რწმენისა და დემონური შეპყრობის შესახებ დიდი მარხვის მე-4 კვირას

სახარების ისტორიიდან ვიცით ქრისტეს მიერ დემონით შეპყრობილი ადამიანების განკურნების რამდენიმე შემთხვევის შესახებ. ამ შემთხვევაში აღწერილი განკურნება მოხდა თაბორის მთაზე მოციქულების პეტრეს, იაკობისა და იოანეს წინაშე უფლის გარდასახვისთანავე.

ბევრი წმინდა მამა ყურადღებას აქცევს ამ მოვლენების თანმიმდევრობის სიმბოლიკას. თაბორზე მოციქულებმა განიცადეს ღვთის მადლის ზემოქმედება, ისინი იყვნენ შეუქმნილ ნათელში, იყვნენ ისეთ ენთუზიაზმში, რომ სურდათ იქ სამუდამოდ დარჩენა. მაგრამ, როგორც კი თაბორიდან ჩამოდიან, მაშინვე აწყდებიან დაცემული სამყაროს ტანჯვასა და ტკივილს. როდესაც მადლის ანარეკლები კვლავ ციმციმებენ მათ სულებში, ისინი ხედავენ მათ წინაშე მამის მწუხარებას და უწმინდური სულით შეპყრობილი შვილის ტანჯვას.

წმიდა მამები, რომელთაც თავად მიენიჭათ პატივი, თითოეული თავისებურად ეზიარა შეუქმნელი სინათლის ჭვრეტას, წერენ, რომ როგორც არ უნდა ავიდეს ადამიანი სიწმინდის სიმაღლეზე, რამდენიც არ უნდა ისურვოს ამ მდგომარეობაშიუ დარჩენა, მას სჭირდება ამ სიმაღლიდან ადამიანური მწუხარების უფსკრულში ჩასვლა, მან უნდა იხილოს ცოდვის სისაძაგლე, რომელშიც ჩაფლულია დაცემული სამყარო, და უნდა მოიტანოს ამ სამყაროში მადლის ანარეკლები, რომლითაც იგი გარშემოსილია. მან უნდა მოუტანოს ცოდვით დაავადებულ ადამიანებს ღვთის სიყვარული, რომელიც მან შეიძინა. ამას მოითხოვს სიყვარულის კანონი.

მსგავსი რამის შესახებ პავლე მოციქული წერდა: „... მე მაქვს სურვილი გადავწვიტო ვიყო ქრისტესთან, რადგან ეს შეუდარებელია; მაგრამ უფრო სასარგებლოა თქვენთვის ხორციელად დარჩენა“ (ფილ. 1:23,24).

ასე რომ, როდესაც უფალი სამ მოციქულთან ერთად ჩამოდის თაბორიდან, ხედავს, რომ ბევრი ხალხი და მწიგნობარი კამათობენ დარჩენილ მოციქულებთან. უფალი ეკითხება რაზე კამათობენ და შემდეგ ხდება ეს:

« ერთმა კაცმა ხალხიდან მიუგო მას: მოძღვარო, ჩემი ძე მოგგვარე, შეპყრობილი სიმუნჯის სულით. სადაც მოიხელთებს, ძირს დასცემს; დუჟი გადმოსდის, კბილებს აღრჭიალებს და შეშდება. ვთხოვე შენს მოწაფეებს, განდევნეთ-მეთქი, მაგრამ ვერ შესძლეს. ხოლო იესომ პასუხად თქვა: ო, ურწმუნო მოდგმავ, როდემდის ვიქნები თქვენთან? როდემდის მოგითმენთ თქვენ? აქ მომგვარეთ!» (მარკოზი 9:17-19).

მაგრამ ეს არ არის პასუხი უფლის კითხვაზე. უფრო მეტიც, ჭაბუკის მამა ლაპარაკობს და არა მწიგნობრები, მაგრამ ქრისტემ მათ დაუსვა კითხვა: ჰკითხა მწიგნობრებს: რას ედავებით ამათ? (მარკოზი 9:16), ანუ მოციქულებთან. ამ ყველაფრიდან შეგვიძლია გამოვიცნოთ, რას ედავებოდნენ მწიგნობრები უფლის მოწაფეებს.

მწიგნობრები ამაყობდნენ წმიდა წერილის ცოდნით, თვლიდნენ, რომ მხოლოდ მათ შეეძლოთ მისი სწორად გაგება და ქრისტეს თვლიდნენ თვითმარქვია, უმეცრად გალილეიდან, რომელიც თავისი ქადაგებით ხელს უშლიდა მათ. ისინი გაღიზიანებულნი იყვნენ, როცა უფალმა მისი სიტყვების ჭეშმარიტება განკურნებითა და სასწაულებით დაამტკიცა.

