιθυμία να διατηρηθεί η ουδετερότητα στην κάλυψη της κατάληψης εκκλησιών, ορισμένες υποθέσεις στην Έκθεση περιγράφονται με επαρκείς λεπτομέρειες με εύγλωττες λεπτομέρειες του ξυλοδαρμού των πιστών του UOC. Για παράδειγμα, η περίπτωση των θηριωδιών της OCU στο Cherkassy. «Σύμφωνα με την OCU, στις 10 Αυγούστου, οι ενορίτες της UOC της Γέννησης της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Cherkassy ψήφισαν ομόφωνα για την ένταξη στην OCU, αν και η UOC δήλωσε ότι αυτή η ενέργεια δεν καθορίστηκε από μέλη των κοινοτήτων. Όταν οι ενορίτες που ψήφισαν για ένταξη στην OCU προσπάθησαν να εισέλθουν στην εκκλησία στις 16 Νοεμβρίου, τα μέλη της UOC φέρεται να τους επιτέθηκαν, κάτι που η UOC αρνείται. Η UOC είπε ότι δεκάδες υποστηρικτές της OCU μπήκαν στο μοναστήρι στις 20 Νοεμβρίου, επιτέθηκαν σε όσους κινηματογραφούσαν ή προσπάθησαν να τους σταματήσουν και τραυμάτισαν τον ιερέα και αρκετούς ενορίτες, συμπεριλαμβανομένων δύο που χρειάστηκαν νοσηλεία. Η OCU φέρεται να είπε ότι τα μέλη της ενήργησαν σε αυτοάμυνα και παρόλο που η τοπική αστυνομία είπε ότι προσπαθούσε να αποτρέψει τη βία, ορισμένα μέλη της UOC επέκριναν την αστυνομία για αδράνεια».

Το γεγονός ότι οι υποστηρικτές της OCU επιδίδονται σε βία κατά την κατάληψη εκκλησιών επιβεβαιώνεται από τη δήλωση της 21ης ​​Νοεμβρίου μελών μιας συγκεκριμένης «γνωστής πρωτοβουλίας βάσης της OCU», στην οποία ανέφεραν ότι «η χρήση σωματικής βίας κατά την μεταφορά των εκκλησιών στην OCU είναι απαράδεκτη» και «ζητούμε τη διακοπή οποιασδήποτε απόπειρας βίαιης κατάσχεσης κτιρίων και την καταδίκη τους από την ηγεσία της OCU».

Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «τεκμηρίωσε ότι οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου δεν έλαβαν επαρκή μέτρα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας που σχετίζεται με συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκεται η UOC, ιδιαίτερα σε σχέση με περιστατικά τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2023».

Περίπτωση 3: Απαγορεύσεις UOC σε τοπικό επίπεδο

Η Έκθεση αναφέρει ότι το 2023, αποφάσεις για την απαγόρευση της UOC λήφθηκαν από τα «περιφερειακά συμβούλια του Κιέβου, του Ζιτόμιρ, του Βολίν, του Ρίβνε, του Χμελνίτσκι, του Τσερνίβτσι και της Υπερκαρπάθιας, καθώς και πολλά δημοτικά συμβούλια...». Λέγεται επίσης ότι το 2022 παρόμοιες απαγορεύσεις υιοθετήθηκαν στο Lviv, Zhitomir, Vinnitsa και Ternopil.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαρακτήρισε αυτές τις αποφάσεις «μη εκτελεστέες» και «συμβολικές» λόγω του γεγονότος ότι υπερέβαιναν τις εξουσίες των τοπικών αρχών. Ο επικεφαλής του Κρατικής Υπηρεσίας της Ουκρανίας για την Εθνοπολιτική και την Ελευθερία της Συνείδησης (ДЕСС), Βίκτορ Γιελένσκι, ο οποίος σαφώς δεν συμπάσχει με την UOC, μίλησε ξεκάθαρα για αυτό. Και τον Ιούνιο, «η Αποστολή Παρακολούθησης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ είπε ότι τέτοιες απαγορεύσεις υπερβαίνουν τις εξουσίες αυτών των κυβερνητικών οργάνων». Η αποστολή του ΟΗΕ «εξέφρασε επίσης την ανησυχία ότι «ο σωρευτικός αντίκτυπος των κυβερνητικών ενεργειών που στρέφονται κατά της UOC μπορεί να είναι διακριτικός».

