უმე-ს განადგურების გეგმა: ამსტერდამის ზელენსკისადმი წერილის ტექსტი

რითი ემუქრება უმე-ის აკრძალვა უკრაინელი პოლიტიკოსებისთვის? ფოტო: СПЖ

უმე-ს ადვოკატმა, ამერიკელმა რობერტ ამსტერდამმა, 2024 წლის 6 აგვისტოს წერილი მისწერა უკრაინის პრეზიდენტს ვლადიმირ ზელენსკის, რომელშიც ის ჰყვება მის ხელთ არსებულ დოკუმენტებზე, რომლებიც ადასტურებენ უმე-ს განადგურების გეგმის არსებობას.

ჩვენი საიტის რედაქცია გთავაზობთ წერილის სრულ ტექსტს.

„სასწრაფო ცნობა უკრანის მართლმადიდებლური ეკლესიის წინააღმდეგ კამპანიასთან დაკავშირებით

პატივცემულო ბატონო პრეზიდენტო,

მინდა გაცნობოთ, რომ თქვენი მთავრობა ექცევა სერიოზული რისკის ქვეშ ჩაიდინოს დანაშაული კაცობრიობის წინააღმდეგ საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლოს რომის სტატუსის მე-7 მუხლის შესაბამისად უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიაზე (უმე), მის მღვდლებსა და მრევლზე სისტემატურ თავდასხმებთან დაკავშირებით. ამ წერილს გწერთ, რათა მოგიწოდოთ, როგორც უკრაინის პრეზიდენტმა შეასრულოთ თქვენი მოვალეობა საკუთარი ხალხის დაცვის თაობაზე კაცობრიობის წინააღმდეგ დანაშაულებისგან, რასაც სერიოზული შედეგები ექნება უკრაინისთვის, როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე საერთაშორისო დონეზე და შეიძლება გამოიწვიოს თქვენი პირადი პასუხისმგებლობის საკითხი უმაღლესი პოლიტიკური ხელმძღვანელობის ჯგუფური პასუხისმგებლობის საერთაშორისო-სამართლებრივი დოქტრინის შესაბამისად იმ დანაშაულებისთვის, რომელიც ხელქვეითების მიერაა ჩადენილი.

ჩემი კომპანიის ხელში მოხვდა შიდა დოკუმენტები, რომლებშიც დეტალურად არის აღწერილი უკრაინაში ახალი საეგზარქოსოს (ეპარქიის) შექმნის გეგმები უმე-ს მსოფლიო კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს (მს) მმართველობისთვის დაქვემდებარების მიზნით. მოცემული დოკუმენტები ადასტურებენ, რომ ეს არის პირველი ნაბიჯი უმე-სა და მართლმადიდებლური უკრაინის ეკლესიის (მეუ) შესაძლო ძალადობრივი გაერთიანებისკენ. საფუძველი მაქვს ვივარაუდო, რომ ამ დოკუმენტებში გადმოცემული და ამ წერილის 1 დანართში დეტალურად არწერილი გეგმები, შემუშავებულ იქნა თქვენი ადმინისტრაციის წევრების მიერ. მე გამოვაქვეყნებ მათ, რათა ვაჩვენო, როგორ იქმნება უმე-ზე შეტევა ვიწრო და დამღუპველი ნაციონალისტური პროგრამის ჩარჩოებში იმ უკრაინელების მნიშვნელოვანი ნაწილის საპირისპიროდ, რომლებიც რჩებიან უმე-ს ერთგულები.

ეს დოკუმენტები ასევე წარმოადგენენ იმის მნიშვნელოვან დასტურს, რომ არსებობს უკრაინაში კაცობრიობის წინააღმდეგ დანაშაულების ჩადენი ან მალე ჩადენის რისკი, რაც ექცევა საერთაშორისო სისხლის სამართლის იურისდიქციის ქვეშ. მართალია, უკვე დიდი ხანია არსებობს „სამოქალაქო მოსახლების წინააღმდეგ მიმართული თავდასხმების“ მტკიცებულებები, ეს დოკუმენტები, როგორც ჩანს, ადასტურებენ, რომ აღნიშნული თავდასხმები ხდება „სახელმწიფო ან საორგანიზაციო პოლიტიკის შესაბამისად, რომელიც ეხება ასეთ თავდასხმებს ან მისი განვითარებისთვის“, როგორც ამას ითხოვს რომის სტატუსი. ამ წერილში გადმოცემული მტკიცებულებები შეადგენენ მტკიცე საფუძველს საერთაშორისო სისხლის სამართლის პროკურორის მიერ კაცობრიობის წინააღმდეგ დანაშაულების შესაძლო ჩადენის გამოძიებისთვის უმე-სა და მის მრევლზე სისტემატური თავდასხმების ფარგლებში.