მწიგნობრები აკვირდებოდნენ, განკურნავდა თუ არა იესო ამა თუ იმ ადამიანს და თუ ეს ხდებოდა შაბათს, ისინი თავს ესხმოდნენ მას მოსეს კანონის დარღვევის ბრალდებით. ერთი სიტყვით, მწიგნობრებს არ სწამდათ ქრისტე, როგორც მესია და ცდილობდნენ ამაში დაერწმუნებინათ ხალხი. ამიტომ, როდესაც ქრისტეს მოწაფეები წარუმატებლად ცდილობდნენ ეშმაკით შეპყრობილი ჭაბუკის განკურნებას, მწიგნობარებმა გაიხარეს და ამის საფუძველზე დაიწყეს ყველას წინაშე დამტკიცება, რომ ქრისტე არ იყო მესია. მაგრამ როდესაც თავად უფალი მიუახლოვდა მათ, დადუმდნენ და პირდაპირ არ უპასუხეს მის დასმულ კითხვაზე.

შემდეგ კი საწყალი ჭაბუკის მამამ დაიწყო ლაპარაკი მის მწუხარებაზე. მახარებელი მათე ამ შემთხვევის თხრობისას უფლის სიტყვებს კიდევ უფრო მკაცრი ვერსიით გადმოსცემს: «ხოლო იესომ პასუხად თქვა: ო, ურწმუნო და უკუღმართო მოდგმავ: როდემდის ვიქნები თქვენთან? როდემდის მოგითმენთ თქვენ? აქ მომგვარეთ.» (მათე 17:17).

ვის მიმართა ქრისტემ ამ სიტყვებით? ამ სიტყვებით მან ყველადს მიმართა და ასევე ჭაბუკის მამას, რომელმაც თავისი შვილი ყოველი შემთხვევისთვის მიიყვანა მოციქულებთან (ყოველი შემთხვევისთვის?) და თავად მოციქულებს, რომლებმაც, ალბათ, რაღაც უთხრეს ახალგაზრდას, მაგრამ რწმენის გარეშე.

მაგრამ ძირითადად ეს სიტყვები ყველასადმი არის მიმართული. ყოველივე ამის შემდეგ, ქრისტე უკვე მიდიოდა იერუსალიმში გოლგოთაზე, მისი ქადაგებიდან სამი წელიწადი და ექვსი თვე გასული იყო, ასობით და ათასობით განკურნება უკვე მოხდა, ძველი აღთქმიდან მრავალი წინასწარმეტყველება მესიის შესახებ უკვე შესრულდა. და ებრაელ ხალხს უმეტესწილად არ სწამდა ქრისტე. აქედან მომდინარეობს უფლის ძახილი: „როდემდე ვიქნები თქვენთან ? როდემდე აგიტანთ თქვენ?

,,მიჰგვარეს იგი, და იხილა თუ არა იესო, სულმა შეარყია ბავშვი, მიწაზე დაეცა და გორავდა დუჟმორეული. ჰკითხა მამამისს: რამდენი ხანია ასე? ხოლო მან მიუგო: სიყრმითგანვე. მრავალჯერ ჩაუგდია სულს ცეცხლსა თუ წყალში, რათა დაეღუპა იგი. მაშ, თუ რამ შეგიძლია, შეგვიწყალე და შეგვეწიე. ‘’(მარკოზი 9:20-22).

„...თუ რამე შეგიძლია...“ - ეს მართლა რწმენაა?! ნუთუ მართლა ასე უნდა მივმართო ყოვლისშემძლეს?! სახარებაში სულ სხვა დამოკიდებულების მაგალითები გვხვდება. ქალმა, რომელიც 12 წელი სისხლდენით იტანჯებოდა, იესოს ამბავი რომ გაიგო, უკნიდან მიუახლოვდა ბრბოში და მის სამოსს შეეხო, რადგან ირწმუნა: „... ვინაიდან გულში ამბობდა: მის სამოსსაც რომ შევეხო, მეშველებაო.“ (მარკოზი 5:28).

სიროფენიკელმა ქალმა ქრისტეს ავადმყოფი ქალიშვილის განკურნება სთხოვა და მაშინაც კი არ შეუწყვეტია, როცა მკვეთრი და ცალსახა უარი მიიღო. ის აქ არის სუსტი, ფაქიზი: "...თუ რამე შეგიძლია...". განა ეს არ არის ჩვენი დღევანდელი ქრისტიანების აღდგენა! განა ჩვენი რწმენა ამ უბედურ კაცზე უფრო მტკიცეა? განა ჩვენ არ ვართ ისევე დასუსტებული, მცირემორწმუნე ხალხი, ვისაც უფლის იმედი არ აქვს?

