Πρέπει ένας Χριστιανός να προστατεύει τα ιερά αντικείμενα;
Τα ιερά αφαιρούνται από τους πιστούς της UOC. Συχνά με τη χρήση σωματικής δύναμης. Πρέπει να τα προστατεύσουμε, και αν ναι, πώς;
Πολύ συχνά, η ΕΟΔ γράφει ότι κάπου στην Ουκρανία, μια εκκλησία αφαιρέθηκε από τους πιστούς της UOC. Ορισμένες κοινότητες αγωνίζονται για τη διατήρησή της, άλλες όχι. Επίσης, σχεδόν κάθε μέρα μιλάμε για προσευχή που γίνεται κάτω από τους τοίχους Λαύρα Κιέβου-Pechersk. Αυτή η προσευχή συνεχίζεται εδώ και σχεδόν ένα χρόνο. Την άνοιξη του 2023, εκατοντάδες ενορίτες της UOC συμμετείχαν σε αυτό. Σήμερα, δεν υπάρχουν τόσο πολλοί από αυτούς. Και ακούγονται όλο και περισσότερες φωνές: γιατί χρειάζεται να το κάνουμε; Μπορούμε, ως πιστοί, να αλλάξουμε κάτι; Δεν θα ήταν καλύτερα να υποχωρήσουμε και να εγκαταλείψουμε το ιερό; Είμαστε σίγουροι ότι όχι, δεν είναι καλύτερο. Επιπλέον, είμαστε πεπεισμένοι ότι οι χριστιανοί μπορούν και πρέπει να αντισταθούν στην ανομία που συντελείται στη χώρα μας σε σχέση με την Εκκλησία. Πώς; Για να απαντήσουμε σε αυτό, προτείνουμε να εξετάσουμε αρκετές περιπτώσεις για το πώς οι Χριστιανοί (οι σύγχρονοί μας) υπερασπίστηκαν και υπερασπίστονται τα ιερά τους. Και ας ξεκινήσουμε από την Ελλάδα.
«Η βεβήλωση του καθεδρικού ναού αποτελεί προσβολή για όλους τους πολίτες»
Στις 4 Φεβρουαρίου 2024, άγνωστοι βάνδαλοι βεβήλωσαν τον καθεδρικό ναό της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην πόλη της Λάρισας, βάφοντας τους τοίχους του με συνθήματα υπέρ των ΛΟΑΤ ατόμων, υπέρ των γάμων ομοφυλοφίλων και προσβολές προς την Εκκλησία.
Αυτό συνέβη μία ημέρα πριν διαβαστεί σε όλες τις εκκλησίες της χώρας η εγκύκλιος κατά του νόμου για τη νομιμοποίηση του γάμου των ομοφυλοφίλων, η νομοθέτηση του οποίου συζητείται τώρα από την κυβέρνηση της χώρας.
Αλλά ας δώσουμε προσοχή σε κάτι άλλο, δηλαδή, πώς αντέδρασαν οι πιστοί, η κοσμική κοινωνία και οι αρχές στο περιστατικό.
Κυριολεκτικά μια ώρα μετά το περιστατικό, αρκετές εκατοντάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν στον ναό. Το βράδυ της ίδιας ημέρας, ιερείς της επισκοπής και πιστοί από τους γύρω οικισμούς ενώθηκαν μαζί τους. Είναι ενδιαφέρον ότι η επισκοπή επέλεξε τα λόγια από το Τριῴδιον για τον τίτλο της συλλογής, τα οποία ακούγονται ως εξής: «Λαέ μου, τί σου ἔκανα ἤ σέ τί σέ ἐνόχλησα;» (Ένα απόσπασμα από το 12ο Αντιφών της Μεγάλης Παρασκευής, «Αὐτά λέγει ὁ Κύριος στούς Ἰουδαίους: Λαέ μου, τί σου ἔκανα ἤ σέ τί σέ ἐνόχλησα; Στούς τυφλούς σου χάρισα τό φῶς, τούς λεπρούς σου καθάρισα (ἀπό τή λέπρα), σήκωσα ἄντρα πού ἦταν στό κρεβάτι (παράλυτος). Λαέ μου, τί σοῦ ἔκανα καί τί μου ἀνταπέδωσες; Ἀντί τοῦ μάννα, μοῦ ἔδωσες χολή, καί ἀντί τοῦ ὕδατος (στήν ἔρημο) μοῦ ἔδωσες ξύδι, καί ἀντί νά μέ ἀγαπᾶτε, μέ καρφώσατε στό σταυρό»). Ήρθαν τόσοι πολλοί άνθρωποι που ο Μητροπολίτης Λαρίσης Ιερώνυμος έπρεπε να καθησυχάσει τις αρχές: «Έχουμε μια ειρηνική δράση».