ამ დოკუმენტებში გადმოცემული გეგმები, წარმოადგენს კონტექსტს და ასახავს უმე-ს, მისი მღვდლებისა და მრევლის განგრძობადი დევნისა და დაშინების გაღრმავებას. ეს ქმედებები ხორციელდება უკრაინის უსაფრთხოების სამსახურის (უუს), ეთნოპოლიტიკისა და სინდისის თავისუფლების საკითხებზე უკრაინის სახელმწიფო სამსახურის (ესთსს), უმაღლესი რადას ნაციონალისტურად განწყობილი დეპუტატების მიერ უკრაინის ყოფილი პრეზიდენტის პეტრე პოროშენკოს მეთაურობითა და სსკგ -ს მიერ მათთან თანამონაწილეობით. უუს აკავებს მღვდლებსა და მართლმადიდებელ ჟურნალისტებს ცრუ ბრალდებებით, აკავებს მათ სამართლიანი სასამართლოს გარეშე. ჩვენ გვაქვს მოწმეთა ჩვენებები, რომლებიც ადასტურებენ, რომ უუს ჩადის სამხედრო დანაშაულებს, ზოგიერთ დაკავებულ მღვდელს იყენებს რუსეთის ფედერაციის მიერ დაკავებულ სამხედრო ტყვეების სანაცვლოდ ბარტერული გაცვლის სახით. უმე-ს მრევლი განიცდის დევნასა და თავდასხმებს, მათ ტაძრებს უკანონოდ ეუფლებიან და გადასცემენ მეუ-ს მმართველობაში. უმაღლესი რადა მზადაა მიიღოს თქვენი მთავრობის მიერ შემუშავებული კანონი, რომელიც აკრძალავს უმე-ს (კანონპროექტი 8371), საერთაშორისო სამართლის ნორმების დარღვევით, რომლებიც იძლევიან რელიგიისა და მრწმამის თავისუფლების გარანტიას, როგორც ეს დართულია ამ წერილის მე-2 დანართში.

უმე-ზე თავდასხმების თითოეული ელემენტი მოწოდებულია მოამზადოს ნიადაგი უმე-ს, როგორც დამოუკიდებელი ეკლესიის განადგურებისთვის. ეს არის რელიგიური მოტივებით უდანაშაულო მოქალაქეების კოლექტიური დასჯის ტოლფასი. როგორც უკრაინის პრეზიდენტი, თქვენ გაქვთ პერსონალური სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობა თქვენი ხელქვეითების ქმედებებზე, რომლებიც განზრახ აყენებენ უდიდეს ტანჯვას და სერიოზულ ტრავმას სამოქალაქო საზოგადოებას (იხ. შენიშვნა 1).

გარდა ამისა, ჩემთვის ცნობილი გახდა, რომ უკრაინის გენერალური პროკურატურა ამზადებს სისხლის სამართლის საქმე ჩემს წინააღმდეგ უმე-ს დაცვის გამო. ასეთი სისხლის სამართლებრივი ბრალდება დაარღვევს უმე-ს უფლებას იურიდიულ წარმომადგენლობაზე და იქნება საერთაშორისო სამართლით დაცული უფლებადამცველების იურიდიული დევნა.

თქვენი მთავრობის ჩარევა უმე-ს რელიგიურ საქმეებში ეფუძნება ცრუ მტკიცებას, რომ ეკლესია რჩება  რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის (რმე) დაქვემდებარებაში. თქვენი ადმინისტრაციის ჩინოვნიკები, მათ შორის, ვიქტორ ელენსკი, რომელიც 2022 წლის დეკემბერში დანიშნეთ ესთსს მეთაურად, განზრახ ახდენს იმ ნაბიჯების იგნორირებას, რომელიც უმე-მ გადადგა რმე-გან გამოყოფისთვის. ეს არის ელენსკის წინამორბედის პოლიტიკისგან მკვეთრი განსვლა, რომელიც ცნობილი იყო თავისი გაწონასწორებული და ჯანსაღი დამოკიდებულებით უკრაინაში რელიგიური საკითხების მიმართ და აღიარებდა უმე-ს დამოუკიდებლობას. რუსეთის უკრაინაში ფართომასშტაბიანი შეჭრის შემდეგ უმე ეყრდნობა თვითმმართველობას და ფართო ავტონომიას, რომელსაც მან 1990 წელს მიაღწია. უმე-მ განახორციელა კონრეტული ქმედებები, რათა ეჩვენებინა რმე-გან საკუთარი დამოუკიდებლობა. მან შეიტანა ცვლილებები თავის წესდებაში, შექმნა მრევლი საზღვარგარეთ უკრაინელი დევნილების საჭიროებების მომსახურებისთვის და შეცვალა საკუთარი მღვდლებისა და ეპისკოპოსების ლიტურგიული პრაქტიკა, რომლებიც ახლა მხოლოდ ადგილობრივ უკრაინელ ეპისკოპოსებსა და მიტროპოლიტ ონუფრის მოიხსენიებენ ლოცვებში. გარდა ამისა, უმე-მ მნიშვნელოვანი ფინანსური და მორალური მხარდაჭერა გაუწია უკრაინის სახელმწიფოსა და ხალხს ომის დროს.

ჩემს დასკვნებს უკრაინაში რელიგიური თავისუფლების არსებული საფრთხის შესახებ იზიარებს მთელი რიგი საერთაშორისო ორგანიზაცია. მაგალითად, ვოლკერ ტურკმა, გაეროს ადამიანის უფლებების უმაღლესმა კომისარმა გამოხატა  „შეშფოთება უკრაინაში რელიგიისა და მრწამსის თავისუფლების თაობაზე“ და „უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის წინააღმდეგ ხელისუფლების განგრძობადი ქმედებების“ თაობაზე (იხ. შენიშვნა 2). ნორვეგიის ადამიანის უფლებების შესახებ არასამთავრობო ორგანიზაია „ფორუმი 18“ და ინგლისის ეკლესია გამოხატავენ თავიანთ მოსაზრებებს კანონპროექტი №8371 წინააღმდეგ, როგორც ეს დაფიქსირებული ამ წერილში. მოცემული განცხადებები ეკლესიის წინააღმდეგ უკრაინის ქმედებების საერთაშორისო დაგმობის აისბერგის მხოლოდ მწვერვალია. ახლა დეტალურად მოგიყვებითახლახანს გამოაშკარავებული, უკრაინაში ახალი საეგზარქოსოს შექმნის გეგმის შესახებ, რომელსაც ადასტურებს ჩვენს ხელთ არსებული შიდა დოკუმენტები და ასევე ამ გეგმის სერიოზულ შედეგებზე, რომლის რეალიზებასაც თქვენი მთავრობა ახორციელებს.