Περίπτωση 4: διωγμός επισκόπων

Η έκθεση αναφέρει αρκετούς επισκόπους που διώκονται. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η περίπτωση του Μητροπολίτη Τούλτσιν και Μπράτσλαβ Ιωνάθαν, για την οποία το Στέιτ Ντιπάρτμεντ καταγράφει σημαντικές παραβιάσεις από τις αρχές και παραπέμπει στην έκθεση του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η έκθεση αναφέρει ότι «υπήρξαν πολυάριθμες παραβιάσεις των αρχών της δίκαιης δίκης σε αυτή την υπόθεση, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας διάδοσης φωτογραφιών που τραβήχτηκαν κατά την έρευνα στο σπίτι του κατηγορουμένου, της έλλειψης πρόσβασης του κατηγορουμένου σε δικηγόρο κατά τη διάρκεια της έρευνας και της άσκησης πίεσης για εξαναγκασμό σε ομολογία και συναίνεση συμμετοχής σε ανταλλαγή κρατουμένων».

Περίπτωση 5: παρεμπόδιση και εκφοβισμός προσκυνητών

Σχετικά με αυτή την υπόθεση, η Έκθεση αναφέρει: «Στις 19-25 Αυγούστου, χιλιάδες μέλη της UOC συμμετείχαν στην ετήσια πομπή προσκυνήματος από το Kamenets-Podolsky, στην περιοχή Khmelnitsky, στη Λαύρα Pochaev, στην περιοχή Ternopil, για τον εορτασμό της Κοίμησης της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η πορεία πραγματοποιήθηκε παρά την απαγόρευση που επιβλήθηκε από τις αρχές των περιοχών Khmelnitsky και Ternopil, οι οποίες σύμφωνα με πληροφορίες προσπαθούσαν να αποτρέψουν παραβιάσεις της δημόσιας τάξης και προκλήσεις που οργάνωσε η Ρωσία».

Εδώ αξίζει να προσέξουμε το γεγονός ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ λέει ότι, πρώτον, αυτό το προσκύνημα είναι παραδοσιακό και πραγματοποιείται κάθε χρόνο. Και δεύτερον, συμμετείχαν χιλιάδες προσκυνητές, δηλ. ήταν πολυπληθής.

Αναφέρονται επίσης και άλλες περιπτώσεις όπου κυβερνητικοί αξιωματούχοι προσπάθησαν παράνομα να σταματήσουν τους προσκυνητές και μάλιστα τους απείλησαν.

«Σύμφωνα με την UOC, στις 18 Αυγούστου, εκπρόσωποι της αστυνομίας και της SBU δεν επέτρεψαν σε λεωφορείο που μετέφερε προσκυνητές της UOC στο Kamenets-Podolsky στην πόλη. Ομοίως, εκπρόσωποι της UOC δήλωσαν ότι στις 19 Αυγούστου, οι αξιωματικοί επιβολής του νόμου δεν επέτρεψαν σε ομάδα προσκυνητών της UOC που ταξίδευαν με λεωφορείο από την περιοχή Chernivtsi προς το Kamenets-Podilsky να εισέλθουν στην περιοχή Khmelnytsky. Οι αξιωματούχοι προειδοποίησαν τους ταξιδιώτες ότι θα αντιμετωπίσουν «προβλήματα» εάν συνεχίσουν το ταξίδι τους και απέδωσαν την ταξιδιωτική απαγόρευση σε απόφαση των τοπικών αρχών να απαγορεύσουν τις θρησκευτικές πομπές. Στα μέσα Αυγούστου, αξιωματούχοι της αστυνομίας και της SBU στην περιοχή της Βίνιτσια απείλησαν μια μικρή πομπή προσκυνητών της UOC που ταξίδευαν από το Μπράιλοφ στο Πότσαεφ, λέγοντας ότι θα είχαν «μεγάλα προβλήματα» αν δεν σταματούσαν το ταξίδι, αναγκάζοντας τους προσκυνητές να επιστρέψουν στα σπίτια τους. " αναφέρει η Έκθεση.