Αλλά οι ίδιες οι αρχές δεν σιώπησαν.
Πρώτος μίλησε ο δήμαρχος της πόλης, Θανάσης Μαμάκης «Εκφράζω την οργή και τον αποτροπιασμό μου για τoν βανδαλισμό του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού του Αγ. Αχιλλίου. Αρρωστημένα μυαλά, στο όνομα μιας δήθεν χυδαίας επαναστατικότητας, δεν προσέβαλαν απλώς έναν ιερό χώρο αλλά ολόκληρη την πόλη και το σύνολο των κατοίκων της! Κανένα δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης δεν μπορεί να μετατρέπεται σε ασυδοσία και προσβολή της θρησκείας, της Ιεραρχίας και των ιερών μας συμβόλων. Όσοι ενεπλάκησαν σε αυτή την άθλια πράξη πρέπει να λογοδοτήσουν».
Στη συνέχεια μίλησαν οι περιφερειακές αρχές. Σε ανακοίνωση του γραφείου Τύπου της Θεσσαλίας αναφέρεται: «Η προστασία του δημόσιου χώρου είναι υποχρέωση όλων των πολιτών, αφού αποτελεί το ζωτικό στοιχείο της κοινωνικότητας και εντέλει της ίδιας της δημοκρατίας. Περιστατικά βανδαλισμού του δημόσιου χώρου είναι άμεσα κατακριτέα. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για χώρους λατρείας, η κακοποίηση των οποίων προσβάλλει το θρησκευτικό συναίσθημα μεγάλου μέρους της κοινωνίας μας».
Λόγια αγανάκτησης εξέφρασε και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, ο οποίος είπε ότι «Η προσβολή που εκδηλώθηκε σήμερα με τον βανδαλισμό του Ιερού Ναού του Αγίου Αχιλλίου πλήττει όχι μόνο τη θρησκευτική ελευθερία αλλά και την ελευθερία του λόγου». «Τέτοιες πράξεις, απολύτως καταδικαστέες, υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή», σημείωσε ο γενικός γραμματέας.
Επιπλέον, εκπρόσωποι άλλων θρησκειών δεν έμειναν στην άκρη. Για παράδειγμα, η εβραϊκή κοινότητα της Λάρισας εξέφρασε «βαθιά θλίψη» για όσα συνέβησαν, διότι «η βεβήλωση του δημόσιου χώρου, και ακόμη περισσότερο ενός ιερού τόπου συνάθροισης και προσευχής, είναι απολύτως απαράδεκτη».
Όπως μπορούμε να δούμε, στην Ελλάδα, πιστοί, αξιωματούχοι, ακόμη και άνθρωποι άλλων θρησκειών καταλαβαίνουν ότι η βεβήλωση των ιερών είναι απαράδεκτη. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και ελευθερία του λόγου σε μια χώρα όπου τα ιερά ή η θρησκεία διώκονται με οποιονδήποτε τρόπο. Ορισμένα ελληνικά μέσα ενημέρωσης έχουν αρχίσει ακόμη και να απαιτούν από τη χώρα να θεσπίσει νόμους κατά της «χριστιανοφοβίας» - για την προστασία των ιερών από τη βεβήλωση. Ταυτόχρονα, εκπρόσωποι των αρχών πιστεύουν ότι ο βανδαλισμός κατά των ιερών αποτελεί ντροπή και προσβολή για όλους τους κατοίκους τόσο της πόλης όσο και της χώρας.
Γεωργία
Από την άποψη αυτή, είναι επίσης απαραίτητο να υπενθυμίσουμε πώς αντέδρασαν οι πιστοί και οι γεωργιανές αρχές στη βεβήλωση της εικόνας της Ευλογημένης Ματρώνας. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιανουάριο του 2024 στην Τιφλίδα, μια ακτιβίστρια έριξε μπογιά στην εικόνα της Αγίας Ματρώνας της Μόσχας. Ο λόγος είναι η εικόνα του Στάλιν πάνω σε αυτήν.