1. უკრაინის მთავრობის საიდუმლო გეგმა უკრაინაში ახალი საეგზარქოსოს შექმნის თაობაზე

დოკუმენტები, რომელთაც ვფლობთ, ნათელს ჰფენენ კანონპროექტი №8371 მიზანსა და უკრაინის მთავრობის განზრახვებს უმე-ს მომავალთან დაკავშირებით (იხ. დანართი 1). ამ შიდა დოკუმენტების შინაარსი საშუალებას იძლევა ვივარაუდოთ, რომ ისინი შედგენილ იქნა ბოლო თვეებში იმ პირების მიერ, რომელთაც ჰქონდათ შესაბამისი უფლებამოსილებები და წვდომა მთავრობის შიდა დაგეგმვასთან. ერთ-ერთი ასეთი დოკუმენტი შეიცავს მითითებას თქვენი მთავრობის გეგმებთან დაკავშირებით უკრაინაში ახალი საეგზარქოსოს შექმნის მხრივ, რომელსაც ეპ  უხელძმღვანელებს. როგორც ჩანს, თქვენი მთავრობის მიზანს წარმოადგენს ის, რომ ეს ახალი საეგზარქოსო შთანთქავს უმე-ს კანონპროექტი №8371 მიღების შემდეგ. ეს გაფორმებულია, როგორც პირველი ნაბიჯი პროცესში, რომელიც გამოიწვევს უმე-სა და მეუ-ს გაერთიანებას, რაც სრულად არღვევს უმე-ს უფლებებს მისი საორგანიზაციო და ადმინისტრაციული საქმეეების მართვაზე და რელიგიური თავისუფლების საერთაშორისო-სამართლებრივ გარანტიებს (იხ. დანართი 2).

მოცემული დოკუმენტი ითვალისწინებს რიგ ნაბიჯს, რომელსაც გადადგამს თქვენი მთავრობა უმე-ს წინააღმდეგ ამ  ძალადობრივი გაერთიანების მიზნის მისაღწევად. ეს ნაბიჯები მოიცავს ეკლესიის გავლენის შემცირებას; მეუ-ს დადებითი იმიჯის შექმნას; უმე-ს სპონსორების წინააღმდეგ სანქციების შემოღებას; საზოგადოებაში ტოქსიკური აღქმის შექმნას უმე-სადმი მიკუთვნებულობის ფაქტისადმი; იმის უზრუნველყოფას, რომ უმე-თან დადებული იჯარის ყველა ხელშეკრულება გადაიხედოს ნაციონალური, რეგიონული და ადგილობრივი ხელისუფლების მიერ ამ ხელშეკრულებების შეწყვეტის მიზნით. ის, რომ აქედან ბევრი ნაბიჯი უკვე იდგმება, მეტყველებს იმაზე, რომ მოცემული დოკუმენტი წარმოადგენს ავტორიტეტულს და მისი რეალიზება ხდება თანამდებობის პირების მიერ თქვენი ხელმძღვანელობით. ეს ქმედებები არა მხოლოდ უკანონოა საერთაშორისო და უკრაინის სამართლის თვალსაზრისით, არამედ სერიოზულ ზიანსაც აყენებს უკრაინაში სოციალურ ერთიანობას ომის დროს.

მნიშვნელოვანია იმის აღნიშვნა, რომ ამ დოკუმენტში წარმოდგენილი გეგმები არ ითვალისწინებენ კანონიკურ დაბრკოლებებს უკრაინაში ახალი საეგზარქოსოს შექმნისთვის და ეს გვაძლევს საშუალებას ვივარაუდოთ, რომ ისინი შემუშავებულ იქნა ჩინოვნიკების მიერ, რომელთაც არ იციან კანონიკური სამართალი. კანონიკური სამართალი კრძალავს ორი ეკლესიის არსებობას ერთ მართლმადიდებლური სახელმწიფოში, რამდენადაც არის უძველესი პრინციპი, რომლის თანახმადაც ერთ ქალაქში შეიძლება მხოლოდ ერთი ეპისკოპოსი იყოს. მართალია, მეუ-ს შექმნამ უკვე გამოიწვია ასეთი საქმის ვითარება, უმე და მეუ ცნობენ მხოლოდ თავიანთი ეკლესიის ეპისკოპოსებს, ამით კანონიკური სამართლის დარღვევას ფარავენ. თუ ახალი ეგზარქატი დაფუძნდება უკრაინაში, ეს გამოიწვევს ერთ კონკრეტულ ქალაქში ორი ეპისკოპოსისი აღიარებას - ერთი უმე-თვის, მეორე - უმე-ს ახალი საეგზარქოსოსთვის. ტრადიციისა და კანონიკური სამართლის მნიშვნელობის გათვალისწინებით, შეუძლებელია წარმოვიდგინოთ, რომ ას დაეთანხმოს ამ გეგმას ან რომ ის იქნება მიღებული მსოფლიო მართლმადიდებლობის მიერ.