უფალი არ საყვედურობს ამ ადამიანს. დიდი ხნის მანძილზე ებრძოლა თავის მწუხარებას, ძალიან ბევრჯერ ჰქონდა განკურნების იმედი და იმედგაცრუებული დარჩა. ადამიანურად მისი გაგება სრულიად შესაძლებელია. ქრისტეს კი ესმის მისი და ამხნევებს მას.

«ხოლო იესომ უთხრა მას: თუ შეგიძლია გწამდეს, ყველაფერი შესაძლოა მორწმუნისათვის.» (მარკოზი 9:23).

ის ეუბნება მას: აზრზე მოდი, დაძაბე შენი სულიერი ძალა, რომელიც ჯერ კიდევ შეგრჩა, გონება დაძაბე, თუნდაც შენი რწმენა ძალიან მცირე იყოს, მაგრამ მაინც აჩვენე. არსებობს ასეთი ხალხური სიბრძნე: თუ არ შეგიძლია სირბილი შენი მიზნისკენ, მაშინ იარე, თუ სიარული არ შეგიძლია, იხოხე, თუ ხოხვაც არ შეგიძლია, მაშინ ამ მიმართულებით მაინც გაწექი. უფალი არ ეხმარება მათ, ვინც თვითონ არაფერს აკეთებს. ამას წმინდა მამები სინერგიზმს უწოდებენ. როდესაც ადამიანი აკეთებს იმას, რაც შეუძლია, მაშინ უფალი ასრულებს დანარჩენს. მაგრამ ადამიანის ძალისხმევის გარეშე არაფერი მოხდება. და მამა ჰპოვებს ძალას, მიიღოს ქრისტეს გამოწვევა.

« ბავშვის მამამ მყისვე შეჰღაღადა ცრემლების ფრქვევით: მწამს, უფალო; შეეწიე ჩემს ურწმუნოებას.» (მარკოზი 9:24). ეს შეიძლება ჩაითვალოს სულიერი ინტუიციის გამოვლინებად. ბავშვის მამა რატომღაც გრძნობდა, რომ მის წინაშე იყო ის, ვინც შეავსებდა ყველაფერს, რაც აკლია, რომელსაც შეეძლო საკუთარი სუსტი რწმენის განმტკიცება და რომ სწორედ მისთვის უნდა მიემართა.

« როდესაც დაინახა იესომ, რომ ხალხი ეხვევა გარშემო, შერისხა სული და უთხრა: ყრუ-მუნჯო სულო! გიბრძანებ გამოხვიდე მაგისგან და აღარასოდეს შეხვიდე მასში! სულმა შეჰყვირა, საშინლად შეარყია იგი და გამოვიდა, ხოლო ბავშვი მკვდარს დაემსგავსა; ასე რომ, ბევრი ამბობდა კიდეც: მოკვდაო. მაგრამ იესომ ხელი მოჰკიდა, წამოაყენა და ისიც აღდგა. როდესაც სახლში შევიდა, მისმა მოწაფეებმა განცალკევებით ჰკითხეს: რატომ ჩვენ ვერ შევძელით მისი განდევნა? და უთხრა მათ: ამ მოდგმას ვერაფრით ვერ განდევნი, თუ არა ლოცვით და მარხვით. » (მარკოზი 9:25-29).

მახარებელი მათე უფრო სრულყოფილ პასუხს იძლევა ქრისტეს შესახებ: «ხოლო იესომ მიუგო მათ: თქვენი მცირე რწმენის გამო: თუ გექნებათ მდოგვის მარცვლის ოდენა რწმენა, უბრძანეთ ამ მთას: გადაადგილდიო, და ისიც გადაადგილდება, და არაფერი იქნება შეუძლებელი თქვენთვის.» (მათე 17:20).

მოწაფეების კითხვა მათთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. ყოველივე ამის შემდეგ, უფალმა არა მარტო თორმეტ მოციქულს, არამედ თავის მოწაფეთა გაცილებით დიდ რაოდენობას მისცა დემონების განდევნის ძალა, რაც მათ გააკეთეს: «სამოცდაათნი სიხარულით დაბრუნდნენ და თქვეს: უფალო, ეშმაკნიც კი გვმორჩილებენ შენი სახელით.» (ლუკა 10:17). მაგრამ აქ მათთვის ჩვეულებრივი სასწაული არ მომხდარა.