Την επόμενη μέρα, δεκάδες άνθρωποι διαμαρτυρήθηκαν στο σπίτι της Nata Peradze, η οποία είχε ρίξει μπογιά στην εικόνα. Οι συμμετέχοντες στο συλλαλητήριο κατηγόρησαν την Peradze για προσβολή της εικόνας και είπαν ότι «οι ίδιοι θα κάνουν ό, τι δεν έχουν κάνει το κράτος και ο νόμος». Ως αποτέλεσμα, οι αρχές αναγκάστηκαν να παρέμβουν θέτοντας το σπίτι της γυναίκας υπό προστασία και το δικαστήριο της πόλης της Τιφλίδας την καταδίκασε σε πέντε ημέρες φυλάκισης. Η εικόνα πλύθηκε, τοποθετήθηκε σε πιο περίοπτη θέση στον καθεδρικό ναό και αργότερα, το Πατριαρχείο απαίτησε να ξαναγραφτεί η επιγραφή της. Ωστόσο, τα πάθη δεν υποχώρησαν. Γιατί, λίγες μέρες αργότερα, χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν να διαμαρτυρηθούν για τη βεβήλωση της εικόνας της Ματρώνας. Απαίτησαν η κατηγορία μικροχουλιγκανισμού που απαγγέλθηκε εναντίον της γυναίκας να αναχαρακτηριστεί σε ποινικό αδίκημα.
«Είμαστε εδώ με ένα συγκεκριμένο αίτημα, και αυτό το αίτημα είναι δικαιοσύνη. Απαιτούμε τιμωρία για όλους εκείνους που μεταχειρίζονται τη Μητέρα μας Εκκλησία με τρόπο που διασχίζει τα σύνορα», είπε στο συλλαλητήριο ο ηγέτης της διαμαρτυρίας του κινήματος Zurab Makharadze.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα αντιρωσικά αισθήματα είναι αρκετά ισχυρά στη Γεωργία. Επομένως, σύμφωνα με τη λογική πολλών Ουκρανών «πατριωτών», ο λόγος για την αγανάκτηση του λαού είναι εντελώς ακατανόητος: η εικόνα απεικονίζει τη «ρωσική» Αγία Ματρώνα της Μόσχας και το χρώμα χύθηκε πάνω της επειδή ο τύραννος Ιωσήφ Στάλιν είναι πάνω της. Τι συμβαίνει με τους Γεωργιανούς; Μερικές από αυτές τις φωνές ακούστηκαν επίσης στη Γεωργία. Ωστόσο, είναι άλλο πράγμα να διαφωνείς με κάποιον σε ένα συγκεκριμένο θέμα και εντελώς άλλο να τον προσβάλλεις. Στη Γεωργία, τέτοια πράγματα είναι σαφώς κατανοητά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι εκπρόσωποι των αρχών μιλούν υπέρ της ποινικής ευθύνης για τη βεβήλωση θρησκευτικών κτιρίων και αντικειμένων, ανεξάρτητα από την ομολογιακή τους υπαγωγή. Το κυβερνών κόμμα Γεωργιανό Όνειρο δήλωσε ότι παρόμοια μέτρα υπάρχουν σε αρκετές χώρες της ΕΕ.
Με άλλα λόγια, κάθε λογικός άνθρωπος καταλαβαίνει ότι η βεβήλωση των ιερών, ακόμη και αν κάτι δεν του αρέσει σε αυτά, είναι ένα εντελώς άγριο φαινόμενο που δεν έχει θέση σε μια πολιτισμένη κοινωνία.