ასევე ბუნდოვანია, როგორ შეძლებს ეს გეგმა უმე-სა და მეუ-ს გაერთიანებას, ძალადობის გზის გარდა. უმე-ს მღვდლების დაკავებებმა და უმე-ს მრევლის ძალადობრივმა გადაადგილებამ, ხშირად მეუ-ს მიმდევრების მონაწილეობით ან მდუმარე მხარდაჭერით, შექმნა განხეთქილება ორ ეკლესიას შორის, რომელიც თაობები გაგრძელდება. ფაქტიურად, უმე-ს „ტოქსიკური აღქმის“ შექმნის გეგმები ძირს უთხრის გაერთიანები მიზანს და ადასტურებს თქვენი მთავრობის განზრახვას კიდევ უფრო მეტად აიმღვრეს მართლმადიდებლობა  უკრაინაში.

სხვა დოკუმენტი, რომელიც ჩვენს განკარგულებაშია, ადასტურებს იმას, რომ თქვენს მთავრობაში არიან ისინი, ვინც ამას არ ეთანხმება, რომლებიც შეშფოთებულები არიან იმით, თუ რამდენად არის მოწამლული უკრაინის რელიგიური ლანდშაფტი. მნიშვნელოვანია, რომ ამ დოკუმენტში არის მთავარი „მოთამაშეების“ კრიტიკული შეფასება, რომლებიც დგანან უმე-ზე შეტევის უკან, მათ შორის, მეუ, ესთსს (ელენსკის ხელმძღვანელობით) და პოროშენკოს პოლიტიკური პარტია, რომლებიც მონაწილეობენ უმე-ს განადგურების განზრახვაში. დოკუმენტი ხატავს შიშველი პოლიტიკური ამბიციების სურათს და გვიჩვენებს, რომ მეუ-ს გააჩნია უკონტროლო გავლენა უკრაინაში რელიგიურ პოლიტიკაზე. დოკუმენტში აღიარებულია „უმე-ს ხელმძღვანელობის ზედმეტი ამბიციებისა და დაუბალანსებელი პოლიტიკის საფრთხე, რომლებმაც გამოიწვიეს კატასტროფული შედეგები - საზოგადოების პოლარიზაცია რელიგიური ნიშნით და პოლიტიკის ფორმირების მეთოდების დაგმობა საერთაშორისო პარტნიორების მხრიდან“. უკრაინის რელიგიური პოლიტიკის მეუ-ს მიერ მიტაცების დასაბუთებული შეშფოთების გამოხატვით, დოკუმენტი მოუწოდებს თქვენს მთავრობას გაატაროს პოლიტიკური ინიციატივები უფრო აწონ-დაწონილად, რათა არ დააზარალოს უკრაინის მხარდაჭერა დასავლეთის მხრიდან. სამწუხაროდ, ეს გონივრული ხმები იგნორირებულ იქნა თქვენი ადმინისტრაციის უმაღლეს დონეზე. თუმცა, სიფრთხილის ნოტის მიუხედავად ამ დოკუმენტში, ის მაინც ითვალისწინებს უმე-ს გადაცემას ას კანონიკური განარტიების ქვეშ.

II. დევნა და უფლებების ბოროტად გამოყენება უმე-ის მღვდლებისა და ჟურნალისტების მიმართ

უმე-ის, როგორც დამოუკიდებელი ეკლესიის განადგურების გეგმა ეფუძნება სასულიერო პირებისა და უმე-ის მხარდამჭერების დაშინებას, რათა შემცირდეს ეკლესიის გავლენა. უკრაინის მთავრობამ გამოიყენა სახელმწიფო და სასამართლო მმართველობა, მათ შორის სამოქალაქო და სისხლის სამართლის საქმეები უმე-ის და მისი მღვდლების, ასევე მართლმადიდებელი ჟურნალისტების დისკრიმინაციისა და დევნისთვის. თქვენმა მთავრობამ დაუსაბუთებლად დააწესა სანქციები უმე-ის უმაღლესი მმართველების წინააღმდეგ. უუს-მ აღძრა უსაფუძვლო სისხლის სამართლის საქმეები უმე-ის მღვდლების წინააღმდეგ და ჩაატარა ფართომასშტაბიანი ჩხრეკა უმე-ის იურისდიქციის ქვეშ მყოფ შენობებში, ასევე მღვდლებისა და ჟურნალისტების სახლებში. დაკავებულთაგან ზოგიერთს ჩაუტარდა საგამოძიებო მეთოდები, მათ შორის პოლიგრაფიული დაკითხვა (იხ. შენიშვნა 3). თქვენმა ხელისუფლებამ მიმართა „ფსიქოლინგვისტურ“ გამოცდებს, როგორც „ექსპერტიული“ მტკიცებულების ფორმას, რაც საბჭოთა სამართლებრივ პროცედურებში დაბრუნების გამაფრთხილებელი ნიშანია. მე ხაზს ვუსვამ უკანონო დაპატიმრების მხოლოდ ორ ყველაზე ამაზრზენ შემთხვევას, რომლებიც ასახავს უკრაინის მიერ კანონის უზენაესობის უპატივცემულობას და მის მზადყოფნას დააკავოს უდანაშაულო ადამიანები ცრუ ბრალდებებით, როგორც დაშინების საშუალება.