Περίπτωση 6: Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου

Η Έκθεση αναφέρει ότι «μέχρι το 2022, η UOC ήταν η μόνη εκκλησία με μοναστική κοινότητα στη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου <...> Ωστόσο, το 2022, η κυβέρνηση κατέγραψε μια μοναστική κοινότητα που συνδέεται με την OCU στο μοναστήρι» και ξεκίνησε επίσης η διαδικασία έξωσης των μοναχών της UOC από τη Λαύρα. Όχι μόνο η μοναστική κοινότητα, αλλά και το θεολογικό σεμινάριο και η ακαδημία της UOC υπέστησαν έξωση. Επιπλέον, η διαδικασία αυτή συνοδεύτηκε από τη συμμετοχή της SBU και των αστυνομικών.

Η έκθεση παρέχει ορισμένες λεπτομέρειες της αντιπαράθεσης μεταξύ εργαζομένων στο μουσείο, καθώς και αξιωματικών επιβολής του νόμου, και πιστών και μοναχών της UOC. «Η έξωση προσέλκυσε σημαντική προσοχή των μέσων ενημέρωσης και προκάλεσε περιοδικές δημόσιες διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις από υποστηρικτές και αντιπάλους της UOC στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων μοναχών», ανέφερε η Έκθεση.

Είναι ενδιαφέρον ότι η Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επικαλείται τα λόγια του διευθυντή του αποθεματικού της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου, Μ. Οσταπένκο, ο οποίος δήλωσε ότι «όσοι μοναχοί υπηρετούν τα ουκρανικά ιερά πρέπει να συνεχίσουν να το κάνουν και ότι οι παράνομες δραστηριότητες των φιλορωσικών δυνάμεων στη Λαύρα πρέπει να σταματήσουν». Γεγονός είναι ότι στις Η.Π.Α οποιαδήποτε τέτοια δήλωση πρέπει να υποστηρίζεται από αποδεικτικά στοιχεία, διαφορετικά ο υπάλληλος απλά θα συρθεί στα δικαστήρια. Και ο Μ. Οσταπένκο δεν έχει κανένα στοιχείο ούτε για το ότι οι μοναχοί της UOC είναι φιλορωσικές δυνάμεις, ούτε για το ότι οι δραστηριότητές τους στη Λαύρα είναι παράνομες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος να απαγορευτεί αυτή η δραστηριότητα.

Αυτή δεν είναι μια πλήρης λίστα με όλα όσα περιέχονται στην Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την UOC. Μια λεπτομερής ανάλυση αυτού του εγγράφου θα χρειαζόταν δεκάδες σελίδες. Επομένως, για να μην κουράζουμε τους αναγνώστες, ας προχωρήσουμε στα συμπεράσματα.

Συμπεράσματα

Πρώτον, το ίδιο το γεγονός ότι στην Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ περιγράφονται πολύ λεπτομερώς όλες οι συνθήκες της κατάστασης της UOC έχει μεγάλη σημασία. Αυτός είναι ένας πολύ μεγάλος όγκος κειμένου. Και παρόλο που πολλά γεγονότα παρουσιάζονται με τη διατύπωση «η UOC εγκρίνει», «σύμφωνα με την UOC» και ούτω καθεξής, η ίδια η αναφορά τους στην Έκθεση υποδηλώνει ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δίνει μεγάλη προσοχή σε όλα αυτά.

Δεύτερον, η Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει επανειλημμένα δηλώσεις αξιωματούχων του ΟΗΕ για παραβιάσεις του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας στην Ουκρανία και την έκθεση του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η οποία δηλώνει κατηγορηματικά ότι πολλές παραβιάσεις του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας συμβαίνουν στην Ουκρανία. Όταν εμφανίστηκε για πρώτη φορά αυτή η έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, ορισμένοι αξιωματούχοι και, ειδικότερα, από το Γραφείο του Προέδρου είπαν ότι αυτές οι Εκθέσεις δεν είχαν καμία πρακτική σημασία και κανείς δεν θα τις λάβει υπόψη. Τώρα βλέπουμε ότι το Υπουργείο Εξωτερικών των Η.Π.Α επικαλείται ήδη αυτήν την Έκθεση και βασίζεται σε αυτήν στην Έκθεσή του για το Δικαίωμα της Ανεξιθρησκείας.