ნუთუ მართლა დაკარგეს მათთვის მიცემული მადლი? ამიტომაც ჰკითხეს ქრისტეს, როცა მასთან მარტო აღმოჩნდნენ. და ის უცხადებს მათ წარუმატებლობის მიზეზს - ურწმუნოებას.

და აქ, როგორც ჩანს, წმინდა წერილი გვიჩვენებს გარკვეულ სულიერ კანონს: ადამიანი მუდმივად ვერ იქნება რაიმე სტაბილურ სულიერ მდგომარეობაში, მისი რწმენა არ შეიძლება იყოს თანაბრად ძლიერი. ზოგჯერ არის დაცემის და სულიერი სისუსტის პერიოდები. ხშირად ადამიანს აბნევს ურწმუნოების აზრები და ზოგჯერ ისინი იმდენად ძლიერდებიან, რომ ადამიანს ეჩვენება, რომ ის საერთოდ ურწმუნო გახდა.

ყველამ, ვინც ცდილობს სულიერი ცხოვრებით იცხოვროს, ვინც აკვირდება მისი სულის მდგომარეობას, იცის, რომ სულიერი ამაღლების პერიოდები იცვლება დაკნინებისა და სასოწარკვეთილების პერიოდებით, მხურვალე ლოცვა იცვლება წესის ფორმალური წაკითხვით (საუკეთესო შემთხვევაში), ახლობლების სიყვარულს ენაცვლება გაღიზიანება და ა.შ. ამ ყველაფერზე გავლენას ახდენს გარე გარემოებები, შინაგანი განწყობა და სხვა ფაქტორები.

ხდება ისე, რომ უფალი გვიგზავნის განსაცდელებს, რათა მათ დაძლევის შემთხვევაში სულიერად გავიზარდოთ. სავარაუდოა, რომ ამ შემთხვევაში მოციქულები, რომლებიც გარშემორტყმული იყვნენ ურწმუნო ბრბოთი, მწიგნობრებით, რომლებიც მხოლოდ ქრისტეს დაცინვის მოლოდინში იყვნენ, თავადაც ნაწილობრივ იყვნენ დაავადებული თავიანთი ურწმუნოებით. ნებისმიერ შემთხვევაში, უფალი მათ რწმენისკენ მოუწოდებს და ამბობს, რომ რწმენისთვის შეუძლებელი არაფერია.

და ბოლოს, სიტყვებზე: „...ეს ერი არ შეიძლება გადარჩეს ლოცვის და მარხვის გარეშე“. წმიდა გრიგოლ პალამა ამ ლექსის ინტერპრეტაციაში ერთ საინტერესო აზრს გამოხატავს. ყოველი ადამიანი ექვემდებარება ბოროტ სულებს, რომლებიც მას უნერგავენ ცოდვილ აზრებს და სურვილებს.

არსებობს გარკვეული ზღვარი, სანამდეც ადამიანს შეუძლია წინააღმდეგობა გაუწიოს ამას. „...რადგან ის კვლავ ინარჩუნებს ძალაუფლებას საკუთარ თავზე, უნდა ილოცოს და მარხულობდეს, რათა მარხვით შეაფერხოს სხეული და შეაკავოს მისი ამბოხება, ლოცვით კი გაააქტიუროს და დაამშვიდოს მანკიერი მიდრეკილებები და აზრები და ამით გაიმარჯვოს ვნებებზე, ლოცვაში განდევნის სატანის თავდასხმას და მის დაცინვას“, - წერს წმინდანი.

თუ ადამიანი უყურადღებოდ ეკიდება ამას, მარხვით და ლოცვით არ ეწინააღმდეგება დემონურ წინადადებებს, მაშინ ის არღვევს ამ ზღვარს და ვეღარაფერს აკეთებს. ის შეპყრობილი ხდება. შემდეგ კი მის ახლობლებმა უნდა ილოცონ და იმარხულონ მის დასახმარებლად.

დიდმარხვის მე-4 კვირის სახარების კითხვა ასე მთავრდება:

« წამოვიდა იქიდან, გალილეა გადაიარა და არ უნდოდა ვინმეს გაეგო ეს. ვინაიდან ასწავლიდა თავის მიწაფეებს და ეუბნებოდა მათ, რომ ძე კაცისა მიეცემა კაცთა ხელში, მოკლავენ მას და, სიკვდილის შემდეგ, მესამე დღეს აღდგება მკვდრეთით.» (მარკოზი 9:30-31).