მიტროპოლიტი არსენი, წმიდა მიძინების სვიატოგორსკის ლავრის მოძღვარი, დააკავეს 2024 წლის აპრილში მის მიერ ჩადენილი სავარაუდო დანაშაულისთვის - სისხლის სამართლის კოდექსის 114-2 მუხლით - სამხედრო საგუშაგოების ადგილმდებარეობის გამხელა. გასული წლის სექტემბერში მამა არსენმა იქადაგა, სადაც ჩიოდა, რომ მომლოცველები ვერ შეძლეს მონასტერში შესვლა რეგიონში დროებითი გზის ბლოკირების გამო. იმისდა მიუხედავად, რომ მისი ჩივილი იყო სწორი და უვნებელი, ექვსი თვის შემდეგ უუს-მ ბრალი წაუყენა მიტროპოლიტ არსენის და ის დღემდე რჩება პატიმრობაში. რვა წლით თავისუფლების აღკვეთა ემუქრება.

2023 წლის თებერვალში ჩერკასისა და კანევის მიტროპოლიტ ფეოდოსს აცნობეს, რომ მის წინააღმდეგ აღიძრა სისხლის სამართლის საქმე უკრაინის სისხლის სამართლის კოდექსის 161-ე მუხლით ეროვნული და რელიგიური სიძულვილის წაქეზებისთვის. გამოძიების დაწყების საფუძველი იყო საუბრები საეკლესიო და საღვთისმეტყველო თემებზე, რომელსაც ფეოდოსი ათი წლის განმავლობაში ატარებდა. მიტროპოლიტი ფეოდოსი შინაპატიმრობაშია და მას მხოლოდ სასამართლო სხდომებზე დასწრების უფლება აქვს, რომლის დროსაც მას ხშირად ამცირებენ მომიტინგეთა დიდი ჯგუფები, რომლებსაც სავარაუდოდ მხარს უჭერს მთავრობა. ომის კანონების უხეშად დარღვევით, უუს-მ მიტროპოლიტ ფეოდოსს თავისუფლება შესთავაზა, თუ ის დათანხმდებოდა რუსეთთან ტყვედ გაცვლაზე დათანხმდებოდა. უკრაინა და მისი ოფიციალური პირები პასუხისმგებელნი იქნებიან ამ უკანონო წინადადებისთვის 1949 წლის ჟენევის მესამე კონვენციისა და სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს რომის სტატუტის შესაბამისად. უკრაინელმა პატრიოტმა, მიტროპოლიტმა ფეოდოსიმ უარი თქვა ყველა ასეთ წინადადებაზე. მიტროპოლიტ არსენისა და ფეოდოსის უკანონო დაპატიმრება მხოლოდ ორი შემთხვევაა მრავალიდან.

III. მრევლის შევიწროება და ეკლესიების უკანონო გადაცემა
უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის საკუთრება, მათ შორის სიწმინდეები, ემუქრება ხელისუფლების მიერ ჩამორთმევისა და მართლმადიდებლური ეკლესიის მიმდევრების მიერ უკრაინის ხელისუფლების მხარდაჭერითა და თანხმობით გაძარცვის საფრთხის ქვეშ. მთავრობა არ დგამს ნაბიჯებს და არ ახორციელებს არანაირ პოლიტიკას უმე-ის რელიგიური შენობების ჩამორთმევის, თავდასხმებისა და მიტაცებისგან დასაცავად. პოლიცია და უშიშროების სამსახურები, თუ ისინი თავს არ დაესხმებიან ეკლესიას,  უბრალოდ განზე დგანან და უშვებენ უმე-ის რელიგიურ ობიექტებში შეჭრას და შეურაცხყოფას. დღეს 1500-მდე ეკლესია არის მიტაცებული, უმეტესობა უკანონოდ. ეს მიტაცებები სრულად შეესაბამება მთავრობის საიდუმლო გეგმებს უმე-ის მეუ-სთან შერწყმის შესახებ, როგორც ეს გათვალისწინებულია ჩვენთვის ხელმისაწვდომ ახლახან გამოქვეყნებულ დოკუმენტებში.
მაგალითად, 2023 წლის 28 მარტს, მამაკაცთა ჯგუფი შეიჭრა ივანო-ფრანკოვსკში უმე-ის ტაძარში, რათა ტაძრიდან ძალის გამოყენებით გაეძევებინათ უმე-ის მღვდლები და მორწმუნეები. თავდამსხმელებმა, მღვდლებისა და მეუ-ის მორწმუნეების თანხლებით, გამოიყენეს ცრემლსადენი გაზი ეკლესიაში, შეურაცხყვეს ღვთისმსახურების წმინდა ადგილები (იხ. შენიშვნა 4). იმავე დღეს ტერნოპოლის რაიონის სოფელ კორდიშევში დაიწვა ღვთისმშობლის ეკლესია. ტაძრის მოძღვარის თქმით, დამნაშავეებმა ალმოკიდებული ბოთლები ესროლეს ტაძარს, შემდეგ კი ბენზინი შეასხეს (იხ. შენიშვნა 5). ეს არის უმე-ს ტაძარზე თავდასხმის მხოლოდ ორი შემთხვევა.