Τρίτον, είναι αδύνατο να μην παρατηρήσουμε ότι η Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ περιέχει περιγραφές συγκεκριμένων περιπτώσεων παραβίασης της θρησκευτικής ελευθερίας ακριβώς με τη μορφή με την οποία παρουσιάστηκαν στη διεθνή κοινότητα από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των πιστών της UOC. Αυτό σημαίνει ότι με όλη τη συμμετοχή του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ στη δημιουργία και την προώθηση της OCU, απλώς δεν μπορούν να αγνοήσουν αναφορές για παραβιάσεις των δικαιωμάτων της UOC, αφού υπάρχουν πολλές, παρουσιασμένες με την κατάλληλη μορφή και έχουν λάβει ευρεία δημοσιότητα. Δηλαδή, οι προσπάθειες των ακτιβιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που μιλούν σε διεθνές επίπεδο για τη δίωξη της UOC δεν είναι μάταιες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μιλάμε όλο και περισσότερο για την παραβίαση των δικαιωμάτων της UOC, γιατί βλέπουμε πώς λειτουργεί ο νόμος της διαλεκτικής για τη μετάβαση της ποσότητας στην ποιότητα.

Και τελικά τι σημαίνουν όλα αυτά; Σημαίνουν ένα πράγμα: αν στην πρώτη πράξη ένα όπλο κρεμάστηκε στη σκηνή, τότε στην τελευταία πράξη πρέπει να πυροβολήσει. Εδώ, λοιπόν, το όπλο που πρέπει να πυροβολήσει αυτούς τους πολιτικούς και τους αξιωματούχους που παραβιάζουν το δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκείας έχει ήδη κρεμαστεί στη σκηνή. Τώρα, εάν οι διεθνείς εταίροι μας χρειαστεί να λάβουν αποφάσεις που δεν αρέσουν στις ουκρανικές αρχές, θα μπορούν να δικαιολογήσουν αυτές τις αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι στην Ουκρανία παραβιάζονται μαζικά τα δικαιώματα των πολιτών στη θρησκευτική ελευθερία. Η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των Η.Π.Α είναι ένα επίσημο έγγραφο που αναφέρεται όχι μόνο από Αμερικανούς πολιτικούς, αλλά και από πολλούς διεθνείς οργανισμούς, καθώς και άλλες χώρες. Ίσως θα ακούσουμε σύντομα κατηγορίες για παραβίαση του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας εναντίον συγκεκριμένων κυβερνητικών αξιωματούχων στην Ουκρανία. Είναι πιθανό αυτό το θέμα να τεθεί σε διαπραγματεύσεις στο υψηλότερο επίπεδο.

Είναι ήδη σαφές ότι με τις κακοσχεδιασμένες αντιεκκλησιαστικές πολιτικές τους, οι ουκρανικές αρχές οδηγούν τη χώρα σε αδιέξοδο. Δεδομένου του επιπέδου παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υπάρχουν στην Ουκρανία, η προοπτική ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται πολύ ασαφής. Και ένα άλλο πολύ μεγάλο ερώτημα: προσπαθούν πραγματικά οι ουκρανικές αρχές να ενταχθεί η χώρα στην ΕΕ; Πράγματι, σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να λογοδοτήσει κανείς για όλα τα εγκλήματα κατά της Εκκλησίας. Είναι αδύνατο να δηλώσουμε ότι η Ουκρανία επιδιώκει να ενσωματωθεί στις ευρωπαϊκές και ευρωατλαντικές δομές και ταυτόχρονα να απαγορεύσει και να παραβιάσει με κάθε δυνατό τρόπο τα δικαιώματα της μεγαλύτερης θρησκείας στη χώρα.

Η εμφάνιση στην Έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ μιας τόσο λεπτομερούς περιγραφής των παραβιάσεων της θρησκευτικής ελευθερίας στην Ουκρανία είναι μια θετική στιγμή, αλλά οι πιστοί του UOC δεν μπορούν να χαλαρώσουν και να ελπίζουν ότι ένας δίκαιος θείος στο εξωτερικό θα έρθει και θα τιμωρήσει όσους διαπράττουν ανομία. «Μη στηρίζετε την πεποίθησιν και την ελπίδα σας στους άρχοντας, στους υιούς των θνητών ανθρώπων, οι οποίοι δεν έχουν πάντοτε την δύναμιν να σας σώσουν» (Ψαλμ. 145:3). Πολλές φορές στην ιστορία έχουμε πειστεί για την αλήθεια αυτών των λέξεων. Αντίθετα, «Μακάριος όμως είναι εκείνος, ο οποίος έχει ως βοηθόν του τον Θεόν του Ιακώβ και ο οποίος στηρίζει τας ελπίδας του εις Κυριον τον Θεόν του...» (Ψαλμ. 145:5).