Και τι γίνεται με την Ουκρανία;
Αλλά γιατί αυτό δεν γίνεται κατανοητό στην Ουκρανία; Γιατί υπάρχει απίστευτη ποσότητα βλασφημίας και άμεσων προσβολών προς την «εσφαλμένη» Εκκλησία, καθώς και προς τους «λάθος» αγίους και τους «λάθος» πιστούς; Ας θυμηθούμε ότι μετά την ανοιχτά βλάσφημη ομιλία του «95ου Κβαρτάλ», στην οποία υπήρχαν λόγια που προσέβαλαν τον Θεό, τη Βίβλο και την Ορθοδοξία, τίποτα δεν ακολούθησε. Ναι, οι βλάσφημοι μηνύθηκαν. Και το αποτέλεσμα; Δεν υπάρχουν θετικό. Υπάρχουν όμως αρνητικό. Για παράδειγμα, σε έναν ιερέα στη Βίνιτσα έκοψαν τον λαιμό του με ένα ξυράφι. Σε έναν άλλο ιερέα, στο Τσερκάσι, έσπασαν το σαγόνι. Τον επίσκοπο Ιβάνο-Φρανκίβσκ, ένας ακτιβιστής τον γρονθοκόπησε αρκετές φορές στο πρόσωπο. Και πριν από λίγες ημέρες, βάναυσα ξυλοκοπήθηκε ο Μητροπολίτης Λογγίνος . Είναι σαφές ότι είμαστε Χριστιανοί, και όταν μας χτυπήσουν στο δεξί μάγουλο, πρέπει να γυρίσουμε το αριστερό μάγουλο. Είναι επίσης προφανές ότι δεν μπορούμε και δεν πρέπει να υπερασπιστούμε τα ιερά μας με τα όπλα στα χέρια μας. Αλλά τι πρέπει να κάνουμε;
Ο Απόστολος Παύλος, για παράδειγμα, απαίτησε κρίση από τον Καίσαρα και απολάμβανε όλα τα δικαιώματα ενός Ρωμαίου πολίτη. Αυτό σημαίνει ότι και εμείς πρέπει να καταφύγουμε σε τέτοια μέτρα – τη νομική προστασία των προσκυνημάτων μας, των εκκλησιών μας, της πίστης μας και των δικαιωμάτων μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το κράτος μας έχει ένα Σύνταγμα, η ύπαρξη του οποίου πρέπει να υπενθυμιστεί σε πολλούς αξιωματούχους. Εμείς, οι Χριστιανοί, δεν έχουμε το δικαίωμα να παραμένουμε σιωπηλοί όταν προσβάλλονται τα ιερά μας. Και πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλα τα νόμιμα μέσα για να τους προστατεύσουν.
Αλλά, πρώτα απ' όλα, μπορούμε και πρέπει να προσευχόμαστε. Όλοι μαζί. Το να στεκόμαστε σε προσευχή στους τοίχους της Λαύρας δεν απαιτεί επιπλέον προσπάθεια από εμάς – αρκεί να έρθουμε και να είμαστε με εκείνους που βρίσκονται εκεί σχεδόν κάθε μέρα. Ας είναι μία φορά την εβδομάδα, ας είναι μία φορά κάθε δύο εβδομάδες, αλλά κάντε το. Πρώτα απ' όλα, για τον λαό του Κιέβου. Και τι γίνεται με όλους τους άλλους; Εξάλλου, δεν είναι τόσο εύκολο τώρα, λαμβάνοντας υπόψη τον πόλεμο, να έρθουμε στο Κίεβο.
Όλοι οι άλλοι μπορούν επίσης να στηρίξουν τη Λαύρα και τους αδελφούς με προσευχή. Το Μαυροβούνιο είναι ένα παράδειγμα εδώ. Εκεί, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έβγαιναν έξω για να προσεύχονται σχηματίζοντας πομπή κάθε μέρα. Στη συνέχεια, λόγω του covid, όλες οι κινήσεις απαγορεύτηκαν, αλλά οι άνθρωποι συνέχισαν να προσεύχονται. Διαβάζουν προσευχές κάθε μέρα σε μια συγκεκριμένη ώρα και βάζουν λάμπες στα παράθυρα των σπιτιών τους ως ένδειξη υποστήριξης για την Εκκλησία. Με άλλα λόγια, οι πιστοί υπενθύμιζαν συνεχώς στις αρχές ότι «υπάρχουμε, είμαστε πολλοί και είμαστε ο λαός». Τι μας εμποδίζει να κάνουμε το ίδιο;
Με αυτή την έννοια, η μετάβαση στον ναό είναι το πιο απαραίτητο καθήκον του καθενός μας. Η παρουσία μας στη Θεία Λειτουργία είναι μια μαρτυρία ότι είμαστε με τον Χριστό, μια μαρτυρία ότι η Εκκλησία μας είναι ζωντανή, ότι είμαστε η Εκκλησία. Και ίσως τότε κάτι αλλάξει – τόσο στη ζωή μας όσο και στη ζωή της χώρας μας.