მეუ-ს მიერ მიტაცებული მრავალი ეკლესია დაიხურა და „მოჩვენებათა“ სამრევლოებად გადაიქცა. ეკლესიაში უბრალოდ არ არის საკმარისი მორწმუნე ამ ცარიელი ეკლესიების შესავსებად. უმე-ის წევრებს, რომლებსაც ეკლესიები წაართვეს, სხვა გზა არ აქვთ გარდა იმისა, რომ დაესწრონ ლიტურგიებს კერძო ბინებში და თუნდაც ღია ცის ქვეშ. ამ ქმედებებმა გაყო უკრაინის საზოგადოება და ძირს უთხრის ეროვნულ ერთობას ომის დროს.

IV. კანონპროექტი № 8371 აკრძალავს უმე-ს
ხელისუფლების საიდუმლო გეგმის მიხედვით, რომელიც ჩვენ ხელთ არსებულ დოკუმენტებშია გამჟღავნებული, უზენაესი რადა ეკლესიის აკრძალვის შესახებ საკანონმდებლო მუშაობის დასკვნით ეტაპზეა. თქვენმა მთავრობამ, ბატონი ელენსკის მნიშვნელოვანი ხელმძღვანელობით, მოამზადა № 8371 კანონპროექტი, ღრმად გამყოფი კანონმდებლობა, რომელსაც აქვს საბჭოთა მიდგომის ყველა ნიშანი რელიგიურ საკითხებთან დაკავშირებით. მიმდინარე წლის იანვარში ჩემმა კომპანიამ გამოაქვეყნა კანონის ვერსიის დეტალური სამართლებრივი მიმოხილვა, რომელიც პირველი მოსმენით გაიარა უმაღლეს რადაში 2023 წლის 19 ოქტომბერს. ევროპის საბჭოს საკონსტიტუციო და ადმინისტრაციულ საკითხებზე მრჩეველთა ორგანოს ვენეციის კომისიის მოსაზრებებსა და სამართლებრივ რეკომენდაციებზე დაყრდნობით, ამ ანალიზმა აჩვენა, რომ № 8371 კანონპროექტი არ აკმაყოფილებს თავისუფლების დასაშვები შეზღუდვის არა ერთ, არამედ ყველა კრიტერიუმი ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის შესაბამისად (იხ. შენიშვნა 6). უმე-ს ამკრძალავი კანონპროექტი არის კოლექტიური სასჯელი, რომელიც არღვევს რელიგიისა და რწმენის თავისუფლების საერთაშორისო უფლებას (იხ. დანართი 2). ამასთან დაკავშირებით ჩემმა კომპანიამ მოუწოდა უკრაინას წარედგინა № 8371 კანონის პროექტი ვენეციის კომისიის განსახილველად და ამ მოწოდებას მხარი დაუჭირეს საერთაშორისო საზოგადოების სხვა წევრებმა, მათ შორის ინგლისურმა ეკლესიამ (იხ. შენიშვნა 7).
 

კანონი № 8371 რადაში პირველი მოსმენის შემდეგ არაერთხელ შეიცვალა. მიუხედავად იმისა, რომ მისი დებულებები მნიშვნელოვნად გაფართოვდა, არაფერი გაკეთებულა კანონპროექტთან დაკავშირებული უამრავი სამართლებრივი პრობლემის გადასაჭრელად, მათ შორის მისი დისკრიმინაციული ზემოქმედებისა და საერთაშორისო რელიგიური თავისუფლების დარღვევის. კანონი სახელმწიფო ეთნოპოლიტიკის სამსახურს უფლებას აძლევს ჩაატაროს უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიასა და რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიას შორის ურთიერთობის შემოწმება და იძლევა თითქმის შეუზღუდავი საფუძვლების გადაწყვეტას, რომ ორი ეკლესია დარჩეს "აფილირებული". ამავდროულად, იგნორირებულია უმე-ის მცდელობები, რომ გამოეყოს რმე-ს. განსაკუთრებით შოკისმომგვრელია, რომ კავშირის ზოგიერთი საფუძველი სრულიად სცილდება უმე-ს კონტროლს (კერძოდ - წესდება, ადმინისტრაციული დოკუმენტაცია და რმე-ის ქმედებები, რამაც შეიძლება, მიუხედავად უმე-ის ნებისმიერი ქმედებისა, გამოიწვიოს ასეთი კავშირის დადგენა. ). ასეთი გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ, სეს-ს შეეძლება სასამართლოს მიმართოს უმე-ს იურიდიული სტატუსისა და საკუთრების უფლების ჩამორთმევის მოთხოვნით, ასევე, გამოაცხადოს მისი რელიგიური საქმიანობა კანონიერად. ჩვენთვის გამჟღავნებული მთავრობის გეგმის გათვალისწინებით, არსებობს ყველა საფუძველი ვივარაუდოთ, რომ რელიგიური მსახურებაც კი მოხვდება ამ აკრძალვის ქვეშ.

მინიმალური კონტროლით და ძირითადი დემოკრატიული ნორმების დარღვევით კანონის მიღების მცდელობისას 8371 კანონპროექტის უახლესი ვერსიები არ გამოქვეყნებულა. ამის მიუხედავად, ჩემმა კომპანიამ და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებმა მოახერხეს კანონის თითოეული ვერსიის ასლის მოპოვება. კანონმდებლობის მიმოხილვისას "ფორუმ18"-მა გამოთქვა მოსაზრება, რომ შესწორებული კანონპროექტი "არ ახორციელებს უკრაინის იურიდიულად სავალდებულო საერთაშორისო ვალდებულებებს, დაიცვას რელიგიისა და რწმენის თავისუფლება, აზრის გამოხატვა და გაერთიანება" (იხ. შენიშვნა 8). . ანგლიკანურმა ეკლესიამ მკვეთრად გააკრიტიკა კანონმდებლობა მიმდინარე წლის თებერვალში გენერალურ სინოდში გამოქვეყნებულ მოხსენებაში, რომელშიც გამოთქვა "შეშფოთება, რომ უკრაინაში ბოლოდროინდელმა საკანონმდებლო ცვლილებებმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს რწმენისა და რელიგიის თავისუფლებაზე" და დაასკვნა, რომ "კანონპროექტი 8371 საფრთხეს უქმნის საზოგადოების სოციალურ ერთიანობას". უკრაინა იმ დროს, როდესაც მას სჭირდება ერთიანი საჯარო პასუხი რუსეთის აგრესიაზე“ (იხ. შენიშვნა 9). ანგლიკანურმა ეკლესიამ აღნიშნა, რომ კანონპროექტი „ხელს უწყობს ეთნორელიგიურ ნაციონალიზმს, რომელიც საზიანო იქნება უკრაინის გრძელვადიანი დასავლური ვექტორისთვის“ (იხ. შენიშვნა 10).

ბოლო კვირების განმავლობაში, უზენაეს რადაში მებრძოლმა-ნაციონალისტმა დეპუტატებმა განაახლეს მოძრაობა 8371 კანონპროექტის მისაღებად. პოროშენკოს ხელმძღვანელობით, ეს დეპუტატები ხელს უწყობენ ეთნორელიგიური ნაციონალიზმის რადიკალურ პოლიტიკურ პროგრამას, როგორც ეს ანგლიკანური ეკლესიის ანგარიშშია ნათქვამი. თქვენი მთავრობის განცხადებით, პოროშენკოს პოლიტიკური პარტია პასუხისმგებელია უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიაზე თავდასხმებისთვის „ინფორმაციული და ფსიქოლოგიური მხარდაჭერის“ შექმნაზე. პოროშენკოსთვის № 8371 კანონპროექტის მიღება იქნებოდა სახელმწიფო რელიგიური პოლიტიკის კულმინაცია, რომელიც მან დაიწყო მისი პრეზიდენტობის პერიოდში, აქტიურად უწყობდა ხელს მეუ-ს და ლობირებდა ახალ ეკლესიას ავტოკეფალიის ტომოსის მინიჭების მიზნით.

პოროშენკო, სხვა დეპუტატების მხარდაჭერით, ითხოვს № 8371 კანონპროექტის მეორე მოსმენას, რათა მიაღწიოს მის საბოლოო დამტკიცებას, დაბლოკოს ნებისმიერი გადაუდებელი საკანონმდებლო საქმიანობა კანონპროექტის დამტკიცებამდე. პოროშენკოს მიერ უმაღლესი რადას საკანონმდებლო საქმიანობისთვის ხელის შეშლა უკრაინაში დემოკრატიული პროცესის უხეში დარღვევაა. თუ № 8371 კანონპროექტი მიიღება, პოროშენკო მოიგებს მნიშვნელოვან გამარჯვებას მართლმადიდებლური ეკლესიის, როგორც ერთადერთი მართლმადიდებლური ეკლესიის პოპულარიზაციის მცდელობებში უკრაინაში. თუმცა, უკრაინა განიცდის რელიგიური თავისუფლებისა და საერთაშორისო ავტორიტეტის სერიოზულ დარღვევას.

უზენაესი რადას თავმჯდომარის საჯარო განცხადებები მიუთითებს იმაზე, რომ 8371 კანონპროექტი სრულყოფილად მუშავდება და ის საკანონმდებლო დღის წესრიგში შევა აგვისტოს ბოლოს რადას ხელახალი შეკრების დღეს (იხ. შენიშვნა 11). თქვენი მთავრობის საიდუმლო გეგმის გათვალისწინებით, რომელიც ჩვენ გვაქვს შიდა დოკუმენტებში, არის ყველა საფუძველი ვიფიქროთ, რომ შესწორებული კანონპროექტი წინა ვერსიებივით პრობლემური დარჩება, თუ უარესი არა. ამ კანონის მიღება დაარღვევს უკრაინის საერთაშორისო სამართლებრივ ვალდებულებებს და სერიოზულად ძირს უთხრის მის ძალისხმევას ევროკავშირში გაწევრიანდეს კოპენჰაგენის კრიტერიუმების შესაბამისად.

თქვენი მთავრობის მავნე საიდუმლო გეგმები, რომლებიც ჩამოყალიბებულია ჩვენს ხელთ არსებულ დოკუმენტებში, მოწმობს რელიგიური თავისუფლების შელახვის სისტემატურ მცდელობებზე და უკრაინის სახელმწიფოს დამოუკიდებელ რელიგიურ საქმეებში ჩარევაზე. უკრაინას აქვს უფლება დაიცვას თავი რუსეთის უკანონო აგრესიისგან. თუმცა, ამითაც მან უნდა დაიცვას ადამიანის ძირითადი უფლებები, მათ შორის რელიგიის თავისუფლება. განსაკუთრებით იმ ფონზე, რომ ახლა ეს შეიძლება გავიგოთ მხოლოდ როგორც სახელმწიფო პოლიტიკა, რომელიც მიმართულია უმე-ის განადგურებისკენ, მე მოგიწოდებთ შეცვალოთ კურსი და დაიცვათ უმე-ის უფლებები. ამრიგად, თქვენ შეინარჩუნებთ უკრაინის საერთაშორისო ავტორიტეტს და მხარს დაუჭერთ ყველა უკრაინელის უფლებებს თავისუფალი რელიგიის შესახებ. სანამ უკრაინის საზოგადოებას და ქვეყნის რეპუტაციას რაიმე შემდგომი ზიანი მიადგება, თქვენ უნდა გაიწვიოთ № 8371 კანონპროექტი უმაღლესი რადიდან და უარყოთ თქვენი მთავრობის გეგმები უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიის იძულებით გადაცემის შესახებ უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიაში(მეუ) და, საბოლოო ჯამში, ეკლესიის გაერთიანება მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან. როგორც უკრაინის პრეზიდენტი და მენეჯმენტის პასუხისმგებლობის სამართლებრივი დოქტრინის საფუძველზე, თქვენ პირადად ხართ პასუხისმგებელი თქვენი მთავრობისა და ქვეშევრდომების ქმედებებზე. თუ მათ არ შეაჩერებთ, თქვენ რისკავთ პირადად პასუხისმგებლობას კაცობრიობის წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულებისთვის.

გულწრფელად თქვენი, რობერტ ამსტერდამი“.

შენიშვნები:

1. სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს რომის სტატუტის მე-7 მუხლი.

2. ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისრის აპარატი (აუუკა). „რუსეთი რეგიონებში თანადათან შეცვლის სამხედრო ძალის გამოყენებას უკრაინის წინააღმდეგ, — თურქ“. 2023 წლის დეკემბერი ხელმისაწვდომია: https://www.ohchr.org/en/statements-and-speeches/2023/12/russia-should-immediate-cease-its-use-force-against-ukraine-turk

3. გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისრის ოფისი. „მოხსენება უკრაინაში ადამიანის უფლებების დაცვის შესახებ, 2022 წლის 1 აგვისტო – 2023 წლის 31 იანვარი“. 2023 წლის 24 მარტი

4. „ფორუმი 18“, არქივი. „ივანო-ფრანკოვსკეში ბრბო შეიკრიბა უმე-ის მრევლის საკათედრო ტაძრიდან განდევნის მიზნით“. ხელმისაწვდომია: https://www.forum18.org/archive.php?article_id=2823 .; და კიევის ფოსტა. „შეტაკება ივანო-ფრანკოვსკში მეტოქე მართლმადიდებლურ ეკლესიებს შორის“. ხელმისაწვდომია: https://www.kyivpost.com/post/15073

5. უმე-ს სინოდალურ-საგანმანათლებლო გამყოფილება „ტერნოპოლის რეგიონში ცეცხლი მოუკიდეს უმე-ს ეკლესიას ეკლესია (ფოტო, განახლებულია)“. ხელმისაწვდომია ბმულის საშუალებით:

https://news.church.ua/2023/03/28/na-ternopilshhini-pidpalili-xram-upc-foto/#2024-04-19 .; იხილეთ ასევე ტერნოპოლის ეპარქია: «დაიწვა საკურთხველი და ყველა სიწმინდე საკურთხეველში: სოფელ კორდიშში ცეცხლი წაუკიდეს უკრაინის მართლმადიდებლური ეკლესიისთვის მოწყობილ საყოფაცხოვრებო შენობებს. ხელმისაწვდომია: https://ternopil.church.ua/2023/03/28/zgoriv-antimins-i-vsi-svyatini-u-vivtari-us-kordishiv-pidpalili-xram-gromadi-upc/?fbclid=IwAR3SLtq - xdFeNkRHt9XVod4rd7B1snxaf7hOoXrXbg3ECNyINdFEC srwKBs#2024 -04-19

6. „უკრაინული კანონპროექტის 8371 სამართლებრივი ანალიზი“. ხელმისაწვდომია ბმულის საშუალებით: https://savetheuoc.com/document-library/

7. უწმიდესი ნიკოლას ბეინსის, ლიდის ლორდი ეპისკოპოსის, საგარეო საქმეთა სამინისტროს კითხვების სია გაერთიანებული სამეფოს თანამეგობრობისა და განვითარების საკითხებზე, ხელმისაწვდომია: https://questions-statements.parliament.uk/ წერილობითი-კითხვები/დეტალური/ 2024 -05-20/hl4779

8. „ფორუმ 18“, არქივი, „უკრაინა: რელიგიის თავისუფლების შესწავლა, 2024 წლის თებერვალი“. ხელმისაწვდომია: https://www.forum18.org/archive.php?article_id=2896

9. ინგლისის ტაძარი, „ომი უკრაინაში“. 2024 წლის თებერვალი. GS 2348. ხელმისაწვდომია: https://www.churchofengland.org/sites/default/files/2024-02/gs-2348-war-in-ukraine-final-final.pdf

10. იხ ადრე მითითება

11. Ukranews. "უმაღლესი რადას თავმჯდომარე რუსლან სტეფანჩუკი: უკრაინას არ შეუძლია ცალსახად აწარმოოს მოლაპარაკებები რუსეთთან ერთი-ერთზე". ხელმისაწვდომია ბმულით: https://ukranews.com/ua/interview/3122-ruslan-stefanchuk-ukrayina-ne-mozhe-odnoznachno-provodyty-peremovyny-odyn-na-odyn-z-rosiyeyu